YETİŞKİNLİK DÖNEMİ EĞİTİMİ   Prof. Dr. Mustafa Köylü Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi E-mail: mkoylu@omu.edu.tr

Ele Alacağımız Konular Yetişkinlik Döneminin Genel Özellikleri Yetişkinlik Dönemi Dini Gelişim

YETİŞKİNLİK DÖNEMİ İlk Yetişkinlik Orta Yetişkinlik SonYetişkinlik 20-35 Yaş 56 +…Yaş 36-55 Yaş Orta Yetişkinlik SonYetişkinlik (Yaşlılık)

İLK YETİŞKİNLİK DÖNEMİ Fiziksel Özellikler Psikolojik Özellikler Sosyal Özellikler

İlk Yetişkinlik Dönemi Fiziksel Özellikler 12-15 yaşları arasında zeka en yüksek seviyeye ulaşır. Bu dönemde beyin ağırlığı maksimum dereceye ulaşır. Dolaşım sistemi, kalp ve kan damarları tamamen olgunlaşmış durumdadır. Vücut 19 ile 26 yaşları arasında maksimum fiziki potansiyele erişir. 17 yaşına kadar kas ve kemik gelişimi tamamlanmıştır. Ancak potansiyel olarak güç ve kuvvetteki artış 30 yaşına kadar devam eder.

İlk Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Bu dönemin belli başlı uğraşı alanlarını evlilik, yüksek okul, askerlik, bir iş arama veya bir işte karar kılma, aile ve toplumla yeni bir ilişki kurma gibi çeşitli bireysel ve sosyal görevler oluşturmaktadır. Bireyler bu dönemde kimlik arayışı ve samimi bir dostluk ve yakınlık arayışı içindedirler. Bu dönem psikolojik çatışma ve bunalımların yaşandığı bir dönemdir.

İlk Yetişkinlik Dönemi Sosyal Özellikler Kendi başına kazanma, çalışma, meslek seçme, evlilik, evi idare etme, çocuk yetiştirme, vatandaşlık sorumluluklarını üstlenme, uygun sosyal bir grup bulma ve daha büyük bir çevreye ayak uydurma gibi pek çok sosyal rol ve davranış bu dönemdeki yetişkinlerin yerine getirmesi gereken hususlardır.

ORTA YETİŞKİNLİK DÖNEMİ Sosyal Özellikler Psikolojik Özellikler Fiziksel Özellikler

Orta Yetişkinlik Dönemi Fiziksel Özellikler Bu dönemde en önemli değişiklikler görme ve işitme konusunda meydana gelir. Görme: Genel nüfus oranı itibariyle, görme en doruk noktasına 18 yaş civarında ulaşır. Görme kuvvetinde kırk yaşına kadar olan zaman dilimi içinde tedrici olarak bir gerileme, 40 yaşından sonra 55 yaşına kadar olan zaman dilimi içinde keskin bir düşüş görülür. Bu durum daha sonraki yıllarda artan bir oranda devam eder.

Orta Yetişkinlik Dönemi Fiziksel Özellikler İşitme: Çoğu insan işitmede zirveye 14 yaşın sonlarında ulaşır. Bundan sonra 65 yaşına kadar tedrici fakat sürekli bir düşüş söz konusudur. 15 yaşından küçük bir çocukta duyma probleminden kaynaklanan anlama güçlüğünün oranı % 5 iken, bu oran 65 yaşındaki yaşlı bir insanda % 65'tir.

Orta Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Ergenlik ve ilk yetişkinlik dönemlerine özlemle bakmaya başlarlar. Bunun en önemli nedeni, ilk yetişkinlik yıllarında görülmeyen ve hissedilemeyen yaşlılığa ilişkin bir takım biyolojik değişikliklerin kendini hissettirmeye başlamasıdır. Orta Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Çocuklar ev genç yetişkinler zamanı, “doğuştan o ana kadar” olarak değerlendirirken, 40 yaşından sonraki yetişkinler ve yaşlılar “o andan ölüme kadar” şeklinde değerlendirirler. Gelecekle ilgili zamana bakış açıları diğerlerinden farklıdır. Onlar hayatı iki eşit parçaya bölerek hem geçmişe hem de geleceğe bakarlar. 35-40 yaş dönemi pek çok kişi için psikolojik açıdan bir dönüm noktasıdır. Orta yaş dönemi insan hayatının geçmişiyle geleceğinin kesiştiği bir dönemdir.

Orta Yetişkinlik Dönemi Sosyal Özellikler Bu dönem kadın olsun erkek olsun toplum üzerindeki etkilerinin zirvede olduğu bir dönemdir. Orta yaş döneminin en belirgin özelliği bu grubu oluşturan insanların pek çoğunun bir aile üyesi olmasıdır. (Anne, baba, eş, aile reisi vb.) Orta yaş döneminin en önemli vasıflarından birisi bu dönemdeki kişilerin “sandviç nesil” olma konumunda olmalarıdır. Çocukların yuvadan ayrılması, orta yaş grubu kişiler için kendilerinin yalnız olduğu ve artık çocuklarının anılarıyla yaşadıkları bir dönem demektir. Orta yaş dönemi hayallerle gerçeklerin kesiştiği bir dönemdir.

SON YETİŞKİNLİK DÖNEMİ Sosyal Özellikler Fiziksel Özellikler Psikolojik Özellikler

Son Yetişkinlik (Yaşlılık) Dönemi Fiziksel Özellikler Bu dönemde bazı zihinsel (alzemeir) ve davranışsal problemler görülebilir. Yaşlanmayla ilgili en göze çarpan fiziki değişikliklerden biri de görme ve işitme alanındaki kayıplardır. Bu dönemin insanı ya kalp hastalığı, nefes darlığı ya da diğer duygusal rahatsızlığın abonesi olmuştur, ya da bu çeşit hastalıklardan korunmak için ciddi diyetler uygulamak zorundadır. Bu dönemin en belirgin özelliklerinden biri hiç kuşkusuz ölüm oranlarının ve ciddi hastalıkların artmasıdır. 60 yaş civarında gerçek fiziki bir çöküşün varlığı kendini iyice hissettirir.

Son Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Bu dönem psikolojik bakımdan birçok duygunun bir arada yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde yaşlılar daha çok kendi özel ihtiyaçlarını karşılamaya ve onları tedarik etmeye çalışırlar. Bunlar; Son Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler 1. Haysiyet ve kendine hakim olmayı araştırıp devam ettirmek 2. Bir kişinin yapabileceği tatmin edici faaliyetleri keşfetmek 3.Topluma katkıda bulunacak yolları bulup araştırmak 4. Gençlerle ilişkileri sürdürecek yolları araştırmak 5. Fiziki ve zihni olarak yeterli kalmaya çalışmak

Son Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Eskiye aşırı bağlıdırlar. Yeniden korkarlar. Genellikle bencil ve ben merkezli (egocentric) olurlar. Son Yetişkinlik Dönemi Psikolojik Özellikler Aşırı derecede mal ve para düşkünlüğü artar. Sadece kendini düşünürler. Çevresinde herkesin kendilerine saygı duymaları ve hizmet etmeleri gerektiğini düşünürler. Yaşadıkları bir takım fiziksel yetersizlikler neticesinde psikolojik bozukluk, duygusal ya da davranış bozukluğu, hastalık hastası ve depresyon gibi bazı psikolojik rahatsızlıklara da sahip olabilirler.

Son Yetişkinlik Dönemi Sosyal Özellikler Bu dönemin en temel gelişimsel ödevi, bireyin kendisiyle toplum arasında dengeli bir yaşam tarzı geliştirmesidir. Bu dönemin temel özellikleri; Emekliliğe uyum sağlama, Eş kaybına uyum sağlama, Eş kaybı, yakınlarının evine gitmek, daha küçük eve taşınmak, yeniden evlenmeye karar vermek, çalışıp çalışmamaya karar vermek, kime emanet olacağını düşünmek gibi başka konuları da beraberinde getirir.

Yaşlılığın bazı olumlu yönleri de vardır: Sosyal Özellikler Yaşlılığın bazı olumlu yönleri de vardır: Yaşlılık dönemi bir bilgelik dönemidir. Tecrübe sayesinde yaşlı kişiler genel olarak daha iyi karar ve hüküm verme yetisine sahiptirler. Yaşlılık gerçek ve “tamamlanmış” bir kişilik geliştirmek demektir. Yaşlılık daha fazla hürriyet ve kendi işinin patronu demektir. Yaşlılar aile fertleri için yerine göre bir destek kaynağı, eğitimci, terbiyeci, kısacası genç neslin mürebbileridir. Yaşlılar, anne ve babanın ölümü gibi her hangi bir kriz anında, yedek parça konumundadırlar. Yaşlılar, genç kişilerin sahip olamayacağı bir his ve duyguya sahiptirler. Bunun sonucu olarak, gençlere kıyasla hayatın ne anlama geldiği konusunda daha derin bir anlayışa sahiptirler.

YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM 2 ORTA YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM 3 SON YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM 1 İLK YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM

İLK YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Kişinin anlam arayışı içinde olduğu bir dönemdir. Ben Kimim?, Nereye Gidiyorum? Nasıl Bir Hayat Yaşamalıyım?, Hayatın Anlamı Nedir? Bu dönemde kendi dini inanç anlayışını geliştirme çabası vardır. İnanç arayışları neticesinde kişi ya bir dini inancı benimser ya da dinden uzaklaşır.

ORTA YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Kişiler 30 yaş civarında ayırt edici bir inanç şekline sahip olurlar. Bu yeni inanç kişilerin toplumsal ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde olmalıdır. İnsanlar orta yaşa doğru tekrar dine yönelmeye ve dini ibadetlerini yerine getirmeye başlarlar. Ancak dini yaşayış konusunda tam olarak yerleşmiş bir tutum yoktur.

SON YETİŞKİNLİK DÖNEMİ DİNİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Hayatın sonuna yaklaşıldığı düşüncesi dine olan ilginin artmasına neden olmaktadır. Allah ve ahiret inancı doruk noktadadır. İbadetlere daha fazla zaman ayırmaktadırlar. Din hakkında daha fazla düşünmektedirler. Cemaatle ibadet önemlidir. Çünkü yalnızlığa karşı bir tampon görevi görür. Cemaate katılım yaşlılara sosyal bir destek sağlar.

TEŞEKKÜRLER 