Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Deniz Hukuku (Deniz Alanları) Uluslararası Hukuk Deniz Hukuku (Deniz Alanları) 8. Hafta (01.04.10)

Deniz Alanları Deniz Alanlarını temel özelliklerine göre üçe ayırıp inceleyeceğiz: 1) Devletin Ülkesinin Bir Parçasını Oluşturan Deniz Alanları 2) Devletin Belirli Egemen Haklara Sahip Olduğu Uluslararası Deniz Alanları 3) Açık Deniz Alanları

Devletin Ülkesinin Bir Parçasını Oluşturan Deniz Alanları Bu alanlar şunlardır: - İçsular, - Karasuları, - Takımada suları, - Boğazlar. İÇSULAR KARA KARASULARI

Devletin Ülkesinin Bir Parçasını Oluşturan Deniz Alanları İç Sular Kara sularının iç sınırını belirleyen esas hat ile kara ülkesi arasında kalan deniz kesimi “içsular” olarak belirtilmektedir. İç sular rejimine, esas hatların kara tarafında kalan sulara ilaveten; körfezler, limanlar ve akarsu ağızları da dahildir. İçsular Esas hat Kara

İç sular Esas Hatlar Devletlerin egemen haklara sahip olduğu deniz ülkesi, “esas hatlar (base line)” olarak adlandırılan hat ile kara ülkesi arasında kalan iç sular ve bu hattın ötesine uzanan kara sularından oluşur. Esas hatlar, gerek 1958 Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi, gerekse 1982 BMDHS’de; - Normal Esas Hatlar ve - Düz Esas Hatlar olarak ikiye ayrılmıştır.

İç sular Normal esas hat (normal base line) Kıyı doğrultusundaki en düşük cezir hattı (suların en çok çekildiği noktalar) olarak tanımlanmıştır.

İç sular Düz esas hatlar (straight base lines) Kıyının fazla girintili ve çıkıntılı olduğu yerlerde veya kıyının hemen yakınında kıyı boyunca uzanan adalar, sığlıklar veya kayalıklar bulunması durumunda, esas hattın çiziminde uygun noktaları birleştiren düz esas hatlar (straight base lines) yöntemi kullanılabilir.

İç sular İç Denizler 1958 Cenevre Sözleşmesi'ne göre, iki kıyısı da aynı devlete ait ve genişliği kara suları genişliğinin iki mislini geçmeyen bir boğaz ile açık denize bağlı olan denizlere “iç deniz” denir.

İç sular İç Denizler Ancak, 1982 BMDHS’nin yürürlüğe girmesi ile birlikte “iç deniz” kavramı da yerini “kapalı veya yarı kapalı denizler” (Closed or semi closed seas) kavramına bırakmıştır.

İç sular İç Denizler Bu kavrama göre, “kapalı” veya “yarı kapalı denizler”den, - “İki veya daha fazla devlet tarafından çevrili ve - Diğer bir denize veya okyanusa dar bir geçitle bağlı bulunan ya da - Bütünüyle veya büyük bir bölümü ile, iki veya daha çok devletin kara sularından ve MEB’lerinden oluşan bir körfez, bir deniz havzası veya bir deniz anlaşılır.”

İç sular Körfezler Gerek 1958 KBBS (md. 7), gerekse 1982 BMDHS (md. 10)’ye göre bir körfezin iç sular rejimine tabi olabilmesi için; - Körfezin ağız genişliği çap olarak kabul edildiğinde, bu çapı esas alan yarım dairenin alanından daha büyük bir su alanına sahip olmalı, Körfez

İç sular Körfezler - Ayrıca körfezin ağız genişliği 24 deniz milini aşmamalıdır.

İç sular Körfezler - Bir körfezin ağzının 24 deniz milinden daha geniş olması durumunda ise, körfez içinde en fazla su alanı bırakılacak şekilde, 24 millik bir düz esas hat çizilerek, bu hattın içinde kalan deniz alanı iç sular rejimine dahil edilebilir.

İç sular Körfezler Ancak bu durumda da, içeride kalan su alanının 24 mili çap alan yarım daire alanına eşit veya fazla olması koşulu geçerliliğini sürdürmektedir.

İç sular Körfezler - Bir körfezin iç sular rejiminden yararlanmasını mümkün kılan diğer bir etkende “tarihi körfez” niteliğini haiz olmasıdır. Bunun için, iki ana koşul gerekir: * Yeterli bir süreden bu yana sürekli olarak bu alanın ilgili devletin egemenliği altında bulunması, * Bu durumun öteki devletler tarafından da kabul edilmiş olması.

İç sular Körfezler - Tarihi körfez Tunus ve Finlandiya körfezleri gibi.

İç sular Körfezler Tarihi körfez Libya’nın 1973 yılında Sirte Körfezi’ne yönelik bu iddiası ABD tarafından kabul edilmemiştir. 1986’da silahlı çatışma olmuştur.

İç sular Limanlar ve demir yerleri Karasuları sınırlandırması bakımından liman sisteminin ayrılmaz bir parçasını oluşturan en dışarıdaki sürekli tesislerin kıyının bir parçasını teşkil ettiği kabul edilir ve bu hattın içinde kalan kısım iç sular olarak telakki edilir.

İç sular Nehir Ağızları Nehir kenarlarının en düşük cezir hattı üzerindeki noktalar arasında nehir ağzına çizilen düz hattın içinde kalan kısım, içsulardır (BMDHS Md. 9)

İç sular Hukuksal Rejimi Kıyı ile sıkı bir bağlantı içinde olan iç sularda devlet, kara ülkesinde haiz olduğu bütün yetkileri aynı sınırlamalara tabi olarak kullanabilir. Ancak bu tam yetki anlayışı, iç sularda diğer devlet gemileri bakımından bazı istisnaları vardır: - Gemilerin iç sulara ve özellikle limanlara giriş-çıkışı serbestliği, açık denizlerdeki serbestliğin bir uzantısı olarak görülmektedir. Ama istisnaları vardır:

İç sular Hukuksal Rejimi Genellikle üç durumda kıyı devletlerinin limanlarını yabancı ticaret gemilerine kapattıkları gözlenmektedir: * Askeri limanlar, * Yaygın hastalıklar, * Kamu düzenine ve güvenliğine aykırı davranışlar ya da tehditler.

İç sular Yabancı ticaret gemileri, içsularda suç işlerse; Türk yargı organları yargı yetkisine sahiptir Özellikle; Ulaşım trafiği Sağlık denetimi Gümrük denetimi konusunda söz konusu olmaktadır

İç sular Özel Hukuk Sorunları Gemi mürettebatı – gemi mürettebatı: Bayrak devleti Gemi mürettebatı – mürettebat olmayan: Kanunlar ihtilafı

İç sular Uygulamada cezai yargı yetkisinin kullanılmadığı haller: Ceza Hukuku Sorunları Uygulamada cezai yargı yetkisinin kullanılmadığı haller: Mürettebat arasında işlenen suçlar İç disiplini ilgilendiren suçlar İstisna: Mürettebata karşı işlenen suçlar Zararsız geçiş hakkını ihlal Gemi kaptanı veya konsolosun yardım talebi Uyuşturucu madde ticareti

İç sular Ceza Hukuku Sorunları Cezai yargı yetkisinin tam olduğu hal: İşlenen suçun sonuçlarının kıyı devletine uzanması Sahildar devletin asayişini bozması Cezai yargı yetkisinin olmadığı hal: Savaş gemileri üzerinde yetki yoktur Ancak zarar verirse; Uluslararası hukuk yoluyla tazmin İçsuları ve karasularını terk

İç sular Türkiye’nin Çevre Denizlerdeki Uygulamaları 2674 sayılı Kara suları Kanunu Md. 4; - Kara sularının ölçüldüğü esas hatların kara tarafında kalan suların ve - Körfez sularının Türk iç suları olduğu, - Daimi liman tesislerinin kıyının bir parçası sayıldığı ve - Bu tesislerden en açıkta olanlarının kara tarafında kalan suların ve dış limanların iç sulara dahil olduğu ifade edilmektedir. Anılan Kanun Md. 3, Türkiye’nin esas hatlarını saptama yetkisini Bakanlar Kurulu’na tanımaktadır

İç sular Türkiye’nin Çevre Denizlerdeki Uygulamaları Yabancı harp gemilerin Türk iç sularına giriş-çıkışı konusunda bir Yönetmelik vardır: - “Yabancı Silahlı Kuvvetlere Ait Gemilerin Türk İç Sularına Gelişleri ve Bu Sulardaki Hareket ve Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik” Yönetmelik Md. 13’e göre, barış zamanında yabancı savaş gemilerinin Türk iç sularına ve limanlarına gelebilmeleri ve bu sularda kalabilmeleri için en az 30 gün önceden Türkiye Cumhuriyeti yetkililerinden izin almaları gerektiği öngörülmektedir.

İç sular Türkiye’nin Çevre Denizlerdeki Uygulamaları Yabancı harp gemileri için özel düzenlemeler yapıldığı dikkate alındığında, yabancı ticaret gemilerinin Türk iç sularına ve limanlarına girişinin, ilke olarak serbest olduğu ortaya çıkmaktadır. Yabancı gemiler Türk iç sularına ve limanlarına girdikten sonra, Türk yasalarına uymak zorundadırlar.

İç sular Marmara Denizi’nin Hukuki Statüsü 1958 Açık Denizler Konvansiyonu’nun 1’nci maddesine göre, açık denizler, bir devletin kara sularına veya iç sularına dahil olmayan bütün deniz kesimleridir. Buna göre, her yanı kara ile çevrili geniş su alanları ile bir boğaz veya dar bir deniz kesimiyle açık denize bağlanan ve açık deniz ile bağlantıyı sağlayan boğaz da dahil olmak üzere bir tek devletin kıyılarından oluşan her tarafı kara ile çevrili denizler, iç deniz sayılır ve bu su alanlarına açık deniz rejimi uygulanmaz.

İç sular Marmara Denizi’nin Hukuki Statüsü Marmara Denizi, bir boğazla değil, iki boğazla açık denizlere bağlanan bir su alanıdır. Nitekim, Türkiye Cenevre Konferansı’nda, bu tür denizlerin de gerek coğrafi ve gerek tarihi nedenlerle, iç sular rejimine tabi deniz kesimleri olduğu görüşünü ileri sürmüştür. Böylece Türkiye, Marmara Denizi’nin tümünün, iç sulardan sayılması hususunda çekişmesiz uygulamaya dayalı bir hakkı (tarihi hakkı) haiz olduğu yolundaki görüşünü resmen beyan etmiştir.

İç sular Marmara Denizi’nin Hukuki Statüsü Marmara Denizi’nin, iç sular rejimine tabi olan bir deniz alanı olarak değerlendirilmesi, ulaştırma dışında kalan hususlarda önem kazanmaktadır. Böylece Türkiye, iç sular olarak kabul ettiği Marmara Denizi’nde mutlak egemenlikten kaynaklanan tüm haklarını çekişmesiz uygulayacaktır.

Karasuları Kara suları, açık deniz ile kara ülkesi arasında kalan bir deniz parçasıdır. Kara suları terimi hukuki bir terimdir. Kara suları, denizin karaya yakın ve belli genişlikte olan kısmıdır. Kara suları, devletin ülkesine dahildir. KARA İÇSULAR KARASULARI

Münhasır Ekonomik Bölge Karasuları 1982 BMDHS Md. 2’e göre, sahildar devletin egemenliği kara ülkesinin ve iç sularının ötesinde ve bir Takımada Devleti söz konusu olduğunda, takımada sularının ötesinde kara suları denilen bir bitişik deniz bölgesine kadar uzanır. Karasuları Münhasır Ekonomik Bölge Kıta Sahanlığı

ULUSLARARASI HAVA SAHASI Karasuları Bu egemenlik kara suları üzerindeki hava sahasını ve de bu suların deniz yatağı ile toprak altını da kaplar. MİLLİ HAVA SAHASI ULUSLARARASI HAVA SAHASI KARASULARI AÇIK DENİZ KARA VEYA ADALAR 28

Karasuları Karasularının Genişliği Tartışmalı bir konudur. Bugünkü uygulamada, devletlerin kara suları genişliği 3 -12 deniz mili arasında değişmektedir. Denizci devletler 3 deniz milini tercih etmektedirler. Örneğin; Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, İngiltere, Almanya ve Fransa 3 mil esasını uygulamaktadır. Buna karşılık Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve İsrail ise 6 mil olarak uygulamaktadırlar.

Karasuları Karasularının Genişliği 1982 BMDHS’nin; - 3’üncü maddesi, devletlere kara sularını 12 mile kadar uzatabilecekleri hükmünü getirmekte; - 15’inci maddesi kıyıları bitişik ve karşılıklı olan devletler, aksi bir antlaşma ile kararlaştırılmamışsa, kara sularını orta hattan öteye uzatılmayacağını belirtmektedir.

Karasuları Karasularının Genişliği Türk kara sularının genişliği, 15 Mayıs 1964 tarih ve 476 sayılı “Kara suları Kanunu” ile saptanmıştır. Bu kanuna göre; Türk kara sularının genişliği prensip olarak 6 mildir. Ancak, kara sularının genişliği 6 milden fazla olan devletlere karşı Türk kara sularının genişliği de o devletin kabul ettiği miktar kadar olur. Bu kanun, 20.5.1982 tarih ve 2674 sayılı kanunla değiştirilmiş, kara sularının genişliği prensip olarak yine 6 mil olarak kabul edilmiştir.

Karasuları Karasularının Genişliği Bu kanun Bakanlar Kuruluna, belirli denizler için, o denizlerle ilgili bütün özellikleri ve durumları göz önünde bulundurmak ve hakkaniyet ilkesine uygun olmak şartıyla, 6 deniz milinin üstünde kara suları genişliği tespit etme hakkı tanınmıştır (Md.1). Ayrıca kanun; - Türkiye ile kıyıları bitişik veya karşılıklı olan devletler arasında kara sularının antlaşma ile sınırlandırılacağını, - Bu antlaşmanın bölgenin bütün ilgili özelliklerini ve durumlarını dikkate alarak hakkaniyet ilkesine göre yapılacağını da hükme bağlamaktadır (Md.2).

Karasuları Karasularının Genişliği Bu çerçevede Türkiye’nin karasuları genişliği; - Ege Denizi’nde 6 mil, - Karadeniz ve Akdeniz’de 12 mili olarak uygulanmaktadır.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi Genel Kural: Devletin egemenliği kuraldır, ama istisnaları vardır. Bu sebeple devlet, kendi milli güvenliği, ulaştırma emniyeti, gümrük ve sağlık ile ilgili tedbirleri alabileceği gibi, kara sularından ve deniz kaynaklarından yararlanmayı kendi vatandaşlarına ait bir hak olarak kabul edebilir. Devletin kara suları üzerinde egemen olmasının bir diğer sonucu da, kara suları düzenine aykırı davranan gemiler ve kişiler hakkında yargı yetkisine sahip olmasıdır.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi İstisna Karasuları üzerinde diğer devletler lehine getirilmiş iki istisna vardır: - Zararsız geçiş hakkı, - Yabancı gemiler üzerinde yargı yetkisidir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi İstisna (a) Zararsız geçiş hakkı - Örf ve adet hukukundan kaynaklanan kara sularından zararsız geçiş 1958 ve 1982 sözleşmelerinde de, denize kıyısı olan veya olmayan tüm devletlere ait her tür gemilere bir hak olarak tanınmıştır. - İki ayrı kavramı kapsamaktadır: * “Geçiş”, * “Geçişin zararsız olması”.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi İstisna (a) Zararsız geçiş hakkı Geçiş Hakkı; deniz ulaştırmasının serbestliğine ve sürekliliğine, Geçişin zararsız olması ise; kıyı devletlerinin çıkarlarının korunmasına hizmet etmektedir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (a) Zararsız geçiş hakkı 1982 BMDHS Md. 8 şöyle tanımlamaktadır: İç sulara girmeksizin veya iç sular dışında bulunan bir demirleme yerine veya liman tesisine uğramaksızın veya, iç sulara ulaşmak veya ayrılmak, iç sular dışında bulunan bir demirleme yerinde veya liman tesisinde durmak veya bunlardan ayrılmak amacıyla kara sularında seyretmektir.

Karasuları Zararsız geçiş

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (a) Zararsız geçiş hakkı - Geçiş “kesintisiz ve hızlı” olacaktır. - Geçiş kıyı devletinin barışına, düzenine veya güvenliğine bir halel getirmediği sürece zararsızdır. - Yabancı denizaltılar ve su altı araçları, su üstünden seyretmek ve bayraklarını çekmek zorundadırlar. - Uçak ve diğer hava ulaşım araçları için zararsız geçiş hükümleri geçerli değildir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (a) Zararsız geçiş hakkı Ticaret gemileri ile savaş gemileri arasında bir ayırım mevcut mudur? - BMDHS Md.17’e göre, bütün gemiler kavramına ticaret gemileri, savaş gemileri ve ticari olmayan amaçlarla kullanılan diğer devlet gemileri girmektedir. - Bununla birlikte, uygulanan uluslararası hukuk kurallarına göre, kıyı devleti; bazı koşullarla ve olağanüstü durumlarda savaş gemilerinin geçişine ilişin bazı kurallar, gerekirse izin ya da bildirim koşulu koyabilmektedir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (a) Zararsız geçiş hakkı Ayrıca; geçişin zararsız niteliğinin ortadan kalkması durumunda savaş gemileri lehine bir fark ortaya çıkmaktadır. Kıyı devleti; - Savaş geminin kara sularından çıkmasını diplomatik yoldan isteyebilecektir. - Ticaret gemilerinin kara sularından zararsız olmayan bir geçişini önlemek üzere kıyı devleti önlem alır: * Geçişi yasaklamak veya ertelemek, * Zararsız geçişle ilgili kendi hukukunun öngördüğü bütün önlemleri almak.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Kural olarak, devlet, ülkesi içerisinde yargı yetkisine sahiptir. Ancak; - Yabancı gemiler ve - bu gemilerde bulunan kişiler bakımından yargı yetkisi, sınırlı bir niteliktedir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Ticaret gemileri Hukuk davalarında gemilerde bulunan kişilerle ilgili kıyı devleti tarafından durdurulamaz ve yolundan çevrilemez. Gemilerle doğrudan ilgili hukuk davalarında ise, iki değişik durum söz konusudur: * Eğer bir yabancı ticaret gemisi, herhangi bir nedenle karasularında duruyorsa ya da kıyı devletinin içsularından çıkarak karasularından geçiyorsa, o zaman kıyı devletinin bu gemi üzerinde yargı yetkisini kullanması hakkı vardır.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Ticaret gemileri Gemilerle doğrudan ilgili hukuk davalarında ise, iki değişik durum söz konusudur: * Açık deniz ya da başka devletlerin karasularından gelen yabancı ticaret gemileri bakımından sadece geminin karasularından bu geçiş sırasında ya da geçiş amacıyla yükümlendiği sorumluluklar için kabul edilmektedir. Bu son durumda yabancı ticaret gemisi, kara sularından geçiş sırasında deniz trafiği ile ilgili olarak sahildar devletin koymuş olduğu hukuki kurallara aykırı davranmış ise sadece bu nedenle sınırlı olmak üzere sahildar devletin yargı yetkisine tabi olur.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Ticaret gemileri Ceza hukuku bakımından, - Suçun sonuçları sahildar devlete yansımış ise, - Suç sahildar devletin sükununu ve asayişini bozacak nitelikte ise, - Gemi kaptanı veya geminin bayrağını taşıdığı devletin konsolosu tarafından mahalli makamlardan yardım istenmiş ise, - Uyuşturucu maddelerin kanun dışı ticaretini önlemek söz konusu ise, sahildar devletin yargı yetkisine tabi olurlar.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Ticaret gemileri Ancak, suçun kıyı devletinin içsularından gelerek karasularından geçen bir gemide işlenmesi durumunda kıyı devletinin yargı yetkisi bu sınırlamalarla bağlı değildir. Buna karşılık, yabancı geminin açık denizde ve karasuları dışındaki diğer deniz yetki alanlarında bulunduğu sırada işlediği suçlar nedeniyle, kıyı devletinin, söz konusu gemi karasularından geçerken, gemi üzerinde yargı yetkisi kullanması hakkı bulunmadığı kabul edilmektedir.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Savaş gemileri Bu gemiler ve içindeki kişiler, kural olarak, sahildar devletin yargı yetkisi dışında kalırlar. Bir savaş gemisi egemenlikten doğan dokunulmazlık dolayısıyla bayrak devleti dışında diğer devletlerin müdahalesinden masundur. Polis veya liman yetkilileri savaş gemisine ancak komutanın izniyle binebilir. Savaş gemisinden gemide yapılacak arama veya teftişe razı olması veya ev sahibi devletin bayrağını çekmesi talep edilemez.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Savaş gemileri Savaş gemilerinden 1982 BMDHS uyarınca hazırlanan sahil devletinin trafik kontrolü, foseptik, sağlık ve karantina kısıtlamalarına uymaları talep edilse bile, uymamaları durumunda sadece diplomatik şikayete ya da sahil devletinin karasularını derhal terk etmesi emrine maruz kalırlar.

Karasuları Kara Sularının Hukuki Rejimi (b) Yabancı Gemilerin Üzerinde Yargı Yetkisi Savaş gemileri Ayrıca savaş gemileri ister ulusal ister uluslararası sularda bulunsunlar tevkif ve aramalardan masundurlar. Yabancı devletlerin vergi ve yönetmeliklerine tabi tutulmazlar ve gemide gerçekleştirilen eylemler konusunda tüm yolcu ve mürettebat üzerinde münhasır kontrol hakkına sahiptirler.

Deniz Hukuku Deniz Alanları KARA İÇSULAR KARASULARI

KITA SAHANLIĞI (en az 200 mil- en fazla 350 mil) Deniz Hukuku Deniz Alanları 200 MİL MEB KITA SAHANLIĞI (en az 200 mil- en fazla 350 mil) İÇSULAR KARA KARASULARI

Münhasır Ekonomik Bölge Deniz Hukuku Deniz Alanları Karasuları Münhasır Ekonomik Bölge Kıta Sahanlığı

Deniz Hukuku İnsanlığın denizlerden yararlanması iki amaca yönelik olmuştur: 1. Ulaşım ve İletişim, 2. Doğal Kaynakların ve zenginliklerin Kullanılması ve İşletilmesi

Devletin Ülkesinin Bir Parçasını Oluşturan Deniz Alanları Normal esas hat (normal base line) Kıyı doğrultusundaki en düşük cezir hattı (suların en çok çekildiği noktalar) olarak tanımlanmıştır.

Deniz Hukuku 1. Ulaşım ve İletişim, - Ulaşım Günümüzde denizlerden yoğun bir biçimde ulaşım maksadı ile yararlanılmaktadır. Bu alanda ortaya çıkan ilk sorun, deniz ulaşımının hukuksal açıdan her yerde serbest olup olmadığı konusunda ortaya çıkmaktadır.

Deniz Hukuku 1. Ulaşım ve İletişim, - Ulaşım Açık deniz alanlarında 17. yy’dan buyana deniz ulaşımında “serbestlik” ilkesi geçerlidir. Bu USAD’nın 1927 tarihli Lotus Davası kararında doğrulanmıştır.

Deniz Hukuku 1. Ulaşım ve İletişim, - Ulaşım Bu alanda karşılaşılan ikinci sorun, yararlanılan araçların bağlı olduğu hukuksal rejime ilişkin olarak ortaya çıkmaktadır. Gemiler iki ana sınıfa ayrılırlar: 1) Ticaret gemileri, 2) Devlet gemileri. Bu iki tür gemiler farklı hukuksal rejime bağlı bulunmaktadır.

Deniz Hukuku