Ankara İli Trafik Kazası Vakalarının Karşılaştırması (2002 – 2003 Yılları) Altuğ Aysun,Ahmet Haki Türkdemir,Gökhan Girgin,Vecihi M.Kutlay,Giray Şahin Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri İl Ambulans Servisi AMAÇ: Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetlerine (112-ASH) 2002 ve 2003 yıllarında yapılan başvuruların niteliklerine göre değerlendirilmesi sonucunda 112-ASH'ye başvuran 4159 ve 5165 adet trafik kazası bildiriminin değerlendirilmesinin yapılarak özel bir hizmete olan gereksinim durumu saptanmaya çalışılmıştır. YÖNTEM: Ankara ilinde 2002 ve 2003 yıllarında başvuran 19.299 ve 24.820 vaka verileri tek tek gözden geçirilerek 4159 ve 5.165 adet Trafik Kazası vakası yaş, nabız, tansiyon, sistemin gecikme süreleri ulaşma süreleri yanıt süreleri, ikamet adresleri ve başvuru nedenlerine göre incelenmiş, gerekli istatistik önemlilik testleri yapılarak, bilgilerin geçerlilik ve güvenilirliği ki-kare, one-way ANOVA analizleri ile test edilmiştir. Ankara İli 112 Acil Sağlık Hizmetlerine 2003 yılında başvuran 24820 (2002 yılı-19299) vaka kayıtlarının derlenmesi sonucu elde edilen veriler değerlendirildiğinde trafik kazası olarak yapılan bildirimler toplamı 5165 (2002 yılı-4159) adet olmuştur. Trafik kazaları 15 yaştan itibaren başlayarak artmakta, 45 yaşından itibaren azalmaya başlayarak 75 yaş üzerinde % 2’ye kadar düşmektedir. E/K oranına bakıldığında tüm yaş gruplarında 2,3 kat erkeklerde daha fazla etkilenmektedir. Trafik kazası olarak bildirilen vakaların % 67,5’i hastaneye nakledilmiş, % 16’sı başka araçla nakli sağlanırken, % 3,7’sine olay yerinde müdahale yapılmıştır. Ankara 112 ASH’ne asılsız ihbar olarak yapılan başvuruların % 50’den fazlası trafik kazaları nedeniyle ve resmi makamlardan gelmektedir. Ankara 112 ASH’ne trafik kazası nedeniyle yapılan başvuruların dörtte biri 16-20 saatleri arasında olurken, en az sayıda başvuru 04-08 saatleri arasındadır. Trafik kazaları gerek sayısal olarak, gerekse ay içindeki dağılımı Mayıs ayında çoğalmaya başlayarak, yaz boyunca yüksek seyrederek Ekim-Kasım aylarında azalmaya başlamakta, Kış aylarında (Ocak) % 5’e kadar düşmektedir. Haftanın günlerine göre trafik kazalarının dağılımına bakıldığında haftasonu ve tatil (cumartesi ve pazar) günlerinde artmaktadır. 112 istasyonlarından itibaren olay yerine kadar gidilen toplam yol istasyon sayısı ve kaza merkezlerine yakınlık ile yakın ilişki içindedir. Trafik kazası geçiren vakaların ikincil sorunları değerlendirildiğinde alkol ve darp önemli sorunlar olarak görünmektedir. Trafik kazalarında ortalama katedilen yol diğer vakalara göre ortalama 10 km daha fazladır. Trafik kazası geçiren vakalar diğer acil vakalara göre 15 yaş daha genç grupta bulunmaktadır (ortalama yaş 35). Nabız sayıları, diastolik ve sistolik tansiyonları anlamlı derecede daha düşüktür. Olay yerinde harcanan süre trafik kazalarında diğer vakaların yarısı kadardır (7dk). Nakil süresi hastaneye olan uzaklıkla bağlantılı olarak daha fazladır. Hastanede harcanan istasyon süreleri de yine trafik kazası vakalarında daha fazladır. Ambulansın toplam seyir süresi daha az iken, aracın ortalama hızı daha fazladır. Trafik kazalarının yoğunlaştığı bölgelere semtler bazında bakıldığında (yılda beşten fazla vakanın görüldüğü ve bölgedeki vakaların % 30-70’inin trafik kazası olduğu semtler) 2002 yılında Akköprü’den başlayarak İstanbul Yolu’na doğru olan bölgeler ile Kolej, Gülveren, Opera ve Bakanlıklar semtlerinde yoğunlaşan kazaların 2003 yılında yine aynı bölgeler başta olmak üzere, ancak İstanbul yoluna doğru kaymakta olduğu anlaşılmaktadır. Şehirlerarası bölgelerde mevkii olarak bakıldığında en çok kaza İstanbul Yolu üzerinde gerçekleşmektedir (2002 yılında tüm kazaların % 6,8’i, 2003 yılında % 6,1’i). Bunu Eskişehir, Samsun ve Konya Yolu izlemektedir. 2003 yılında Gölbaşı ilçesi içinden geçen karayolu çevresindeki kazalarda da artış görülmektedir. Bunların yanı sıra çevre karayoluna çıkış bölgeleri olan Havaalanı yolu, GİMAT kavşağı ve Lalahan çıkışlarında daha sık yaralanmalı trafik kazalarına rastlanılmaktadır. SONUÇ: Ankara 112 Acil Sağlık Hizmetleri’ne 2002 ve 2003 yıllarında yapılan trafik kazası vakalarının incelenmesi sonucunda özellikle hafta sonu ve tatil günleri ve yaz aylarında yaralanmalı kazaların arttığı, bu kazalarda yaralananların çalışma yaş grubu içinde olanlardan oluştuğu (15-44 yaş grubu ve erkekler) anlaşılmaktadır. Kazalarda gerekli tıbbi desteğin sağlanması yanı sıra kazaları önleyici önlemlerin alınması da son derece önemlidir. Kent içi ve dışı yaralanmalı trafik kazalarının azaltılmasına yönelik önlemler (başta daha sık trafik ışıkları, hız sınırlayıcı önlemler ve gerekli trafik kontrolleri olmak üzere) artırılmalıdır.