DEZAVANTAJLI KADINLARIN EĞİTİMİ VE İŞE HAZIRLANMASI Prof. Dr. Hakan SARI Özel Eğitim Bölümü Başkanı

Kadın istihdamının oranı ve yapısı ülkeden ülkeye farklılık gösterse de, işgücüne katılım, ücrette eşitsizlik, çalışma koşulları, iş ve özel hayatın dengelenmesi, bakım sorumlulukları, mesleki eğitim ve işte yükselme konuları, kadınların ayrımcılıkları gibi konular karşılaştıkları başlıca olumsuz alanlar arasında bulunmaktadır.

Kadınların tam zamanlı işlerde çalışma oranının daha düşük olduğu, daha düşük ücretli pozisyonlarda çalışmakta oldukları, kariyerlerinde yükselme olanaklarının daha sınırlı olduğu ve kayıt dışı sektörde kadın istihdamının daha fazla olduğu dikkat çekmektedir!!!!!!

Kadınların tarihsel süreç boyunca giderek artan oranlarda iş̧gücüne katılmalarının nedenleri arasında EĞİTİM, yükselen ücretler, teknoloji, doğum oranlarının azalması gibi çeşitli ekonomik ve sosyal nedenler bulunmaktadır.

Türkiye gibi işgücüne katılım oranının çok düşük olduğu ülkelerde kadınların en yoğun istihdam edildiği sektör tarımdır. Ancak tarım işçiliği konusunda da eğitimleri beklendik düzeyin altındadır. Katılım oranı ülkeler dahilinde arttıkça kadın istihdamı, istihdamın sektörel dağılımına paralel olarak tarımdan hizmet sektörüne kaymaktadır.

Türkiye’de tarım dışı işgücüne katılım kadınlarda oldukça düşük olmasına karşın tarım dışı kadın işsizliğinde yüzde 17,6 ile oldukça yüksektir.

EĞİTİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE; İlköğretimin ilk aşaması yani ilkokul ve altı eğitim seviyesindeki kadınlarda % 6; Ortaokul ve lise mezunu kadınlarda % 21.1; Yüksekokul ve üniversite mezunu kadınlarda %13.8 işsizlik ortalaması mevcuttur.

Örneğin; Türkiye, uzun süreli işsizlikte Polonya ve İspanya ile benzerlik gösterse de kadınlarda %34,4 gibi yüksek uzun süreli işsizlik oranıyla bu iki ülkeden ayrılmaktadır. Bu durumun eğitim ve iş tecrübesinden kaynaklandığı söylenebilir. İspanya ve Polonya, kadınların eğitiminde ve kadın işgücüne katılım oranlarında Türkiye’nin önünde gitmektedir. Bu durum, Türkiye’deki kadınların uzun süre işsiz kalma ihtimallerinin yüksek oluşunun arkasında iş eğitimi ve iş tecrübesi eğitiminde yetersizliklerin yattığına işaret etmektedir.

TÜRKİYE’DE; Kadınlar için geniş tanımlı işsizlik oranı %22’dir. 2016 yılı sonunda çalışan kadın oranı % 28.5’e yükselmiştir. 2016 yılında kadının iş gücüne katılım oranı %32,5’e yükselmiştir. 20-64 yaş aralığındaki çalışan kadınların oranı da %32.5’dir.

İşsizlik dağılımında kadınların oranı %85’dir. Çalışma hayatına katılmak isteyen kadınların %58’ i iş bulamamaktadır. Son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ancak işe başlamaya hazır olduğu halde işsiz sayılmayanların % 61’i kadınlardır.

RAKAMLARLA KADIN!!!!!! AB’de cinsiyetler arası ücret farkı 15, Türkiye’de 22 AB’de kadın girişimci oranı 28, Türkiye’de 12,5 AB’de profesör kadın oranı 15, Türkiye’de 27 AB’de şirketlerde üst düzey kadın yönetici oranı 33, Türkiye’de 6 AB’de kadın temsili; AB parlamentosunda %30, üye devletlerin ulusal parlamentolarında ortalama %23; Türkiye’de parlamentoda kadın temsili %9,1 dir.

RAKAMLARLA KADIN; Hala ülkemizde 1.1 milyon kadın okuma-yazma bilmemektedir.
 15-19 yaş arası genç kızların% 12.3’ü ne okula, ne işe gidiyor. Türkiye’de yılda bin 500 kadın anne olmak isterken ölüyor. 
     Kadınların kazancı da erkek kazancından yüzde 19 daha az.

Kadınların Kendi Durumlarını Ö̈zetleyen Sözleri; Net olarak erkek (eleman) tercih etmemi söyleyeyim. Şimdi bayanlar- genelleme yapıyorum- eğer evli iseler, iş- ikilemi yaşıyorlar. Eş var, çocuğu var...Sonuçta şöyle bir bir durum ortaya çıkıyor; Kadın evli çok izin alır + iş verimi düşük + sorunu fazla bir kişi... olarak yanlış bir algı var. Bu da eğitim ve iş tecrubesi imkanlarından yeterince yararlanamamaktan kaynaklanıyor.

EĞİTİM DÜZEYLERİNE GÖRE KADINLARIN İŞ GÜCÜNE KATILIM ORANLARI İSE; Okuryazar olmayan kadınların %16.1 Lise mezunu kadınların %26.6 Yüksek okul mezunu kadınların %32.7 Meslek yüksek okulu mezunu kadınların %40.8 Üniversite mezunu kadınların %71.6

Ülkemizde kadın eğitimi ve istihdamı açısından önemli bir unsur olan kırsal kesimden kente göç olgusu dikkate alındığında önümüzdeki dönemde kente göç eden nüfus içindeki kadınları bekleyen önemli sorun işgücüne katılım güçlüğüdür.

Neden? Çünkü eğitim düzeyi düşük kadınlar kırsal kesimde ev işleri ve tarım sektöründe aile işçisi olarak çalışırken, kentte buna uygun bir yapı bulunmadığı için çalışma yaşamına katılımları güç olacaktır.

Kadınların işgücüne katılmalarında eğitim düzeyi belirleyici bir rol oynamaktadır ve kadınların istihdamı ile eğitim düzeyleri arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Kadınlar, eğitimli ve vasıflı oldukları ölçüde işgücüne katılmaktadırlar.

Bu noktada ise genel ve mesleki eğitimin kadınların işgücü piyasasına katılımında anahtar rolü oynadığı görülmektedir. Eğitim olanaklarından yoksun olan kadınların tarım sektörü dışında işgücüne katılımları son derece sınırlıdır, buna karşılık eğitim görme şansına sahip olan kadınlar hemen hemen tüm mesleklerde çalışabilmektedir.

Kilit sektörlerdeki meslekler daha fazla bilgi temelli olup problem çözme becerileri gelişmiş bireylerin istihdam edilebileceği bir gelişim göstermektedir. Bu nedenle öncelikle iyi bir eğitim almış olma gereği vardır. Başka bir deyişle daha donanımlı, daha üretken, düşünme becerileri gelişmiş bireylerin mesleki eğitime yönlendirilmesi gereği vardır.

MESLEKİ REHBERLİĞİN AMAÇLARI Dezavantajlı gruplardan daha önce işgücüne katılım sağlamayan ve özellikle aile içi şiddet vb. sosyal ve psikolojik sorunlar ile karşı karşıya olan kadınların işgücüne katılmalarını sağlamak, Kadınların işgücüne katılmalarının önündeki temel engellerden çocuk bakım hizmetleri için desteklenmelerini sağlamak, Kadınların işgücüne katılımı için mesleki eğitimlerini ve işbaşı eğitimlerini sağlamak,

Kadınların iş gücü piyasası, iş arama, sosyal güvence hakları ve toplumsal cinsiyet konularında eğitimlerini sağlamak, Dezavantajlı gruplardan kadınların işgücü piyasasında ayrımcılığa uğramasını engellemek için işletmelerin ayrımcılık ile mücadele, her insanın eşit koşullarda eşit ücretler ile iş hakkı konusunda farkındalıklarını sağlamak, Eğitim alan kadınlardan iş kurmak isteyen kadınların iş kurma süreçlerini desteklemektir.

MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI??? Verilen eğitimler her iş dalına ait farklı süreçlerden oluşmaktadır. Kurs sonunda başarılı olan kişiler sertifika alabilme ve bu sertifika ile pek çok iş yerinde çalışabilme olanağına sahip olmaktadır. İş dünyasında meydana gelen açığın kapanmasını da sağlayan MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI hem sosyalleşebİlmeLARİNE hem de mesleklerinde kendİLERİNİ gelİştİrebİlmeLERİNE zemin hazırlamaktadır.

MESLEK EDİNME KURSLARINDA NELER ÖĞRENİLİR?? Meslek edinme kursunda öğreneceğiniz bilgiler hem teorik hem de uygulamalı eğitimleri kapsamalıdır.

UYGULAMALI EĞİTİMLER; Berberlik, Bayan kuaförlüğü, Güzellik uzmanlığı, Pastacılık, Dikiş-nakış, El sanatları vs.

TEORİK EĞİTİMLER; Emlakçılık, İnsan kaynakları, Kaynakçılık, Sigortacılık, Tıp sekreterliği, Yöneticilik vs.

Meslek edinme kursunun sağladığı olanaklar nelerdir? Yeni bir iş hayatına başlangıç yapılabilir, Kendilerini ilgi duyduğu alanlarda geliştirebilir, Hobi amaçlı kursa katılım gerçekleştiren kişiler, el sanatlarındaki yeteneklerini ön plana çıkarabilirler, Sergi açabilir, Oluşturulan ürünlerin satışını gerçekleştirebilme ve sosyalleşebilme olanağına sahip olunabilir, Evde geçirilen boş vakitleri bu kurslarla değerlendirerek hoş vakitlere çevrilebilir.

İŞKUR MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI Türkiye İş Kurumu mesleği olmayanlara meslek edindirmek ve kendi mesleğinde iş bulamayanlara yeni bir meslek öğretmek amacıyla ücretsiz meslek edindirme kursları düzenlemektedir.

Kurslar en fazla 160 fiili iş günüdür. Kursların, günlük en az 5 en fazla 8 saat ve haftada 6 günü geçmemek üzere en az 30 en fazla 40 saattir. Kurslara devam zorunludur.

KOMEK Hayat Boyu Öğrenme alanında yeniliklerin öncüsü olmayı; üretken, hoşgörülü ve sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır.

KOMEKTE EĞİTİM VERİLEN BRANŞLARDAN BAZILARI; Ahşap, Aile ve Tüketici Bilimleri, Bahçecilik, Büro Yönetimi, El Sanatları, Nakış, Gazete ve Televizyon,

Kuaförlük, Hasta ve Yaşlı Bakımı, Kuyumculuk, Kişisel Gelişim, Tekstil, Yabancı Dil Seramik vs.

HALK EĞİTİM MERKEZLERİ Halk Eğitimi Merkezleri bireyin ekonomik, kişisel, kültürel ve sosyal gelişimini sağlarken, aynı zamanda toplumun kalkınmasını ve gelişmesini hedefleyen yetişkin eğitimi hizmetlerini verme amacındadır.

Korumalı İşyerleri Dezavantajlı Bayanların eğitiminde çok önemli bir merkez.

Destekli İşyerleri Destekli İşyerleri Hafif Düzey Engelli Bayanların iş eğitimi ve iş becerilerinin artırılmasında önemli kurumlardır.

SİVİL TOPLUM KURUMLARI VE VAKIFLAR Sivil Toplum kurumları olan dernekler ve vakıflara da çok önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu sorumluluğu yerine getiren birçok sivil toplum kurumu da vardır ancak bunlar sayı olarak yeterli değil.

NE TÜR KURSLAR VERİLİR??? Okuma-yazma kursları; Meslekî ve teknik kurslar, Sosyal ve kültürel kurslar VE İHTİYAÇ ANALİZİNE GÖRE DİĞER TÜR KURSLAR!!!!!

KİMLER KATILABİLİR? Her yaş, eğitim, sosyal statü ve kültür düzeyindeki vatandaşlar eğitime katılabilir. 18 yaşından küçükler velilerinin izinleri ile katılabilirler. İlköğretim öğrencileri kendi okul saatleri dışındaki kurslara katılabilir.

Başarılı bir İş fİkrİ nasıl belİrlenİr? İş fikri belirlenirken, öncelikle bugüne kadarki iş deneyimleri, ustalıkları ve becerileri göze alınmalıdır. İş fikirleri, deneyimlerden ibaret de olmayabilir. Önemli olan tüm fırsatları değerlendirebilmektir!!!!!!

KENDİNİZE EN UYGUN İŞİ BULMAK İÇİN İPUÇLARI: İş bulma firmalarını kullanalım. Bu süreç iş bulma şansını arttırır. Çalışmak istediğimiz alanlara yönelik başvurularda bulunalım. İş bulmak istiyorsak iş olmadığı için şikayet etmeyi bırakmamız gerekir. İş bulamazsak ve işe giremezsek kendi işimizi kurabiliriz yani girişimci olabiliriz.

Çok teşekkürler Sabrınız için