Eğitimde Kullanılan Öğrenme Kuramları Yöntem ve Tekniklerinin Uzaktan Eğitimde Kullanımı

Eğitimde kullanılan öğrenme kuramlarından uzaktan eğitimde kullanılanlar. Bilişsel Kuram Davranışçı Kuram Yapılandırmacı Kuram

Öğrenme Nedir? Belli bilgi, beceri ve anlayış geliştirme yani yeti ve yeteneklerini geliştirme olarak tanımlanabilmektedir. Öğrenme kavramını eğitim adı altında ele alacak olursak; öğrenme yaşantı ürünü, kalıcı izli davranış değişikliği meydana getirme süreci olarak tanımlanır.

Öğrenme kuramları; Öğrenenlerin nasıl öğrendiğini anlamlandırmak ve açıklamak için geliştirilmiş bir kavramsal çerçevedir. Birçok genelleme ve ilkeleri bünyesinde barındırır. Öğrenme kuramları ile öğrenen öğrenme sırasında bilgiye ulaşır, bilgiyi yapılandırır ve korur. Öğrenme kuramları da genel olarak bu hiyerarşiyi konu edinir. Teknolojinin gelişmesiyle eğitim ve öğretim, bünyesine birçok yeniliği kabul etmiştir. Bununla birlikte öğrenme kuramları da değişime uğramışlardır. Yani geleneksel eğitim ortamlarının yerini elektronik eğitim ortamları almıştır diyebiliriz. Bunun sonucunda öğretmenin, öğrencinin, öğrenme kuramlarının, öğrenme yöntem ve tekniklerinin de eğitimdeki anlamları farklılaşmıştır. Tüm bu değişimlerin arasında öğrenmenin verimliliğini korumak ve arttırmak için geçmişte kalan klasik kuramlara değil yeni bakış açılarına ve kuramlara ihtiyaç vardır. Var olan kuramlardan tamamen kurtulmak amaçlanmayıp, bu kuramlar üzerinde değişiklikler yapılarak e- öğrenme ortamlarına uyarlanması gerekmektedir. Öğrenme kuramları birbirinden tamamen farklı kavramlar değillerdir. Yani her biri öğrenmeyi farklı yönleriyle ele alırlar.

Eğitimde kullanılan öğrenme kuramlarından davranışçı kuram Davranışçı kuramın öncülerinden Watson, Skinner ve Pavlov göre öğrenme, uyarıcı ve tepki arasında oluşan bağdır. Uyarıcı sözlük anlamıyla organizmayı harekete geçiren iç ve dış olaylardır. Yani öğrenmenin gerçekleşebilmesi için birey mutlaka uyarıcıyı almalı ve bu uyarıcıya tepkide bulunmalıdır. Bu etki sonrasında canlıda oluşan fiziksel ve psikolojik farklılaşmanın tamamı davranış ya da tepki olarak ifade edilebilir. Davranışçı kuram için bugüne kadar yapılan araştırmalarda hayvanlar denek olarak kullanılmaktadır. Daha sonra hayvanlar üzerinden elde edilen bu veriler insanlar üzerinde ya da sınıf içinde denenmektedir. Canlıya uyarıldığı zaman tepkide bulunmaktadır. Bu tepkide bulunma hali öğrenmenin özünü oluşturmaktadır. Bu öğrenme süreçlerinde pekiştirmenin yeri oldukça önemlidir. Öğrenene belirli zaman aralıklarında pekiştirme verilerek öğrenmesi kalıcı hale getirilir.

Davranış, bireylerin bir ortamda etki sonucu kurdukları her iletişim faaliyetlerine tepki göstermesiyle, bireyde oluşan davranışların geneli olarak ifade edilebilir. Örneğin; Çocuğu sevme Futbol oynarken yüze gelen topu engelleme Yürüme Konuşma Basket atma olarak bireyin gerçekleştirdiği davranışları çoğaltabiliriz.

Canlının gösterdiği davranışın çeşitli özellikleri mevcuttur; Canlı tarafından yapılan gözlenebilir ve ölçülebilir olaylardır Davranış sonradan öğrenilir. Doğuştan gelen ve refleks olarakta adlandırabileceğimiz davranışlar mevcuttur. Bireye bir tepki verildiği zaman bireyin gelecekteki zamanlarda hangi davranışları göstereceğine karşı tahmin yürütülebilir. Davranışlar çevredeki durum ve uyarıcılarla da alakalıdırlar. Bu yüzden çevrede tek başlarına oluşamazlar. Birey bir davranışı öğrendiği zaman o davranışı göstermesi istenmezse eğer bireydeki davranış azaltılabilir ya da bitirilebilir Davranışları açık ve gizli olarak ikiye ayırabiliriz. Açık davranışlar herkes tarafından fark edilebilir. Bazılarını da sadece biz fark edebiliriz.

Uzaktan eğitimde de davranışların bireye kazandırılması önemli yere sahiptir. Yani uzaktan eğitimde bireylerin davranışları önceden anlaşılamayacağı için öğrencilerin bireysel farklılıkları göz önünde bulundurularak öğrenmenin etkili bir şekilde gerçekleşmesi için öğrenme ortamında gereken tüm değişiklikler yapılmalıdır. Hem tek yönlü uygulama modelleri, hem de çift yönlü uygulama modellerinde uzaktan eğitim yoluyla öğrenim gören kişilerin çevre şartlarının davranışların bireye kazandırılmak için tasarlanması ve gizli, örtük tüm davranışları bireyde ortaya çıkarabilmek için uzaktan eğitimde çeşitli uygulamalara ve değişikliklere yer verilmesi gerekmektedir.

Eğitimde kullanılan davranışçı kuramın öğrenme ilkeleri Öğrenen yaparak yaşayarak öğrenir. Öğrenenin öğrenmesinde pekiştirmenin yeri önemlidir. Öğrenenlerde öğrenilenin kalıcılığının sağlanması tekrarla mümkündür. Öğrenmeyi etkileyen en önemli etkenlerden birisi güdülemedir. Öğrenende kazanılan davranışlar(genelleme ve ayırt etme hususunda) farklı durumlarda öğrenilmeli ve kullanılmalıdır.

Bu ilkeler uzaktan eğitime göre uyarlanarak etkili ve verimli bir şekilde kullanılmalıdır. Öğrenen birey yaparak yaşayarak öğrendiği için ve öğrenme ihtiyacından dolayı uzaktan eğitimde kullanılan teknolojik araç ve gereçlerle çeşitli etkinlikler yaptırılmalı, öğrenene bu teknolojilerle pekiştireçler verilmeli öğrencinin derse karşı ilgisi arttırılmalı yani öğrenen güdülenmelidir. Öğrenenin öğrenmesinde kalıcılığı sağlamak için tekrarlara yer verilmelidir. Ayrıca uzaktan eğitimde ders başlangıcında öğrenenin güdülenip derse ilgisinin arttırılması için çeşitli etkinlikler yapılmalıdır.

Klasik koşullanma Klasik koşullanma Ivan Pavlov tarafından bulunmuş ve geliştirilmiş bir kuramdır. Pavlov çalışmalarında sinir sistemi üzerinde durmuştur. Sinir sistemi üzerinde durmasının nedeni Sechenov’dan etkilenmesidir diyebiliriz. Sechenov ise sinir sistemi ve öğrenme arasındaki ilişki üzerine çalışmalar yapıp bu ikisi arasındaki bağı ortaya çıkarmaya çalışmaktadır. Pavlovun yaptığı çalışmalarının genel yapısı; Pavlov genellikle köpeğin koşulsuz verilen uyarıcıdan etkilenerek, zil sesine karşı nasıl tepki verdiğini belirtmeye çalışmıştır. Bu koşullanma sırasında köpeğe(deneğe) önce biraz et gösterilmektedir. Bu eti gören köpek ise salya salgılamaya başlar. Deneyin ikinci aşamasında ise deneye yani köpeğe et verildiğinde zil sesi çalmaya başlar deneyin son aşamasında yalnızca zil çalınır ve köpeğin eti görmeden salya salgıladığı gözlenir.

Yani tüm bu anlatılanlardan yola çıkarak klasik koşullanma uyarıcı ve tepki kavramlarını içine almaktadır. Klasik koşullanmada etki-tepki kavramı öğrenmeyi de açıklamaktadır. Örneğin; birey yaşamını devam ettirmek için herhangi bir ihtiyacını doğal bir uyarıcının yanında doğal olmayan bir uyarıcı verildiğinde, birey ihtiyacını gidermek için ihtiyaç duyduğu şeyi alırsa ve bu olay tekrarlanırsa, daha sonra doğal uyarıcıyı almadan doğal olmayan bir uyaran verildiği taktirde birey bu olaya tepkide bulunur. Bu deneyin sonucunda birey doğal olmayan uyarıcıya karşı koşullanma gösterir ve doğal uyarana karşı gösterdiği tepkisini yineler. Genel olarak bu olay dizisine koşullu tepki denir.

  Uzaktan eğitimde klasik koşullanma ise öğreneni baza alarak, öğrenenin dikkatini çekecek iletiler verilerek kullanılabilir. Bu sayede ortaya çıkan etki öğrenenin öğrenmesye karşı ilgisi artmış olur. Örneğin tepki; İnternet ortamında uzaktan eğitim derslerinde, öğrenen ders esnasında öğretenden aldığı bir tepkiyi anında bilgisayarında kullanması anlık tepki olarak kullanılabilir ve ifade edilebilir. Uyarıcı kavramıysa uzaktan eğitim dersi için hazırlanan ders materyallerinin yani uzaktan eğitimde verilen bir dersin eğitim yazılımını kullanması bunun sonucunda öğrenenin derse ait farklı uyarıcılarla öğrenmelerinin sağlanması şeklinde ifade edilebilir.

Edimsel koşullanma Edimsel koşullanma bilinçli ve kasıtlı yapılan davranışlarda kullanılan, davranış değişikliklerini ve öğrenmeyi ifade eden kavramdır. Edimsel koşullanma alanında araştırmalarıyla tanınan temsilcisi Skinner’dir. Skinner’in araştırmalarında en çok üzerinde durduğu kavramlar etki, tepki ve pekiştireçtir. Klasik koşullanmada etkiye karşı gösterilen davranışlar önemlilik arz ederken, edimsel koşullanmada etki olmadan canlının gösterdiği davranışlar ön planda tutulmuştur. Yani bu tür davranışlara edimsel koşullanma adı verilmektedir.   Başka bir deyişle öğrenme, öğrenenlerin karmaşık uyarıcılarla karşılaştıklarında, öğrenenlerin bu durumda kendileri tarafından yaptıkları davranışlardır diyebiliriz.

Skinner öğrenmeyi fare deney ile açıklamaya çalışmıştır Skinner öğrenmeyi fare deney ile açıklamaya çalışmıştır. Bu deney ile kapalı kutuya konan farenin davranışları ele alınmıştır. Farenin kapalı kutu içinde tamamen gelişigüzel bastığı bir yerden yiyecek gelmiştir. Bir süre sonra farenin aynı düğmeye bastığı gözlemlenmiştir. Skinner insanların ortamda herhangi bir uyarıcı bulunmadığında da istemli hareketler yapabileceklerini söyler. Yapılan bu davranışlar bizleri olumlu bir sonuca götürüyorsa davranışlar kalıcılaşır. Birey yaptığı davranışlar sonucunda olumlu bir sonuç veya tutumla karşılaşırsa o davranışı gösterme sıklığı artacaktır. Tüm bu faaliyetler için pekiştireç kavramı oldukça önemli bir yere sahiptir. Yukarıda anlatılan koşullanma şekillerinde öğrenende davranış değişikliği sağlayan uyarıcılara pekiştireç ismi verilir. Davranış değişikliği yapıldığı zaman yani davranıştan sonra verilen ve öğrenenin hoşuna gitmediği durumları ceza olarak ifade edebiliriz. Ceza öğrenen davranışını gücünü azaltır veya belirli bir müddet sekteye uğratır.

Yani Skinner bu faaliyetleri ikiye ayırmıştır. Bunlardan ilki; 1-Pekiştireç: Olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılır. Olumlu: Etki ya da uyarıcı olarak ifade edilebilir Olumsuz: Öğrenende istenmeyen tepki oluşturması olarak yani istenmeyen tepkiler olarak ifade edilebilir.   Ayrıca diğer araştırmacılarda pekiştirmeyi sürekli ya da aralıklı olarak ikiye ayırmıştır; Sürekli: Öğrenene devamlı olarak verilen pekiştireçlerdiri Aralıklı: Öğrenene aralıklı olarak verilen pekiştireçlerdir. Aralıklı pekiştireçler zaman ve orana göre değişmektedir. Zaman aralıklı pekiştireçler; Sabit zaman aralıklı pekiştireçler: Bu pekiştireçler belirli bir zamanda öğrenene uygulanırlar. Oran aralıklı pekiştireçler: Öğrenenin göstermiş olduğu davranışlar belirli bir sayıya ulaştığı zaman pekiştireç verilir.

2-Planlama: Edinimsel koşullanmada bir diğer kavram ise planlamadır 2-Planlama: Edinimsel koşullanmada bir diğer kavram ise planlamadır. Bu kavramda öğrenene pekiştireç verileceği zaman planlama yapılır. Öğrenene rastgele, olumlu veya olumsuz pekiştireçler verilmemelidir. Eğer verilirse öğrenenin öğrenmesinde istendik olmayan durumlarla karşılaşılır. 3- Davranışın şekillenmesi: Öğrenende gerçekleşen davranışları farklı uyarıcılar ve tepkiler aracılığıyla şekillendirilir. Yani şekillendirmelerde olumlu ve olumsuz pekiştireçler etkin rol alır. 4- Sönme: Öğrenen davranışlarındaki sönme, öğreneni cezalandırma yoluyla değil, öğrenende ortaya çıkan tepkilerle sağlanır. Öğrenen kendisinde istemediği bir davranışı ortadan kaldırmak istiyorsa bunu kendi isteğiyle yapmalıdır. Eğer bu yolla değil de ceza yoluyla bireyden başkası davranışı söndürmeye çalışırsa, birey bu davranışı söndürmeyebilir. Tam aksine davranışta artma eğilimi görülür. Eğer ceza kullanılacaksa, öğrenende olumsuz bir davranış görüldüğü zaman, olumsuz davranışın hemen ardından kullanılmalıdır.

Edimsel koşullanma ve uzaktan eğitim; Uzaktan eğitimde edimsel koşullanma yapılırken, pekiştirme oldukça önemli bir yere sahiptir. Çünkü öğrenenlere uzaktan eğitim verilirken yani uzaktan eğitim zamandan ve mekandan bağımsız olduğu için bu eğitimlerde öğrenen kendini yalnız hissetmektedir. Öğrenenlere verilen pekiştireçler öğrenenin derse karşı ilgisini arttırıp başarısında yükselme göstermesini sağlar ve öğrenenler kendilerine önem verildiğini düşünürler ve yalnızım düşüncesi kafalarından silinmiş olur. Uzaktan eğitimde pekiştireçler öğrenenden habersiz verileceği gibi haberdar edilerekte yani planlı bir şekilde de verilebilir. Öğrenen haberdar edilmeden pekiştireç verilirken dikkat edilmesi gereken konu, pekiştirecin önceden planlanmış olması gerekir. Uzaktan eğitimde, öğrenenin davranışı şekillendirilirken, derslerde verilecek uyarıcılara ve öğrenenden gelen dönütler iyi yapılandırılmalıdır. Eğer öğrenenden dönüt alamıyorsak, uzaktan eğitimde kullanılan teknolojik araç ve gereçlerle bu süreç desteklenmelidir. Uzaktan eğitimde ders verilirken sönme kavramı çok kullanılmamalıdır. Öğrenende kazanılan davranışların sönmemesi için tekrar yapılmalıdır

Davranışçı kuram uzaktan eğitimde nasıl kullanılır. Davranışsal kuramı uzaktan eğitimde kullanmak için çeşitli görüşler mevcuttur. Bunlar; Öğrenenlere verilen uzaktan eğitim dersi sonrasında ne kazanacakları yani ne öğrenecekleri belirtilmelidir. Bu sayede öğrenenler kendi başarı durumlarını kendileri saptayabilirler.(Örneğin amaç ve kazanımlar belirtilmeli) Öğrenenin öğrenme düzeyini belirlerken ve öğrenen kendini sınarken çeşitli alternatiflerle bu işleri yapmalıdır. Bu yüzden öğrenene çeşitli sınama alternatifleri vermeliyiz. Bu sayede öğrenenler başarılarını izlerler.(Örneğin konu sonunda kendimizi sınayalım, birazda siz düşünün soruları) Öğrenenler öğrenme süreçlerini izlerken öğretende hızlı ve açık bir şekilde öğrenene geri bildirim vermelidirler. Öğretim araç ve gereçlerinin içeriği ve niteliği genelden özele doğru, eski bilgilerden yenilerine doğru, kuramsal bilgilerden uygulamalılara doğru hiyerarşik şekilde gitmelidir.

Davranışçı kuram ve öğrenme arasındaki ilişki 9 başlık altında anlatılabilir. Etki: Çeşitli teknolojik araç ve gereçlerle mesela bilgisayarla öğrenenlerde etki ortaya çıkarılabilir. Yani günümüzde öğrenenler vakitlerinin çoğunu bilgisayarda geçirdikleri için verilen etkiler öğrenenlere daha çabuk ulaşacaklar ve mesajlar yerine ulaşacaktır. Öğrenenlerde bu etki ve mesajlar ile öğrenmeye karşı ilgi artacaktır. Tepki: Öğrenenler teknolojik araç ve gereçlerden bilgisayarla ve diğer teknolojik araçlarla aldıkları etkilere anlık olarak tepki verebilmektedir. Yani eğitim teknolojileriyle alınan etkilere hemen tepki verilebilir diyebiliriz. Tazelik: Öğrenenlere bilgiler güncel bir şekilde verilebilir. Öğrenenlerde bu verileri alırlar. Ödül: Eğitim teknolojileri ile öğrenenin davranışı anında ödüllendirilebilir. Genellikle ödüller sanal ortamdadır. Bu sayede ödül öğrenenin derse ve öğrenmeye karşı ilgisini arttırır. Uzaktan eğitimde öğrenene verilen uyarıcılar pek çok alanda öğrencinin işine yaramaktadır. Örneğin öğrenci aldığı uyarıcıyla günlük hayatını devam ettirecek bilgi birikimine ulaşır.

İnceleme: Uzaktan eğitimde öğrenenin inceleme yapabileceği konular hazırlanabilir. Bu incelemeleri hazırlarken öğrenenin bireysel özelliklerine dikkat etmeliyiz. Pekiştireç: Uzaktan eğitimde öğrenenlere farklı, sürekli, belirli aralıklı pekiştireçler verilebilir. Öğrenene verilen pekiştireçler öğrenenin bireysel özelliklerine uygun olmalıdır. Gözlem: Uzaktan eğitimde öğrenenlere gözlem yapabileceği bir konu verilebilir. Öğrenenin bireysel özelliklerine göre konu dağılımı yapılmalıdır. Frekans: Uzaktan eğitimde öğrenenlerin öğrenmelerinde tekrar yapılabilir. Böylelikle öğrenen konuyu daha iyi öğrenmiş olur. Tekrar yapılırken öğrenenlerin bireysel özellikleri dikkate alınmalıdır. Kısacası tekrarlarla kalıcı ve etkili öğrenme sağlanmış olur.

Bunların dışında davranışçı kuramın uzaktan eğitimde kullanımı; Öğrenenlere öğrendikleri bilgileri hatırlatmak ve öğrenenlerin deneyim kazanmaları için, çeşitli uygulama faaliyetleri yapılabilir. Diğer bir uygulama ise öğrenenlerin bilgiyi aktarmasıdır. Şöyle ki, öğrenen bireyler uzaktan eğitim sistemiyle yani teknolojik araçlarla öğrendikleri bilgileri farklı alanlarda kullanmak için aktarma yapabilirler. Bunlar dışında öğrenenlerin sistemdeki etkililiğini ölçmek ve değerlendirmek içinde kullanılabilir. Önceden hazırlanmış sorularla öğrenenlerin öğrenmeleri ölçülebilir. Öğretenin çeşitli teknolojik araçlarla öğrenenlere ulaştırdığı soruları öğrenenler çözer ve öğretenlerine sanal ortamdan ulaştırırlar. Böylece öğreten soruları değerlendirir ve öğrenenlerde anında dönüt alabilirler. Tüm bu anlatılanları özetlersek öğrenenlerin istekliliği, uygun pekiştireçlerle güdülenirse yani öğrenenlerin ilgisi devam ettirilirse yapılan eğitim etkili ve verimli yapılmış olur. Tüm bunların sonunda öğrenciyi ödüllendirmek için sanal ortamda öğrenenin başarısına göre verilen rozetler, başarı puanları, level atlamalar, ders bitiminde sertifikalar, öğretenin öğrenci başarısını takdir etmesi öğrenenin derse isteğini arttırır ve derse devamını sağlamış olur.

Eğitimde kullanılan öğrenme kuramlarından bilişsel kuram Bilişsel kuramın öncüleri öğrenmeyi zihinde meydana gelen faaliyetlerin geneli olarak betimlemektedirler. Ek olarak bilişsel kuram bireyin içinde bulunduğu toplumu ve toplumsal özellikleri öğrenmesiyle ve öğrendiklerini anlamlandırmasıyla, değer vermesiyle bireyin bilişsel faaliyetlerinin tamamını kapsayan kuram olarak ifade edilebilir. Yani davranışçı kuramın aksine bilişsel kuram savunucuları, davranışın sadece gözlenebilir değil içsel olduğunu söyler. Bilişsel kuramın savunucuları hafıza, algı, dikkat, kavramsal öğrenme ve problem çözme gibi üzerinde çalışılıp geliştirilebileceğini ve ayriyeten zihinsel çıkarımlarda da bulunulabileceğini savunurlar. Yani birey öğrenmeyi zihinsel boyutta yapmaktadır. Öğrenme gerçekleştikten sonra davranış değişiklikleri gözlemlenebilmektedir. Bu sayede öğretilmek isteneni öğrenen öğrenmiş mi öğrenmemişi mi anlaşılır. Öğrenen bilgiyi doğrudan almamaktadır. Öğrenen verilen bilgilerin bir kısmını kalıcı hafızasına atmaktadır.Bu bilgileri anlamlandırma işlemleri öğrenenlerin içinde bulunduğu toplumsal yapıya göre farklılık göstermektedir.

Eğitimde kullanılan bilişsel kuramın öğrenme ilkeleri Yeni öğrenmeler öncekilerinin üzerine inşa edilir Öğrenme işlemi, öğrenenin bilgiye anlam yükleme çabasıdır Öğrenme gerçekleşirken öğrenen öğrendiklerini yaşantısına uygulayabilmelidir. Öğretmen bilgiyi öğrenene direkt vermez rehberlik ederek öğrenenin bulmasını sağlar. Öğrenme, öğreten ve öğrenenin karşılıklı ilişkisi sonucu gerçekleşir

Bilişsel kuramın temsilcileri öğrenmeyi farklı başlıklar altında ele almışlardır. Bu farklı yaklaşımlar ve uzaktan eğitimle ilişkisi aşağıda yer almaktadır. Gestalt Yaklaşımı Bu yaklaşımda psikolojik olaylar bütündür bölünemez ifadesi savunulur. Yani öğrenenin öğrenmesi bir bütündür denilmiştir. Bu yaklaşımda uyumlu parçalar bir bütün olarak ele alınmalı yani birbiriyle uyumlu bir şekilde bir arada bulunmalıdırlar. Eğer bu uyumlu parçaların arasına uyumsuz bir parça karışırsa öğrenen öğrenmesini etkili bir şekilde gerçekleştiremez.   2. Levin ve alan Kuramı Öğrenenin içinde bulunduğu toplumun yapısına göre öğrenen bireysel faaliyetlerine yön verir yani yaşamını yönlendiren faaliyetlere yön verir. Tüm bunları olumlu ve olumsuz olarak bilinçaltına işler.

3. Bilgiyi işleme süreci yaklaşımı Bu yaklaşıma göre öğrenenin öğrenmesinde çevreden gelen uyarıcıların fark edilmesi, bu uyarıcıları öğrenenin anlamlandırması, kalıcı hafızada saklanması ve daha sonra hafızadaki bilgilerin ortaya çıkarılıp kullanılması ve bunların davranış haline getirilmesi şeklinde ifade edilmektedir. 4. Buluş yoluyla öğretim En bilindik temsilcisi brunerdir. Bruner’e göre, bilişsel kuramın amacı; öğrenenin yaşadığı toplumla ve etrafındakilerle koordine halinde yaşamasını olanaklı hale getirmektir. Buluş yoluyla öğrenmeye göre öğreten öğrenenin hazırbulunuşluğunu sağlamalıdır, öğretilen bilgiler bir bütün olarak verilmelidir, öğrenenin öğrenmesini belirli bir sıraya göre gitmelidir ve son olarak öğrenenin bilgileri kalıcı olarak hafızata saklanması yani bilgilerin unutulmaması için gerekli pekiştireçlerle öğrenme kalıcı hale getirilir.   5.Sunuş yoluyla öğretim Öğreten ve öğreneni etkileşim içerisindedir. Yani öğreten öğrenenin öğrenmeye katılımını sağlanır. Öğrenenin etkili öğrenmesi için ders anlatılırken örneklere bolca yer verilir. Bu örneklerle anlatılan konu arasında bağlantılılık olmalıdır. Bu öğrenmede genelden özele hiyerarşik bir yapı söz konusudur. Yani öğretim aşama aşama gerçekleştirilir.

Bilişsel kuram uzaktan eğitimde nasıl kullanılır. 1. Gestalt’ın yaklaşımına göre bilişsel kuramın uzaktan eğitimde kullanımı;   Uzaktan eğitimdeki derslerde alınan bilgiler öğrenenin diğer yaşantılarında da kullanılmalı. Yani uzaktan eğitimde alınan bilgiler transfer edilmelidir. Eğitim teknolojileri ile öğrenenin bilgileri aklına getirmesi sağlanmalıdır. Uzaktan eğitimde öğrenene verilen bilgilerin, yani konu bakımından bilgilerin birbiriyle bağlantılı olması ve bu konuların aynı anda verilmesi gerekmektedir. Böylece öğrenci ile konu arasında bir bağ sağlanmış olur. Öğrenene verilen bilgiler ünite ünite, bölüm bölüm ayrıştırmalı öyle verilmeli. Öğrencinin bilgiyi öğrenmesi kolaylaştırılmalıdır. Eğitim teknolojileri kullanılarak, öğrencilerin derse ilgisini arttırmak için öğrenciler pekiştireçlerle güdülenmelidir. Öğrenenlere verilen konularda öğrenenlerin yorum yapma yeteneği geliştirilmeli, bu konular hakkında öğrenenlerin ve öğretenlerin tartışmaları sağlanmalıdır.

2. Lewin yaklaşımına göre bilişsel kuramın uzaktan eğitimde kullanımı; Öğrenenin çevresini anlamlandırabilmesi için öğrenene görsel bilgiler verilir. Öğrenen kazandığı görsel bilgileri hayatına uygular. Bu uygulama sonucu hayatında çeşitli değişiklikler görülür. Örneğin uzaktam eğitimde verilen denslerden birinin içine toplumsal hayatı yansıtan görsel sözel bilgiler yerleştirilebilir. Yada tele konferans, video konferans yapılarak öğretilecek bilgiler genel olarak öğrenene sunulabilir. Tüm bunlardan öğrendikleriyle öğrenen sosyal hayatındaki davranışlarını anlamlandırır ve yeniden şekillendirir.   3. Bilgiyi işleme süreci yaklaşımına göre bilişsel kuramın uzaktan eğitimde kullanımı; Uzaktan eğimde ders içeriği için kullanılan materyaller; çevrimiçi ortamlar, düz metinler, çevrimiçi ortamların tasarımı gibi konularda bu yaklaşımdan faydalanılabilir. Öğrenenin kısa süreli hafızasında bilginin ne kadar süre tutulduğu, bu bilginin ne kadarının işlendiği, uzun süreli belleğe verilerin ne şekilde geçtiği ve öğrenenin kullanması için nasıl çağırıldığı bilgiyi işleme kuramının ilgi alanlarıdır.

4. Buluş yoluyla öğretim   Uzaktan eğitimde öğrenenlere uygulanırken en zorlanılan yaklaşım buluş yoluyla öğretimdir. Öğrenene bilgi aktarılırken öğreten ve öğrenci arasındaki ilişkide oldukça dikkatli davranılmalıdır. Bu öğretimde parçadan bütüne gidilerek öğrenene bilgi aktarılmalıdır. Öğrenene bilgi aktarılırken, bilgi direk verilmemeli açılan çevrimiçi ortamlardan bilgiye kendileri ulaşması için teşvik edilmelidir

Bilişsel kuramın uzaktan eğitimde kullanımını aşamalı olarak ele alırsak; Öğrenenin algısını kolaylaştırmak, ilgisini toplamak için;   Ders içeriğinde önem arz eden bilgiler ekranın ortasına konumlandırılmalıdır. Ders içeriğinde önem arz eden noktalar, estetik olarak dikkat çekici olarak aktarılmalıdır. Öğrenenlere konu hakkında ön bilgiler verilmelidir. Ders içeriğinde bireysel farklılığı olan öğrenenler için yani öğrenenin bilgi düzeylerine göre basit ve karmaşık olarak hazırlanmış çevrimiçi ortamların linkleri verilmelidir.

2. Uzaktan eğitimde öğrenenin hazırbulunuşluğu ön planda tutulmaktadır 2.Uzaktan eğitimde öğrenenin hazırbulunuşluğu ön planda tutulmaktadır. Yani;   İçerik verilmeden önce öğrenen derse hazırlanmalıdır. Öğrenenin konuyu kavrayabilmesi için içerikte çeşitli materyallere yer verilmelidir. Örneğin şemalar, kavramsal modeller. İçeriğe geçilmeden önce ders başlangıcında, öğrenende merak uyandıran sorulara yer verilmeli. Öğrenenin öğrenmesini etkili kılmak için öğrenme aşamaları bölümlere ayrılmalıdır. Ders içeriğini destekler nitelikte öğrencilerinde katılımıyla çeşitli etkinlikler seçilmelidir. Bu etkinlikler öğrenenlerin bireysel farklılıklarına göre hazırlanmalıdır. Ders içeriği öğrenenlerin bireysel farklılıklarına göre hazırlanmalıdır. Farklı materyaller bir arada kullanılmalıdır. Öğrenenler içsel ve dışsal olarak güdülenmelidir. Öğrenmenin kalıcılığını sağlamak için etkinlikler tek düze olmamalı farklı etkinliklere farklı ortamlarda yer verilmelidir.

Sonuç olarak, öğrenenlere bireysel görevler verilmesi yani etkinliklerde öğrenci ön planda tutulması öğrenenin toplumsal hayatta daha aktif olmasını sağlayacak ayrıca etkinliklerle öğrencilerin öğrenmeleri etkili ve kalıcı olacaktır. Uzaktan eğitimde ders anlatımı okul ortamındaki gibi klasik bir şekilde olmadığından öğrenci çevrimiçi ortamlarda yapılan farklı etkinliklerle bilgiyi kendine göre şekillendirip alacaktır. Öğrenene direk bilgi verilmeyip öğrenenin bilgiye kendi ulaşması sağlanır. Bu sayede öğrenen günlük hayatta bilgiye istediği gibi ulaşır. Yani öğrenenler her yaşta her anda bilgiye ulaşan bireyler haline gelir

Eğitimde kullanılan öğrenme kuramlarından yapılandırmacı kuram Yapılandırmacı kuramın ilgi alanı öğrenenin yaşantısında elde ettiği deneyimlerdir. Öğrenenler yaşantılarında elde ettiği deneyimleri yapılandırarak belleklerine kaydederler. Yani bir bilginin tam olarak öğrenilmesi öğrenenin gerçek hayattaki deneyimleriyle bağlaştırınca mümkün olacaktır. Çevremizdeki olaylarla karşılaştırdığımızda bilgiler anlamlandırılır ve daha net anlaşılır. Ne kadar öğrenene öğrenme sağlanmak istense de yapılandırmacı kuramda öğrenenin yeteneklerini ortaya çıkarma ve bunları üst seviyeye ulaştırmakla da ilgilenmektedir. Bunu gerçekleştirmek için öğretim gerçekleştirilirken kullanılan teknikler ve materyaller çeşitlendirilmeli, öğrenmede etkili olacaklar seçilmelidir. Tüm bunlar yapıldığı zaman öğrenen bilgiyi kalıcı hafızaya yerleştirir.  

Eğitimde kullanılan yapılandırmacı kuramın öğrenme ilkeleri Bilgi deneyimden yapısallaşır. Öğrenen bilgileri alırken bir süreç içerisindedir. Bu süreç, öğrenen öğrenme sağlarken kendi kendini motive etme hali olarak tanımlanabilir. Öğrenme, dünyanın bir bireysel yorumudur. Öğreten bilgiyi öğrenene direk vermez, öğrenenin bilgiye kendi kendine ulaşması sağlanır. Öğrenen kendi kendine ulaştığı bu bilgiyi yorumlayarak belleğine yerleştirir. Öğrenme bir aktivitedir. Öğrenen bilgiye kendi çabalarıyla ulaşır ve bilgiye ulaşırken deneyim kazanır. Öğrenme, gerçek yaşantılarda meydana gelir. Ders içeriğinde sadece kuramsal bilgi verilmemeli, bilgiyle alakalı gündelik hayattan kesitlere yer verilmeli ve bu kesitler etkinliklerle pekiştirilmeli.

Eğitimde kullanılan yapılandırmacı kuramın uzaktan eğitimde kullanımı Yaparak-yaşayarak öğrenme: Öğrenen bilgiyi alması ve kalıcı hafızaya yerleştirmesi için yaparak yaşayarak öğrenme yapması gerekmektedir. Uzaktan eğitimde bu noktada öğrenenlere yaparak yaşayarak öğrenme olanağı tanır.   2. Yaratıcılık: Öğrenen öğrenmesini yaparak yaşayarak gerçekleştirdiği için otomatik olarak yaratıcılığı da gelişir. Uzaktan eğitimde öğrenenin yaratıcılığını geliştirmek için çeşitli imkanlar sunmaktadır. Öğrenen uzaktan eğitim derslerinde öğretilen bilgileri tam anlamıyla kavradığı ve günlük yaşantısında nasıl kullanılacağını bildiği için yaratıcılık yeteneği de doğal olarak gelişme gösterecektir. 3. Bireysel yorum: Öğrenen yaratıcılık yeteneğini geliştirdiği için, bireysel yorumlarını kullanabilmektedir. Öğrenenler kendi öğrenme şekilleriyle bireysel yorumlarını eş koşmaktadır. Kısaca öğrenenin bireysel yorumlama yeteneği gelişmektedir. 4. Gerçek yaşantılar: Öğrenen öğrenim gerçekleştirirken gerçek yaşantıları kullanırsa öğrenende kalıcı davranış gözlemlenir. Eğitim teknolojileri ile öğrenme gerçekleştirilirse günlük hayattaki deneyimler entegre edilmiş olur.

5. Kubaşık öğrenme: Öğrenenler arasında yardımlaşma söz konusudur 5.Kubaşık öğrenme: Öğrenenler arasında yardımlaşma söz konusudur. Yani bir öğrenen diğer öğrenenin bilgisinden yararlanabilir. Burada da akran öğrenmesi gerçekleşir. Kubaşık öğrenmeleri tasarlarken uzaktan eğitimden yararlanılır. 6.Öğrenci merkezli öğretim: Öğrenci deneyim kazanırken tek başına hareket eder. Öğreten öğrenene yol gösterir yani öğrenciyi işe koşar, öğreten yalnızca izler. Öğrenenler deneyim kazanırken tıkandığı noktalarda öğreteninden destek isteyebilir. Öğretende ipuçlarıyla öğretene yardım eder. Tüm bunlar sonucunda öğrenende kalıcı davranışlar gözlenir. 7. Bireysel öğretim yaklaşımı: Yaşantılar öğrenenlerin öğrenmelerinde etki eder ve bunlarda bireysel farklılıkları doğurur. Öğrenenler arasında bireysel farklılıkla söz konusudur. Yani bazı öğrenenler tek başına bazıları da akranlarıyla etkili öğrenirler. Her öğrenme için farklı eğitim ortamları oluşturulursa bireysel farklılıklara dikkat edilmiş olur ve öğrenenlerin başarı oranı arttırılır. Farklı ortamlar tasarlanırken eğitim teknolojilerinden faydalanılabilir

Eğitimde kullanılan öğrenme yöntem ve tekniklerinden uzaktan eğitimde kullanılanlar Yöntemler: Anlatım yöntemi Soru-cevap yöntemi Problem çözme yöntemi Tartışma yöntemi Örnek olay yöntemi Gösterip yaptırma yöntemi İşbirlikçi öğrenme yöntemi Bireysel çalışma yöntemi Proje tabanlı öğrenme yöntemi   Teknikler: Beyin fırtınası tekniği Soru cevap tekniği Drama tekniği Rol yapma tekniği Eğitsel oyun tekniği 6 şapkalı düşünme tekniği Gösterip yaptırma tekniği Benzeşim tekniği

Eğitimde kullanılan öğrenme yöntemlerinden uzaktan eğitimde kullanılanlar Eğitimde kullanılan anlatım metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Öğretenin derste işlenecek konuyu öğrenene sözel olarak aktarması şeklinde yapılır. Öğreten merkezli bir yöntemdir. Bu yüzden ders içerisinde öğrenen pasif kalıp öğreten aktifleşir. Anlatma yapılarak, öğrenene kuramlar(bilişsel, duyuşsal, yapılandırmacı) aracılığıyla içerik bilgisi aktarılır. Uzaktan eğitimde anlatılmak istenen içerik hiyerarşik yani aşamalı olarak düzenlenir ve videolu anlatımla (ses ve görüntüden yararlanarak) öğrenene aktarılır. Anlatma yöntemi tüm uzaktan eğitim gerçekleştirme araçlarının hepsiyle gerçekleştirilememektedir. Örneğin düz metin, sunu, video konferans-tele konferans, televizyon radyo teknolojileri yani bilgi iletilişim teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilebilir. Öğrencilere ulaştırmak istenilen materyaller e-mail, online olarak alabilmeleri için sanal ortamlarda paylaşım yapılarak öğrencilerin web ortamından indirmeleri sağlanabilir.  

Eğitimde kullanılan soru-cevap metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Ders öncesinde hazırlık yapılarak uygulanırsa etkili öğrenme sağlayabilecek bir yöntemdir. Öğrencinin konu hakkında ön bilgileri ölçülmüş olur ve ders sonunda ölçme yapılarak aktarılan içeriğin ne kadar öğrenildiğini öğrenen anlamış olur. Ders öncesinde öğrenci dinamik tutulur. Öğrenenin derse olan dikkati ders öncesinde arttırılmış olur.   Uzaktan eğitimde öğrenenlere çeşitli etkileşimli eğitim teknolojileri kullanılarak içerik aktarılırken ders başında ders ortasında veya ders sonunda sorular sorulabilir. Bunu destekleyen çeşitli çevrimiçi eğitim ortamlarından yararlanılabilir. Örneğin öğreten videonun başında öğrenene bir soru sorduğu zaman ekranda bir metin kutusu çıkar ve öğrenen metin kutusuna sorunun cevabını yazar. Daha sonra öğreten sorulara verilen cevaplara göre öğrenenlere dönütlerini verir. Örnek çevrimiçi ortamları: Edpuzzle, Coursera dersleri, Udemy dersleri.

Eğitimde kullanılan problem metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Eğitimin gerçekleştirildiği okulların görevlerinden biriside öğrencileri hayata hazırlamaktır. Problem çözme tekniği öğrencilere günlük hayatta karşılaştıkları sorunları kolaylıkla çözme imkanı sunar. Problem çözme yönteminde 4 metot bulunmaktadır;   Tümevarım Metodu: Hiyerarşik bir yöntem uygulanır. Özelden genele gidilir. Yani özel durumlardan genel bir kanıya varılır. Tümdengelim Metodu: Hiyerarşik bir yöntem uygulanır. Genelden özele gidilir. Yani genel durumlardan özel bir kanıya varılır. Çözümleme Metodu: Bütün bölümlere ayrılır, çözümlenir ve anlamlandırılır.   Bireşim Metodu: Tümevarım ve tümdengelim metotları zihinde birleştirilir. Birleştirilen bilgiler açıklanır ve sonuca varılır. Parçalar vasıtasıyla bir bütün ortaya koyma metodu olarak ifade edilebilir.

Uzaktan eğitimde video veya telekonferansta öğrenene bir problem konusu verilir ve bu probleme çözüm üretmesi istenir ya da problem üretilebilecek bir konu verilir bu konu hakkında karşılaşılan problemleri belirler ve problemlere çözüm üretir. Problem bulunurken ve çözüm üretilirken öğrenci kendi kendini yönetir. Öğretim canlı bir şekilde gerçekleştiği için öğreten eş zamanlı olarak yada zamandan bağımsız olarak öğrenenin takıldığı kısımlarda yardım edebilir. Açıklama yapılması gereken yerlerde öğrenenin doğru yol izlemesi için açıklama yapar. Öğrenenin problem bulma ve problem çözme aşamalarını kontrol eder. Ayrıca eğitim yazılımları kullanılarak öğrenciler sorularını bu yazılımlardan öğrenene iletir ve dönütlerini alırlar. Örneğin padlet uygulamasında, sanal duvara herkes problemlerini yazar ve öğretende uygulama çevrimiçi çalıştığı için dönütleri eş zamanlı olarak verebilir.  

Eğitimde kullanılan tartışma metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Tartışma metodu, ders içeriğinden seçilen bir konu bir ders süresince iki veya daha fazla grubun yada iki veya daha fazla kişinin bir başkan eşliğinde, karşılıklı sorular sorulup, görüşler belirtilerek kendi görüşlerini karşı tarafa kabul ettirme sürecidir. Tartışan kişilerin yada grupların seçilen konu hakkında bilgi birikimleri tam olmalı ve bilgilere kaynak gösterilmelidir. Tartışma metodunda doğru bilgi değil, en iyi savunulan bilgi kazanır. Bu metot da, öğrenenin ilgisi uyandırılır, konuyu anlayıp anlamadıkları değerlendirilir, eleştirel düşünme yeteneği geliştirilir.   Uzaktan eğitimde tartışma eş zamanlı ya da zamandan bağımsız şekilde gerçekleştirilebilir. Zamandan bağımsız tartışma gerçekleştirileceği zaman yöneten eşliğinde, yöneten kişi olmadan ya da konu içeriği hakkında bilgisi olan profesyonel kişiler zamandan bağımsız tartışma ortamlarını kullanabilirler. Örneğin e-mail, forum siteleri, çeşitli eğitim uygulamaları ile asenkron tartışma gerçekleştirilebilir. Video konferanslar-tele konferans ve çevrimiçi eğitim yazılımları ile eşzamanlı tartışmalar gerçekleştirilebilir.

Eğitimde kullanılan örnek olay metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Günlük hayatta karşılaşılan problem durumlarını öğreten sınıf ortamına taşır ve sınıfça bu problem durumuna çözüm bulunur. Böylece öğrenme sağlanmış olur. Öğrenenin kazanmasını istediğimiz davranışlar bu metotla gerçekleştirilir. En önemli nokta bu metot öğrenci merkezlidir. Örnek olay metodunda öğrenen birey öğrendiği sözel bilgileri gerçek hayattaki karşılaştığı problemlere uygular ve problemi kolay bir şekilde çözmüş olur.   Uzaktan eğitimde öğrenenler sanal bir ortamda bir araya gelerek sesli ya da görüntülü olarak haberleşirler ve örnek olay durumu meydana getirirler veya bir örnek olay durumunu analiz ederler. Yapılan çalışmalar infografikler, görsel-işitsel materyallerle desteklenir ve diğer öğrencilerin ulaşması için sanal ortama yüklenir. Böylece öğrencilerin yaratıcılıkları gelişir, günlük hayatla öğrenilen bilgiler ilişkilendirilir.

Eğitimde kullanılan gösterip yaptırma metodunun uzaktan eğitimde kullanımı Öğreten sınıfa bir nesneyi, durumu, ya da işlemi, kullanımı bilinmeyen veya kullanılırken zorlanılan programı öğretmek istediği zaman bu metot kullanılabilir. Bir konu öğrenene aktarılacağı zaman, öğreten öğrenenin alıştırma yaparak sonuca ulaşmasını sağlar. Gösterme aşaması öğretene, uygulama aşaması öğrenene aittir. Yaparak yaşayarak öğrenme sağlanır.     Uzaktan eğitimde öğrenenin öğrenmesi istenilen içerik gösterip yaptırma yöntemiyle aktarılacaksa öğrenen ve öğreten bu yöntemi eş zamanlı ve zamandan bağımsız olarak kullanabilir. Eş zamanlı olarak video konferans, çevrimiçi sanal sınıflar, Skype ile anlık konu paylaşımı ya da görüntülü konuşma şeklinde aktarılmak istenen konu gösterilir. Eş zamansız olaraksa, öğreten bu yöntemi kullandığı bir video kaydı hazırlar ve e-mail, web üzerinden, eğitim yazılımları(edpuzzle) ile öğrencilere ulaştırabilir.

Eğitimde kullanılan işbirlikçi öğrenme yönteminin uzaktan eğitimde kullanımı Öğrenenler ortak bir payda için bir araya gelirler. Küçük gruplar oluşturularak birbirleri arasında bilgi paylaşımı yapılır. Örneğin bir grubun tamamlayamadığı bilgiyi diğer grup tamamlar ve eksiklikler giderilmiş olur. Kısaca problemin çözümüne birlikte gidilir.   Uzaktan eğitimde işbirlikçi eğitim öncesi öğrenene ön bilgi verilir. Öğreten ders öncesi öğrenenlere ders materyali sunar. Uzaktan eğitimse iş birlikçi öğretim yöntemi iki şekilde kullanılabilir. İç işbirlikçi öğrenme: Öğreten içeriği öğrenene direk vermez. Öğrenene sorular yönelterek içeriği araştırarak öğreneceği ortamların kaynaklarını vererek, kaynak önererek, öğrenenlerin birlikte çalışmalarını sağlamak için çeşitli grup görevleri vererek iç işbirlikçi öğrenme gerçekleştirilir. Dış işbirlikçi öğrenme: Öğrenenlere içerik aktarılırken öğretenin yanında, anlatılan konunun konu uzmanı da olur ya da içeriği etkili öğretmen için dış kaynaklardan, sanal ortamdaki bilgilerden faydalanılarak etkili öğrenme gerçekleştirilir.

Eğitimde kullanılan bireysel çalışma yönteminin uzaktan eğitimde kullanımı Öğrenen öğrenmesi gereken konuyu kendi kendine öğrenir. Öğrenenin aktif olduğu bir metottur. Bireysel öğrenme gerçekleştirilir. Yani öğrenen kendi öğrenme hızına, öğrenmesi gereken konuya göre öğrenmesini gerçekleştirir.   Uzaktan eğitimde bireysel çalışma yöntemi kullanılırken, öğrenci bireysel öğrenme gerçekleştirdiği için bireysel öğrenme teknolojilerinden ya da ünitelendirilmiş, programlı bir şekilde hazırlanmış konulardan faydalanılır. Burada öğrenci kendi kendini yönettiği için bireysel farklılıklar dikkate alınır.

Eğitimde kullanılan proje tabanlı öğrenme yönteminin uzaktan eğitimde kullanımı Öğrenenlerin günlük hayatta karşılaşacakları problem durumlarına sınıf ortamında konuyla ilgili disiplinlerle ilişkili olarak senaryolaştırma yaparak çözüm üretilen bir yöntemdir. Bireysel olarak senaryo gerçekleştirileceği gibi grup çalışmasıyla da çalışmalar yapılabilir. Amaç günlük hayata ilişkin beceriler kazandırmaktır. Çalışmalar sonucunda bir ürün ortaya çıkar ve çalışmalar yapılırken öğretmen rehberlik eder. Uzaktan eğitimde proje tabanlı öğrenme bireysel veya grupla gerçekleştirilebilir. Bireysel olarak gerçekleştirileceği zaman; e-mail yani haberleşme teknolojileri kullanılarak öğrenciye bir problem verilir ya da kendi problemini bulması istenir. Problem durumu konuyla ilgili disiplinlerle ilişkili olarak öğrenen tarafından senaryolaştırılır. Daha sonra senaryolaştırılan konuya sohbet odalarında, forum sitelerinde veya konferans yoluyla sınıfça öğreten gözetiminde çözüm önerileri getirilir. Grupça yapılacağı zaman görüntülü görüşme sağlanarak(skype) problem senaryolaştırılır ve yine konferans yoluyla sınıfın tartışmasına sunulur.

Eğitimde kullanılan öğrenme tekniklerinden uzaktan eğitimde kullanılanlar Eğitimde kullanılan beyin fırtınası tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Beyin fırtınası tekniği birden fazla öğrenenin bir araya gelip, seçilen bir konuyla ilgili bireylerin fikirlerini beyan etmesi şeklinde gerçekleşir. Yani bireyler birbiriyle fikir alış-verişinde bulunurlar. Oluşturulan fikirler not edilir ve aralarından konuyla alakalı olmayanlar ve yanlış olanlar elenir, ortaya net bilgi çıkarılır. Bu yöntemle bireyin yaratıcılığı geliştirilir.   Uzaktan eğitimde beyin fırtınası tekniği kullanılacağı zaman sanal sınıflardan, forum sitelerinden, sanal sohbet odalarından, çevrimiçi eğitim yazılımlarından(Padlet) faydalanılabilir. Örneğin çevrimiçi eğitim yazılımlarında padlet kullanılacağı zaman, öğrenenlere bir problem durumu ya da soru verilir. Sanal duvarda herkes kendi düşüncesini belirtir. Öğreten daha sonra konuyla alakalı olmayan ya da yanlış bilgileri sanal duvar üzerinden kaldırır veya doğru-yanlış bilgiler yazı tipleri, renkleri değiştirilerek sanal duvar üzerinde belirginleştirilir. Öğrencilerin konuyla ilişkisi olan bilgileri öğrenmeleri sağlanır.

Eğitimde kullanılan soru cevap tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Bu teknik neredeyse bütün derslerde ve bütün eğitim kademelerinde kullanılabilir. Ders öncesi öğrenenin bilgi düzeyini ölçmek için, öğreneni derse hazırlamak için kullanılabilir. Ders sonrasındaysa öğrenenin bilgileri ne düzeyde aldığı bu teknikle ölçülebilir. Öğrenin düşünme, becerileri geliştirme, kendini ifade etme ve sorunlara çözüm üretebilme yeteneğini geliştirmesine yardım eder.   Soru cevap tekniği birçok eğitim teknolojisiyle uzaktan eğitimde kolayca kullanılabilir. Örneğin konuyla ilgili bir forum sitesi açılır. Soru öğrenenlere sorulur ve cevaplar alınır. Ya da yine Edpuzzle, Coursera dersleri, Udemy dersleri aracılığıyla öğreten videonun başında öğrenene bir soru sorar. Ekrandaki metin kutusuna öğrenen sorunun cevabını yazar. Daha sonra öğreten sorulara verilen cevaplara göre öğrenenlere dönütlerini verir. Bunun dışında öğreten e-mail, blog veya sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla öğrenene sorularını iletir.

Eğitimde kullanılan drama tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Drama da öğrenenler tamamen doğaçlama hareket eder. Yani öğrenenler hiçbir senaryoya bağlı kalmadan kendilerini ifade ederler. Öğrenenlerin yaratıcılıklarını, düşünme yetilerini ayrıca kendilerine olan özgüvenlerini geliştiren bir tekniktir. Öğretmen süreci yönetir. Olay akışına bırakılır, öğrenenlere herhangi bir yaptırım uygulanmaz sadece konu dışına çıkmamaya özen gösterilir.   Drama tekniği uzaktan eğitimde kullanılacağı zaman öğrencilerden tamamen doğaçlama hareket ederek, hiçbir senaryoya bağlı kalmadan dağıtılan konuya ilişkin kendilerini videoya almaları istenir ve bu videoları e-mail, sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla öğretene ulaştırması istenir. Öğreten videoların dönütlerini yine aynı yollarla öğrenenlere iletir. Öğreten içlerinden beğendiği videoları diğer öğrencilere toplu bir şekilde e-mail, sosyal paylaşım siteleri, sanal sınıflar aracılığıyla ulaştırır ya da ders içeriğini bu videolardan yararlanarak hazırlar.

Eğitimde kullanılan rol yapma tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı   Rol oynama tekniğinde öğrenen, hissettiklerini başka bir kişiliğe girer ve büründüğü kişilik vasıtasıyla izleyiciye aktarır. En önemli konulardan biriside yaratıcı düşünmektir. Yani öğrenci verilen diyaloglardan değil kendi cümlelerini kullanarak rolünü canlandırır. Öğrenen rolü hakkında bilgilendirilmelidir Rol yapma tekniği uzaktan eğitimde kullanılacağı zaman örneğin, günlük hayatta karşılaşılan problemlerle ilgili öğreten tüm öğrencilere küçük roller verir. Öğreten sınıfça sohbet edebilecekleri bir ortam(Facebook grupları, sanal sınıf ortamları, form siteleri) kurar ve tüm öğrenenleri bu ortama ekler. Daha sonra öğrenenler canlandıracakları role bürünür ve sohbet başlatılır. Öğreten sohbetin gidişatını izler rol oynama tekniği tamamlandığı zaman genel olarak dönütler verilir.

Eğitimde kullanılan eğitsel oyun tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Eğitsel oyun tekniği ile öğrenenin öğrendiği bilgiler pekiştirilir yani öğrenenin etkili öğrenmesi sağlanır. Öğrenen tekrar etme işlemini eğlenerek yaptığı için bilgide kalıcılık sağlanmış olur. Bir amaç belirlenmeli ve bu amaç çerçevesinde eğitsel oyun tekniği kullanılmalıdır. Dersin başında ön ölçme için veya dersin sonunda son ölçme için kullanılabilir. Eğitsel oyun tekniği uzaktan eğitimde kullanılacağı zaman birçok web 2.0 aracından faydalanılabilir(zondle, codeorg, mathgames). Örneğin öğreten ders içeriğini öğrenene aktardığı zaman bilginin kalıcılığını sağlamak için, öğrenenin öğrenmesini sağlamak veya hangi konuları iyi öğrenmediğini öğrenmek için eğitsel oyun tekniğinden yararlanır. Eğitsel oyunun içeriğini hazırlar ve e-mail, sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla linkini öğrencilerle paylaşır yine hazır olan eğitsel oyunların linklerini de öğrencilere bu yollarla paylaşır. Öğrenenler dönütleri eğitsel oyunlar üzerinden alabildikleri gibi ayrıntılı dönütleri de öğretenler yine bu yollarla öğrenenlerle gönderir.

Eğitimde kullanılan 6 şapkalı düşünme tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı   6 şapkalı düşünme tekniğinde amaçlarını, öğrenenin düşünmesini sağlamak, cesaretini arttırmak, çevresiyle iletişimini kolaylaştırmak, karar verme yetisini iyileştirmek şeklinde sıralayabiliriz.   Bu teknikte; Beyaz şapka (Tarafsız) Konuyla alakalı net bilgiler verilir. Nötrdür taraf belirtilmez. Kırmızı şapka (Duygusal) Konuyla ilgili kaynak göstermeksizin bireylere hislerini ifade eder. Sarı şapka (İyimser) Konuya iyi tarafından bakılır. Kötü taraflar görmezden gelinir. Siyah şapka (Kötümser) Konuya kötümser yaklaşılır. Yani beklenmeyen kötü yönleri ele alınır, eleştirilir. Yeşil şapka (Yaratıcı) Konuya ilişkin farklı görüşler sunulur. Katılanların yaratıcı olması beklenir. Mavi şapka (Durum analizi) Konu hakkında elde edilen bulgular analiz edilir ve düşüncelerin özeti yapılır Uzaktan eğitimde kullanımı ise; gerek sohbet odalarında, sosyal paylaşım sitelerinde gerekse video konferanslarda öğrencilere şapkaların renkleri ve şapkaların karakter özelliklerine göre anlatılacak konular dağıtılır ve öğrencilerden şapkanın özelliklerine göre konularını sınıfa aktarmaları istenir.

Eğitimde kullanılan gösterip yaptırma tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Öğrenene öğretilmek istenen içerik veya araçlar önce öğreten tarafından öğrenene gösterilir. Daha sonra gösterilenleri öğrenenin yapması beklenir. Öğrenmeyi somutlaştırmak için kullanışlı bir tekniktir. Bu teknik öğrenenin ilgisini çektiği için öğrenme istekli hale gelir. Ayrıca birebir yaparak öğrenme sağlanmış olur. Bu sayede bilginin kalıcılığı sağlanır.   Yine öğretim yöntemindeki gibi öğretim tekniğinde de öğrenenin öğrenmesi istenilen içerik gösterip yaptırma yöntemiyle aktarılacaksa öğrenen ve öğreten bu yöntemi eş zamanlı ve zamandan bağımsız olarak kullanabilir. Eş zamanlı olarak video konferans, çevrimiçi sanal sınıflar, Skype ile anlık konu paylaşımı ya da görüntülü konuşma şeklinde aktarılmak istenen konu gösterilir. Eş zamansız olaraksa, öğreten bu yöntemi kullandığı bir video kaydı hazırlar ve e-mail, web üzerinden, eğitim yazılımları(edpuzzle) ile öğrencilere ulaştırabilir.

Eğitimde kullanılan benzeşim tekniğinin uzaktan eğitimde kullanımı Öğrenenin öğrenmesine katkı sağlamak amacıyla, etrafına zarar vermeden öğrenmenin gerçekleştirebilmesi için kullanılır. Yaparak yaşayarak öğrenme esas alınır. Yetki öğrenene devredilir. Yani öğrenen problemi kendi çözer karar aşamalarında söz sahibi olur. Öğrenen yaptıklarının dönütünü anında alır. Ayrıca gerçeğe yakın öğrenme sağlanır.   Uzaktan eğitimde kullanılacağı zaman, öğreten ilk önce konunun içeriğini videolar aracılığıyla öğrenenlere aktarır. Öğrenenlerin hangi konuyu benzeşim tekniği ile öğrenmesini isterse, o konunun oyunlaştırılmış simülasyon yazılımını e-mail, sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla paylaşır. Daha sonra öğrenenlerin oyunlaştırılmış simülasyonlardan aldığı puanlara, oyunlarda yaptığı yanlışlara göre dönütleri verilir.

KAYNAKÇA:   Altı Şapkalı Düşünme Tekniği. (2015, 7 20). Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Altı_Şapkalı_Düşünme_Tekniği adresinden alındı Antreman Dünyası. (tarih yok). KLASİK ÖĞRENME KURAMLARI VE ÖĞRETİM İLKELERİ: http://www.antrenmandunyasi.com/kullanici_dosyalari/file/sporpsikolojisi/ogrenmeveogretme/klasikogrenme.htm adresinden alındı cerezforum.net. (2012, 12 14). Öğrenme Nedir? Öğrenme kuramları: http://www.cerezforum.net/konu/ogrenme-nedir-ogrenme- kuramlari.115832/ adresinden alındı Milli Eğitim Bakanlığı. (tarih yok). ÖĞRETİMDE METOT VE TEKNİKLER: http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/44/02/719698/dosyalar/2013_11/20013105_yntemveteknikler.doc adresinden alındı Öğretim İlke ve Yöntemleri. (tarih yok). http://www.dersiam.com/node/261 adresinden alındı Öğretimde Kullanılan Teknikler. (tarih yok). Dokuz Eylül Üniversitesi: http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/16928/3- Teknikler_1.pdf adresinden alındı Sunuş Yoluyla Öğrenme Yaklaşımı. (2011, 4 2). NoT Oku: http://notoku.com/sunus-yoluyla-ogrenme-yaklasimi/ adresinden alındı Yücel, D. M. (2014, 4 16). DMY Felsefe. Öğrenme Kuramları: http://www.dmy.info/ogrenme-kuramlari/ adresinden alındı Gülbahar, Y. (2012). e-öğrenme. Ankara: Pegem. İşman, A. (2011). UZAKTAN EĞİTİM. Ankara: Pegem.