11. MUHASEBE ALANINDA DÜNYADAKİ ETİK KURALLAR VE İLKELER “Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu” diye adlandırılan ve uluslararası bazda muhasebe koşullarını ele alan federasyon 1990 yılında meslek ahlakı konusunda çalışmalara başlamış ve 1992 yılında meslek ahlakı komitesi öncülüğünde “Muhasebeciler İçin Meslek Ahlakı” yönetmeliğini yayınlamıştır. Bu yönetmeliğin yayınlanması esnasında ise Amerika’da çeşitli gruplarca yayınlanmış olan meslek ahlakı standartlarını, kanunlarını, kuralların ve yönetmelikleri baz olarak almışlardır. Uluslararası kuruluşlarca düzenlenen meslek etiği ilkelerine kısaca değinmemiz uygun olacaktır. Bu kuruluşların başında IFAC (Uluslar arası Muhasebeciler Federasyonu-International Federation of Accountants Ethics Committe) ve AICPA (Amerika Kamu Muhasebecileri Enstitüsü-The American Institute of Certified Public Accountants) gelmektedir.

IFAC’ın yayınladığı “Meslek Mensupları İçin Meslek Ahlakı Kuralları” yönetmeliği ilk uluslararası bazda hazırlanmış olun kurallar olması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Söz konusu yönetmelik iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlardan Bölüm A tüm mesleği icra eden muhasebecilerine (serbest muhasebeciler, endüstri muhasebecileri, devlet muhasebecileri, devlet muhasebecileri, ticaret muhasebecileri ve eğitimciler) uygulanacakken, Bölüm B ise sadece piyasada çalışan serbest muhasebecilerine uygulanacak kuralları içermektedir.(16). Bu kurallar şu şekilde sıralanmaktadır.

BÖLÜM A- Tüm Meslek mensubu Muhasebecilere Uygulanacaklar Tarafsızlık Meslek Ahlakı İkilemlerinin Çözümü Mesleki Yeterlilik Gizlilik Vergi Uygulamaları Ülkelerarası Etkinlikler İlan Etme

BÖLÜM B- Serbest Muhasebecilere Uygulanacaklar Bağımsızlık Ücretler ve Komisyonlar Diğer Meslek Mensupları İle İlişkiler İlan ve Teşvik Müşterinin Parası Faaliyetlerin ve Uygulamanın Birbirine Uymaması

Genelde IFAC’ın meslek ahlakına ilişkin kuralları Amerika’dakilere benzer olsa da Vergi Uygulamaları ve Ülkelerarası Etkinlikler olmak üzere iki konuda farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Bunun nedeni ise meslek mensubu muhasebecilerin mesleklerini ülkelerarası bazda da yerine getiriyor olmaları sebebiyle ülkelerarası farklı vergi uygulamaları ve para birimleri dikkate alınarak bu kuralların konulması zaruriyeti ortaya çıkmıştır. Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı Enstitüsü Etik Kuralları (INTOSAI) Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsünün (IIA) Etik Kuralları Amerika’da Muhasebe Mesleğindeki Etikle İlgili Mevcut Düzenlemeler (AICPA) Uluslararası Muhasebeciler Federasyonunun (IFAC) Etikle ilgili Mevcut Düzenlemeleri

AICPA Mesleki Davranış Kuralları Yasası ise; dört bölümden oluşmaktadır. Bunlar; ilkeler, davranış kuralları, açıklamalar ve ahlaki hükümlerdir. Yasada yay›nlanan ilkeler (prensipler) sorumluluklar, kamu ç›kar›, dürüstlük, tarafsızlık ve bağımsızlık, mesleki özen ve verilen hizmetin niteliği ve kapsamı şeklinde sıralanmıştır. AICPA Mesleki Davranış Kuralları Yasasında yer alan kurallar bağımsızlık, dürüst ve tarafsız olma, genel standartlar, standartlara uygun davranma, muhasebe ilkeleri ile uyum, sır saklama, şarta bağlı ücret, meslek onuru ile bağdaşmayan faaliyetler, reklam yasağı, komisyon ve bilirkişi ücreti, meslek unvanı ve şirketleşme, meslek etiğine aykırı davranışlarla ilgili yaptırımlar şeklinde sıralanmaktadır.