Yenidoğanın ısı kontrolü TERMOREGÜLASYON Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Isı yapımı ve kaybı arasında denge sağlanması Termoregülasyon Isı yapımı ve kaybı arasında denge sağlanması

TANIMLAR Hipotermi: Vücut cilt ısısı < 36,5 ◦C Hafif hipotermi: 36-36,4 ◦C Orta derece hipotermi: 32-36 ◦C Ağır hipotermi (soğuk stres): <32 ◦C Hipertermi: Vücut iç ısısı >37,5 ◦C

Termal nötral zon: Bebeğin normal vücut ısısında olmasını sağlarken, metabolik hız ve oksijen tüketiminin en az olduğu dış ısı aralığı

ISI KONTROLÜ Fetal hayatta ısı kontrolü Yenidoğanda ısı kontrolü Isı kaybının fiziksel yolları

FETAL HAYATTA ISI KONTROLÜ Hücresel proliferasyon, Farklılaşma İyon dengesinin sağlanması Kalp-iskelet kaslarının kasılması ISI ÜRETİMİ

FETAL HAYATTA ISI KONTROLÜ Fetusta plasenta en etkili ısı düzenleyicisi Anne-bebek arasında ısı farkı 0,45-0,50 ◦C Annede meydana gelen hipertermi fetüste de hipertermiye neden olur

Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi Soğuk ortamın algılanmasında hipotalamus ve deri entegre çalışır Isı kontrol merkezi hipotalamusta Normal şartlar altında hipotalamik ısı dalgalanmaları 0,5 ◦C’yi aşmaz Sempatik sinir sistemi, kahverengi yağ dokusu ve kaslarda ısı kontrolünde önemli

Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi Sempatik sinir sistemi, dermal arteriollerde vazokonstriksiyon Kahverengi yağ dokusu, titremesiz ısı oluşumuna metabolik kaynak

Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi Adrenalin ve tiroid hormonları, metabolik hız ???? Kas tonusu ve motor aktivite, iskelet kaslarında ısı üretimi ???

Yenidoğanda ısı kontrolünün fizyolojisi Yenidoğan bebek homeotermik ısı kaybı = ısı üretimi

Yenidoğanda ısı kaybı Evaporasyon (buharlaşma), İletim (kondüksiyon), Konveksiyon (hava akımı), Radyasyon (ışıma)

YENİDOĞANLAR NEDEN ISILARINI KORUYAMAZ ? Vücut yüzeyi alanı erişkinden fazladır Isıyı en çok başından kaybeder. Vücut ısısını metabolizma ve kas aktivitesini arttırarak düzenler. Çok düşük doğum ağırlıklı yenidoğanlarda buharlaşma ile ısı kaybı fazla

Vücut ısı ölçümü Rektal ısı ölçümü: Normal: 36.5-37.5º C Vagal stimulasyon-rektal perforasyon riski Rutin kullanılmaz Aksiller ısı ölçümü: Termometre pretermde 3, termde 5 dk tutulur Rektal ısıdan 0.5-1º C düşük Termde 36.4-37ºC, pretermde 36.3-36.9ºC

Yenidoğanda ağızdan ısı ölçülmez. Kulak; infrared bir ışıkla kulak yolundan ısı ölçer. Kulak kiri, küçük ve kıvrımlı kanallar ölçümü etkiler Abdominal deriden ısı ölçümü: 36-36,5ºC En güvenilir ve pratik yöntem aksiller ölçüm Doğum sonrası ilk ölçüm rektal, sonrasında aksiller yapılmalı Doğum odalarında düşük dereceleri ölçen özel termometre bulundurulmalı

YENİDOĞANDA VÜCUT ISISINI KORUMA İLKELERİ Doğum odası Yaşamın ilk günleri Transport

HANGİ BEBEKLERDE HİPOTERMİ RİSKİ YÜKSEKTİR? Düşük doğum ağırlıklı bebek Hasta bebek (sepsis, hipoglisemi, doğum asfiksisi, solunum sıkıntısı) Islak bebek Beslenmemiş bebek Soğuk çevrede bırakılma

Oksijen tüketiminde artış Pulmoner hipertansiyon AŞIRI ISI KAYBI Oksijen tüketiminde artış Hipoglisemi Apne Hipoventilasyon Pulmonerkanama Hipoksi Metabolik asidoz Pulmoner hipertansiyon

HİPOTERMİ MORTALİTEDE ARTIŞ Kanama bozuklukları (YDİP, Pulmoner kanama) Hipotansiyon, bradikardi, şok MORTALİTEDE ARTIŞ İntraventriküler kanama Diğer (böbrek yetmezliği, NEK, vb)

Hipertermi nedenleri Enfeksiyon, Dehidratasyon, Fototerapi, Sıcak ortamda aşırı giyim

Hipertermi Takipne, Taşikardi, Apne, Terleme, Hiperemik cilt, Huzursuzluk, Konvülsiyon ve ölüme neden olur