1: Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD UNİLATERAL TOTAL SALPENJEKTOMİ ÖNCESİ VERİLEN C VİTAMİNİ VE E VİTAMİNİNİN OVER VE HİPOKAMPUSTAKİ ÖĞRENME VE BELLEK GEN EKSPRESYONLARI ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: RAT DENEYİ Şehmus Pala1, Remzi Atılgan1, Ebru Önalan Etem2, Melike Başpınar1, Emre Yalçın1 1: Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD 2: Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik AD

GİRİŞ Total salpenjektomi işleminin overe zarar verdiğini gösteren çalışmalar vardır. Bu işlemde ovaryan hasarın nedeninin iskemi reperfüzyon nedeniyle ortaya çıktığı gösterilmiştir. C ve E vitaminleri güçlü antioksidanlardır. GRIN, NAP-1, GAP-43 aksonal dejenerasyon ve aynı zamanda öğrenme ve bellek ile ilgili genlerdir. Muskarinik-1 reseptörler ise hem ovaryan folikül gelişiminde hem de bellek fonksiyonlarında önemli rol oynarlar.

Amaç Unilateral total salpenjektomi ve salpenjektomi öncesi verilen C ve E vitaminlerinin over ve hipokampus dokusunda öğrenme ve bellek genleri ile muskarinik-1 reseptörleri üzerine etkilerinin araştırılması.

Gereç ve Yöntem-1 28 adet wistar albino cinsi dişi 12 haftalık rat rastgele dört gruba ayrıldı. G1 (n=7): Batın açılıp kapatılan ve 1 ay sonra bilateral ooferektomi yapılan ve hipokampusları alınan grup. G2 (n=7): Unilateral total salpenjektomi yapılıp 1 ay sonra bilateral ooferektomi yapılan ve hipokampusları alınan grup. G3 (n=7): Unilateral total salpenjektomi yapmadan 15 dk önce C viytamini verip 1 ay sonra bilateral ooferektomi yapılan ve hipokampusları alınan grup. G4 (n=7): Unilateral total salpenjektomi yapmadan 15 dk önce E vitamini verip 1 ay sonra bilateral ooferektomi yapılan ve hipokampusları alınan grup.

Gereç ve Yöntem-2 Alınan over ve hipokampus dokuları -80 C de saklandı. GRIN, NAP-1, GAP-43 ve Chrm-1 gen ekspresyonları değerlendirildi. Gerekli primerler kullanılarak gen ekspresyon çalışmaları, Real-Time polymerase chain reactions (RT-PCR) ile tüm gruplarda GRIN, NAP-1, GAP-43 ve M1-type muscarinic receptor gen ekspresyonu çalışıldı.

Bulgular-1 Over dokusunda; GRIN, NAP-1, GAP-43 gen ekspresyonları over dokusunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak artmıştı. Chrm1 gen ekspresyonu ise G2,G3 ve G4’ te anlamlı olarak G1’ e göre azalmıştı. GAP-43 gen ekspresyonu G4’ te G2 ve G3’ e göre de anlamlı olarak artmıştı.

Bulgular-2 Hipokampusta; GRIN: G2,G3 ve G4’ te G1’ e göre anlamlı olarak artmıştı. NAP-1: G2,G3 ve G4’ te G1’ e göre anlamlı olarak azalmış idi. GAP-43: G2, G3 ve G4’ te G1’ e göre anlamlı olarak artmış idi. G4’ te ise G2 ve G3’ e göre de anlamlı olarak artmış idi. Chrm1: G1, G2 ve G4 arasında anlamlı fark yok iken, G3’ te ise G1’e göre anlamlı olarak azalma tespit edildi.

Tablo 1: Tüm gruplardaki over dokularında ilgili gen expresyonları GRIN1 NAP1 GAP43 Chrm1 GRIN (Standart sapma) G1 1 0,1 0,24 0,29 G2 8,62 17,75 65 0,001 0,35 0,7 0,00004 G3 9,89 12 66,6 0,44 0,85 0,00005 G4 13,92 6,99 197 0,0033 0,28 0,99 0,27 0,0008

Tablo 2: Tüm gruplardaki hipokampus dokusundaki ilgili gen expresyonları GRIN1 NAP1 GAP43 Chrm1 (Standart sapma) Gap43 G1 1 0,21 0,5 0,45 0,3 G2 20,7 0,35 72 0,0085 0,49 0,03 9,9 0,00001 G3 187,4 0,27 79 0,0487 8,9 0,09 7,6 0,00008 G4 156,1 0,11 188 0,831 9 0,05 8,99 0,23

Figür 1: Kontrole gör e anlamlı artışlar ♯ ve anlamlı azalmalar § ile ifade edildi. (C=G1, TS=G2, TSC=G3, TSE=G4 ).

Figür 2: Kontrole gör e anlamlı artışlar ♯ ve anlamlı azalmalar § ile ifade edildi. (C=G1, TS=G2, TSC=G3, TSE=G4 ).

Tartışma-1 Total salpenjektomi işlemi ovaryan doku sinir sisteminde ve hipokampal nöronlarda harabiyete neden olabilir. Sinirsel onarımdan sorumlu gen ekspresyonlarının artışı bu teoriyi destekler niteliktedir. Ovaryan folikül gelişiminde önemli rol oynayan Chrm1 ekspresyonundaki azalma ise salpenjektominin foliküler gelişimi de olumsuz etkileyebileceğini göstermektedir.

Tartışma-2 Antioksidan vitaminlerden olan C ve E vitamini ise bu sinirsel hasarın onarılmasında önemli rol oynayabilir. Özellikle E vitamini C vitaminine göre daha etkili gibi görünmektedir. Uyguladığımız C vitamini ise bu dozda hipokampal Chrm1 gen ekspresyonunda azalmaya neden olarak bilişsel fonksiyonlarda değişikliklere neden olabilir.