TEK DÜZEN HESAP PLANI PROF. DR. METİN SABAN YRD. DOÇ. DR. HAKAN VARGÜN YRD. DOÇ. DR. SERHAN GÜRKAN

HESAP PLANI Hesap planı, bir işletmede finansal tabloların kolaylıkla elde edilmesi ve istenilen bilgilerin kolaylıkla elde edilebilmesi amacıyla hazırlanır. Bir işletmenin muhasebede kullanılacak hesapların tümünün sistemli ve gruplandırılmış bir şekilde hazırlanan listesine hesap planı adı verilmektedir. Hesap planı ile mali nitelikteki işlemlerin kaydında kullanılacak hesapların belli sistematik içinde gruplandırılarak sıralanması sağlanır.

TEK DÜZEN HESAP PLANI Ülkemizde Maliye Bakanlığınca 26.12.1992 tarih ve 21447 Mükerrer Sayılı Resmi Gazete’de 1 no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) yayımlanmıştır. Söz konusu tebliğle 01.01.1994 tarihinden itibaren Tekdüzen Hesap Planı uygulanmaya başlanmıştır. Tekdüzen hesap planı uygulaması bilanço esasına gören defter tutan tüm işletmeler için zorunlu tutulmuştur. Ancak, bankacılık, sigortacılık ve finans alanında faaliyet gösteren ve farklı muhasebe tekniğini kullanmak durumunda bulunan şirketler uygulama dışında bırakılmıştır.

TEK DÜZEN HESAP PLANI Tekdüzen Hesap Planında nümerik kodlama benimsenmiştir. Yapılan düzenlemede hesap sınıfları, hesap grupları ve defteri kebir hesapları yer almaktadır. Tekdüzen hesap planında her hesabın üç haneli kodu bulunmaktadır. Bu rakamlardan; 1. hane o hesabın hangi sınıfa ait olduğunu, 2. hane ise hangi gruba ait olduğunu, 3. Hane ise o grup içindeki sıra numarasını gösterir.

HESAP SINIFLARI Tekdüzen Hesap Planında 1-9 arasında hesap sınıfları yer almaktadır. 1 DÖNEN VARLIKLAR 6 GELİR TABLOSU HESAPLARI 2 DURAN VARLIKLAR 7 MALİYET HESAPLARI 3 KISA VADELİ YABANCI VARLIKLAR 8 BOŞ 4 UZUN VADELİ YABANCI VARLIKLAR 9 NAZIM HESAPLAR 5 ÖZKAYNAKLAR

BİLANÇO HESAPLARI 1. Dönen Varlıklar: Bu ana hesap grubu; nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık unsurlarını kapsar. 2. Duran Varlıklar: Bu ana hesap grubu; bir yıldan veya bir normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar.

BİLANÇO HESAPLARI 3. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: Kısa vadeli yabancı kaynaklar, dönen varlıkların ayrılmasında kullanılan ölçüye uygun olarak, en çok bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynakları kapsar. 4. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: Kredi kurumlarından, sermaye piyasasından ve işletmenin ilişkide bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan ve bir yıldan fazla vadeli olan işletme borçlarını kapsar.

BİLANÇO HESAPLARI 5. Özkaynaklar: İşletme sahip veya ortaklarının bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile, Sermaye Yedekleri, Kâr Yedekleri, Geçmiş Yıllar Kârları ve Geçmiş Yıllar Zararları ve Dönemin Net Kâr veya Zararını kapsar. Hesap kodu 1 ve 2 ile başlayan hesaplar bilançonun aktif tarafını; 3, 4 ve 5 ile başlayanlar ise bilançonun pasif tarafını oluşturmaktadır.

GELİR TABLOSU HESAPLARI (SONUÇ HESAPLARI) 6. Gelir Tablosu Hesapları: İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış-indirimleri satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan oluşur. Hesap kodu 6 ile başlayan hesaplar gelir tablosunu oluşturmaktadır.

MALİYET HESAPLARI 7. Maliyet Hesapları: Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Bu bölümde yer alan gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek halinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur.

8. Serbest: İşletmelerin özellikle yönetim muhasebesi amacıyla serbestçe kullanabilecekleri boş bırakılan hesap sınıfıdır. 9. Nazım Hesaplar: MSUGT’de Nazım Hesap sınıfı hesap grubu ve defteri kebir düzeyinde bir bölümlenme yapılmamıştır. Tebliğ kapsamındaki işletmeler kendi gereksinimleri doğrultusunda Nazım hesaplar için alt grup ve defteri kebir hesaplarını serbestçe belirleyebileceklerdir.

HESAP GRUPLARI Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin öngörmüş olduğu hesap planında her hesap sınıfı da kendi arasında 0’dan 9’a kadar 10 gruba ayrılmıştır. Örneğin; 1 DÖNEN VARLIKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL KIYMETLER 12 TİCARİ ALACAKLAR 13 DİĞER ALACAKLAR

HESAPLAR Bu hesap gruplarının altında ise 0’dan 9’a kadar olmak üzere üç haneli defteri kebir hesapları düzenlenmiştir. Örneğin hazır değerler hesap grubunun altında açılan hesaplar aşağıdaki gibidir. 10- HAZIR DEĞERLER 100- KASA 101- ALINAN ÇEKLER 102- BANKALAR

HESAP KODU