Programlı Öğretim

Programlı Öğretim Programlı öğretim öğrencinin öğrenmeye aktif olarak katılmasını, sistemli bir ilerleme yapmasını ve öğrenmenin sürekli kontrol edilmesini sağlayan bireysel, kendi kendine öğrenme yöntemi olarak tanımlanmakta ve bir okulda okutulacak bütün dersleri ve konuları kapsamayıp, sadece belirli bir konunun öğretilmesi ile ilgili olarak uygulanabilecek bir öğretim planlaması ve yürütülmesi yöntemidir.

Programlı Öğretim Yönteminin Dayandığı İlkeler Davranışsal amaçların belirlenmesi Küçük adımlar ilkesi Öğrenmeye etkin katılım ilkesi Başarı ilkesi Anında düzeltme ilkesi Kademeli ilerleme ilkesi Bireysel hıza göre ilerleme ilkesi İpucu verme Performansın değerlendirmesi

1.Davranışsal amaçların belirlenmesi: Programlı öğretime ilişkin materyali geliştirirken ilk basamak, programı başarıyla tamamlayan bir öğrenciden beklenilen davranışların farklı yorumlamaya yol açmayacak biçimde gözlenebilir davranışlar olarak belirlenmesidir.

2.Küçük adımlar ilkesi: Öğrenilecek içerik, kolaydan zora, bilinenden bilinmeyene doğru, ilerlemenin dikkatli bir biçimde dereceli olması ve imkanlar ölçüsünde en çok sayıda pekiştirmenin verilmiş olabilmesi için konunun bilgi üniteleri halinde parçalara ayrılması söz konusudur.

3.Etkin katılma ilkesi: Programla öğrenci arasında sürekli bir etkileşim vardır. Öğrenci “bilgi ünitesi” üzerinde etkinlikte bulunacaktır. Öğrenciye bu ünitenin öğrenilmesine imkan sağlayacak soruların sorulması söz konusudur ve öğrencinin bu sorulara cevap vererek etkin katılımı sağlanır.

4.Başarı ilkesi: Bu yöntemde öğrencinin mümkün olduğu kadar sorulara doğru cevaplar vermesi esastır. Yani öyle yapılmalı ki, bütün eylem ödüllendirilmiş olsun.

5.Anında düzeltme ilkesi Öğrenci, her programlı maddede kendisine sorulan soruya verdiği cevabın doğru olup olmadığını bir sonraki maddeye geçmeden önce verilmesi gereken doğru cevapla karşılaştırabilmek zorundadır.

6.Kademeli ilerleme ilkesi Her bilginin sunulduğu aşama basitten karmaşığa, bilinenden bilinmeyene, kolaydan zora doğru olmalıdır. Bu adımların biri madde olarak isimlendirilir.

7.Bireysel hız ilkesi Bu yöntemde öğrenci kendisine uygun gelen bir hızla ilerlemekte ve bu sayede öğretimin bireyselleşmesi amaçlanmaktadır.

8. İpucu verme Programlı öğretimde öğrencinin mümkün olduğunca doğru davranışlar içinde olması istenir. Bunu sağlamak amacıyla, öğrencinin daha önce kazandığı davranışlara dayalı ipucu verme teknikleri kullanılır. Ancak programın sonraki aşamalarında bu durum kaldırılır. Öğrencinin yardım almadan cevap verebilmesi beklenir.

9.Başarımın değerlendirilmesi Değerlendirme önemli bir yer tutar. Programın öğrencinin ihtiyacına uygunluğu çoğunlukla ön test ile , öğrenme düzeyini ortaya çıkarma ise son test ile belirlenmeye çalışılır. Ayrıca uzun materyallerde ara değerlendirmeler de yapılabilmektedir.

PROGRAM MODELLERİ Doğrusal (lineer) Dallanmalı Program Program PROGRAMLI ÖĞRETİM Doğrusal (lineer) Program Dallanmalı Program

Doğrusal (Lineer) programlar Bütün öğrencilerin aynı çerçeveleri takip etmelerini gerektiren programlara doğrusal program denmektedir. Bu programlar genellikle ortalama düzeydeki öğrencilerin anlayabileceği biçimde düzenlenir. Bu programlar hazırlanırken tüm öğrencilerin önbilgilerinin aynı olduğu varsayımından hareket edilmektedir. Gerçekte öğrencilerin hem önbilgileri hem öğrenme hızları birbirinden farklıdır. Bu nedenle doğrusal programlar hızlı öğrenen öğrencilere monoton ve sıkıcı, yavaş öğrenen öğrencilere güç gelebilir. Öğrenme Ünitesi A Öğrenme Ünitesi B Öğrenme Ünitesi C Öğrenme Ünitesi D Öğrenme Ünitesi E(d) Öğrenme Ünitesi F(e) Tipik bir lineer program mimarisi

Doğrusal programlar bir seri ekrandan oluşur. Bir ekranda; 1- Bilgi, 2- Bilgi ile ilişkili soru, 3- Cevabın yazılacağı yer, 4- Cevap yazıldıktan sonra ne yapılacağını belirten yönerge bulunur. Her bir ekran öğrenme zincirinin bir halkasını oluşturur. Ekranlar bir yandan bir öğrenme materyali sunarken, bazen bir önceki ekranda sunulmuş olan bir sorunun cevabını içerebilir.

Dallanmalı Programlar Lineer programlardaki doğrusal bilgi akışının bilgi organizasyonunda ve öğrenmede problemlere neden olması dallanmalı (Lineer olmayan) programları bir alternatif olarak ortaya çıkarmıştır. Bu Programlar lineer programlardan farklı olarak bilginin sunulduğu birimi daha büyük tutabilmektedir.Ekranlarda bilgi malzemesi sunulduktan sonra öğrenciye sorular (genellikle çoktan seçmeli) yöneltilmektedir. Soruları doğru yanıtlayan öğrenci sonraki bilgiye (Ekrana ) geçebilmektedir.

Eğer Öğrenci yanlış cevap verirse, yanıtın niteliğine göre (seçeneğe göre) öğrenci ilgili bilgiye tekrar yönlendirilir. Böylelikle öğrenci yaptığı hatanın kaynağını veya nedenini bulabilir. a3 b3 a1 b1 A B a2 b2 a4 b4 Bir dallanma programı örneği : A, 3 seçenekli bir çoktan seçmeli soru; a1 ve a2 yanlış yanıtlardır; yanlış yanıtlar seçildiğinde öğrenci a3 ve a4’e yönlendirilecektir. Doğru yanıt öğrenciyi B’ye yöneltecektir.

PROGRAMLI ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN FAYDALARI Öğrenmeyi eğlenceli ve ilgi çekici hale getirir. Zaman bakımından ve öğrenmede ekonomiklik sağlar. Bireysel farklılıklar dikkate alınır. Her öğrenciye kendi öğrenme hızına göre ilerleme imkanı sağlar. Dikkat ve ilgiyi canlı tutar. Öğrencinin etkin katılımını sağlar. Öğrenme sonucu hakkında anında geri bildirim ve pekiştireç verilir.

Anlaşılmayan konuların istenildiği kadar tekrarına imkan verir. Öğretmenleri tekrar, alıştırma, düzeltme gibi görevlerden kurtarır; mesleki gelişimlerine zaman kazandırır. Okul içinde ve dışında her yerde uygulanabilir. Öğretmen bulunmayan alanlarda ve insanların okula gitme imkanlarında yoksun bulunduğu yerlerde hizmet götürmek suretiyle insan kaynakları değerlendirilebilir.

PROGRAMLI ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI Öğrenciler arasında etkileşimi azaltabilir. Her alanda uygulanması zordur. Bütün disiplinlerin programlanması zordur. İlgili araç-gereç hazırlama zaman, uzmanlık ve fazla harcama gerektirir. Öğretimi mekanik bir hale dönüştürebilir. İçeriğin adım adım öğretilmesi amacıyla çok küçük parçalara ayrılması, çözümlemeyi zorlaştırabilir.

Kaynakça Gürol,Mehmet.(2006).Öğretimde Planlama, Öğretimde Değerlendirme.Ankara,:Akış Yayıncılık Akpınar,Yavuz.(1999) Bilgisayar destekli öğretim ve uygulamalar.Ankara : Anı Yayıncılık http://web.inonu.edu.tr/~makdag/programli%20ogretim.ppt w.fedu.metu.edu.tr/ufbmek 5/b_kitabi/PDF/Kimya/Poster/t146d.pdf http://www.e-sosder.com/ dergi/1107ROzbek.doc http://www.dersimiz.com/ eyazim/yazi.asp?id=66