YÖNETİM VE YÖNETİCİLİK

YÖNETİMİN ANLAMI VE TANIMI İktisatçılara göre yönetim, tabiat, işgücü ve sermaye ile birlikte üretim faktörlerinden biridir. Burada üretimde bulunmak, yaşamın sürekliliği için zorunludur. Yönetim üretimi gerçekleştiren işletmelerin verimliliğini artırdığı ölçüde başarılı sayılabilir. Sosyologlar ise yönetimi bir sınıf ve saygınlık sistemi olarak tanımlamışlardır.

Yönetim; bir işletmede amaca ulaşma yolunda girişilen çalışmaların düzenlenmesi ve ortak bir amaca yöneltmek sürecidir. Ortak bir amacı gerçekleştirmek için bireysel ve grup çabalarının koordinasyonudur. Başkaları aracılığıyla iş görmektir Örgütün amaçlarını etkili bir biçimde gerçekleştirmek için işletmedeki tüm faaliyetlerin planlanması, örgütlenmesi, yürütülmesi ve denetlenmesidir.

Bilim, sanat ve meslek olarak yönetim Bilim olarak yönetim; bir olguyu tanımlama, analiz etme ve ölçmede bilimsel teknikleri kullanmaktadır. Yönetim ile ilgili sistematik bilgi topluluğunun varlığı, ve geçerliliği kanıtlanmış teori ilke ve kurallar, yönetimin bilim olarak ele alınmasını sağlamıştır Sanat olarak yönetim; amaca ulaşmak, etkililiği ve verimliliği artırmak için, yönetimle ilgili teori, ilke ve kuralların beceri ile uygulanması gerekliliğini vurgular. Meslek olarak yönetim; yönetimle ilgili teori ve ilkelerin, uygulanmasında profesyonel yönetimin ve yöneticiliği meslek edinmiş profesyonel yöneticilerin önemini vurgulamaktadır.

YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ Yönetim amaca yöneliktir. Yönetim bir grup faaliyetidir. Yönetim beşeri özelliğe sahiptir. Yönetim bir işbirliği ve koordinasyon sürecidir. Yönetim bir emir komuta sürecidir. Yönetim işbölümü ve uzmanlaşma faaliyetidir. Yönetim evrenseldir.

Amaca yöneliktir Yönetimin faaliyet olabilmesi için bir amacın varlığı gereklidir. İşletmelerin gerçekleştirmek istedikleri farklı amaçları olsa da, her işletmenin yönetim faaliyetinin temelinde bir amaca ya da amaçlara ulaşma düşüncesi yer alır. Yöneticinin bütün yönetim faaliyetini amaçlar etrafında odaklandırması büyük bir önem taşımaktadır.

Grup faaliyetidir Yönetim en az iki kişinin varlığını gerektirir. Çünkü yönetim bir grubun faaliyeti ile gerçekleşebilir. Tek kişilik çabalar ekonomik bir niteliğe sahip olsa da yönetsel niteliğe sahip değildir. Bu nedenle biri yöneten diğeri yönetilen olmak üzere en az iki kişinin varlığı gerekir.

Beşeri özelliğe sahiptir Yönetim faaliyeti insanlarla ilgilidir. İnsan yönetim faaliyetinin temel ögesidir. Yönetimde yöneten ve yönetilen insandır. Başka bir deyişle grubu oluşturan insandır ve insanların birbirleriyle olan ilişkileri yönetimde temel alınır.

İşbirliği ve koordinasyon sürecidir Yönetimde bir grup insanın bir araya gelmesi, çabalarını birleştirmeleri ve böylece işletmenin amacına ulaşmaları söz konusudur. İşbirliği birlikte çalışmayı ve karşılıklı yardımlaşmayı ve amaca daha kolay ulaşılmasını sağlar. Koordinasyon ise, yatay ve dikey olarak farklılaştırılmış faaliyetler arasında işbirliği ve bütünleşmenin sağlanmasını ve ortak amaca doğru yönelmeyi kolaylaştıran bir sistemdir.

Emir-komuta sürecidir Bireylerin bir araya gelerek koordine bir biçimde hareket etmeleri her zaman mümkün değildir. Çalışanları bu şekilde davranmaya itmek için yetkinin kullanılması zorunludur.Bu durum bireyler arasında emir komuta olgusuna yol açarak basamaklar sırasını doğurur.böylece örgütte basamaksal bir farklılaşma ortaya çıkar. Bu farklılaşma temelde emir-komuta ve yetki ilişkilerine neden olan yöneten ve yönetilen ayrımıdır. Bu durum aynı zamanda yönetimin basamaksal ve yetki özelliğini de vurgular

İşbölümü ve uzmanlaşma süreci Yönetimde işbölümü, hangi işlerin kimler tarafından yapılacağının saptanmasıdır. İşbölümü aynı zamanda insanların farklılaşmış yetenek, beceri ve deneyimlerinden daha fazla yararlanmayı sağlar. Örgütte belirli işlerin sürekli olarak aynı kişiler tarafından yapılması ise, uzmanlaşmaya neden olur. Böylece örgütte, karışıklığa yer vermeden, belirli işlerin konuyla ilgili deneyimli, beceri sahibi uzman kişiler tarafından yapılması söz konusudur.

Yönetim evrenseldir Yönetim her türlü faaliyette yer alan evrensel bir iştir.Yalnız işletme örgütlerinde değil, aynı zamanda kar amacı gütmeyen kuruluşlarda, devlet kuruluşlarında ve en küçük sosyal birim olan ailede de yönetim vardır. Çünkü, büyüklü küçüklü kar amaçlı ya da kar amacsız tüm örgütler, sınırlı kaynaklar ile amaçlara ulaşmak ve varlıklarını sürdürmek isterler. Yönetimde sınırlı kaynaklarla yüksek verimlilik sağlayarak amaclara ulaşmak için çaba gösterir. Bu nedenle yönetim insanın bulunduğu tüm sosyal ve ekonomik birimler için geçerli bir olgudur.

YÖNETİCİLİK Yönetim başkalarının aracılığıyla işgörme faaliyeti olarak tanımlandığında, yöneticiyi de, başkaları aracılığıyla işgören kişi olarak tanımlamak mümkündür. İşletmelerde; genel müdür, genel müdür yardımcısı, pazarlama müdürü, üretim şefi, personel sefi, ustabaşı ve ekip başı gibi ifadeler, üst kademeden alt kademeye kadar yöneticiler için kullanılan ünvanlardır.

Yönetim piramidi Üst kademe Orta Kademe Genel Müdür ve Genel Müdür Yrd. Orta Kademe Bölüm yöneticileri, Pazarlama, Üretim, Finans müdürleri Alt kademe Yöneticileri Bölüm şefleri, ustabaşı ve ekip başılar

Girişimci ve yönetici Girişimci, kar elde etmek amacıyla; emek,dogal kaynaklar, sermaye gibi üretim faktörlerini bir araya getirerek toplumun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik mal ve hizmet üreten ve risk üstlenen kişidir. Yönetici ise kar’ı ve riski başkalarına ait olmak üzere, çeşitli üretim faktörlerini etkili bir şeklide kullanarak başkaları adına işleten ve planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve kontrol gibi yönetim fonksiyonlarını yerine getiren kişidir.

Lider ve yönetici Liderlik belirli koşullar altında grup amaçlarını gerçekleştirmek üzere bir kimsenin başkalarının faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesi sürecidir. Yöneticilerin gücü yasal yetkileriyle ve pozisyonlarıyla sınırlıdır. Lider ise gücünü kendisini lider olan algılayan bir grup insandan alır. Bu nedenle liderlik yöneticilikte olduğu gibi sadece biçimsel örgütlere ait bir süreç değildir.Liderler resmi bir pozisyonları ve biçimsel örgüt koşulları olmasa da insanları etkileyebilirler.Liderin biçimsel pozisyondan çok, kişiliği ve insanları etkileyebilme özellikleri ön plana çıkar . Bunun yanı sıra bir grup insanın ihtiyaç ve beklentilerini göz önüne alarak amaçlarını dile getirebilmesi de lideri diğer insanlardan farklı kılar.

LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK Yönetici Lider idareci yenilikçi tekrarcı orijinal mevcut sistemi devam ettirir sorgular ve geliştirir sistem ve yapı odaklıdır insan odaklıdır denetime güvenir insanlara güvenir kısa vadeli bakış açısı uzun vadeli bakış açısı nasıl ve ne zaman ? neden ve niçin? işleri doğru yapar doğru işleri yapar değişime direnç gösterir değişime öncülük eder

Yöneticilerde olması gereken nitelikler Güçlü beşeri ilişkiler ve insanları tanımak Objektif olmak Kendine güvenmek Yerinde kararlar almak İnsiyatif sahibi olmak Sorumluluk duygusuna sahip olmak Güçlü bir iradeye sahip olmak

Yöneticilerin yetenekleri Kavramsal yetenek, yöneticinin işletmeyi çevre koşullarını da dikkate alarak bir bütün olarak değerlendirebilmesi ve stratejik kararlar alma becerisiyle ilgilidir. Beşeri yetenekler, yöneticinin insanlara olan yaklaşımı ve beşeri ilişkilerdeki yetkinliği ile ilgilidir. Teknik yetenekler, yöneticinin bir işin fiili olarak yapılışına ilişkin sahip olduğu eğitim, bilgi,uzmanlık ve deneyim ile ilgilidir.

Yönetsel yeteneklerin örgütsel seviyelere göre değişmesi üst yönetim orta yönetim alt yönetim kavramsal kavramsal kavramsal beşeri beşeri beşeri teknik teknik teknik