Konu 7: Reasürans Türleri: Kot-Par

Risk verme ve kabul esasları Reasürör açısından Risk alınması zorunlu Risk alınması serbest Sigortacı Açısından Risk devredilmesi zorunlu Zorunlu (otomatik) reasürans Zorunlu – ihtiyari reasürans Risk devredilmesi serbest İhtiyari – zorunlu reasürans İhtiyari reasürans

Reasürans sözleşmesi türleri Reasürans sözleşmeleri İhtiyari Reasürans Bölüşmeli Bölüşmesiz Trete reasüransı Bölüşmeli (Proportional) Kotpar (Quota share) Eksedan Bölüşmesiz (Non-proportional) Hasar Fazlası (Excess of Loss – XoL) Risk Başına Hasar Fazlası Olay Başına Hasar Fazlası Toplam Hasar Fazlası (Stop Loss)

Trete reasüransının genel özellikleri Risk grubu bazlı çalışır. Otomatiktir: Sedanın trete kapsamındaki tüm riskleri trete şartlarında reasüröre devredilir. Reasürör de bu riskleri almak zorundadır. Tek bir trete yeterli olup her risk için ayrı belge düzenlenmez. Risk grubu ile ilgili bilgiler sözleşme öncesi reasürörle paylaşılır. Reasürör her bir tekil riski incelemek yerine risk grubu teknik açıdan incelenir.

Kot-par (Quota Share) treteleri Kotpar tretelerinde sedan ile reasürör arasında oransal paylaşım vardır. Kotpar (%25/%75) şeklindeki bir gösterim, trete kapasitesine kadar risklerin %75’inin resüröre devredildiğini, %25’inin ise sedanın saklama payı olduğunu gösterir. Yine sigortacının %75 kotpar tretesi var ifadesi, reasüröre devredilen kısmın %75 olduğunu ifade eder. Sigorta şirketi yeni çalışmaya başladığı bir branşta tecrübe kazanana kadar tercih edebilir.

Kotpar tretelerinin avantajları Basit şekilde yönetilebilmeleri: Başlangıçta belirlenen devir oranı ve saklama payı kapsam içindeki tüm poliçelere (primlere ve hasarlara) uygulanır. Otomatik olduğu için tüm kapsamda belirtilen tüm poliçeler hiçbir ek işlem olmaksızın devredilir. Tam bir kader birliği olduğu için reasürör için daha dengeli bir portföy imkanı sunar. Sigortacının iş kabul kapasitesini artımasına yardımcı olur. Sigortacının yeni girdiği bir iş alanında deneyim kazanacağı ana kadar riskini azaltarak iş kabul etmesine imkan sunar. Tam bir kader birliği olduğu için reasürörü deneyimini paylaşması konusunda teşvik eder.

Kotpar tretelerin dezavantajları Sedanın devretmek istemeyeceği poliçeleri de sabit bir devir oranından devretmesine neden olur. Limitler nedeniyle düşük hasarlarda reasürör katılımı sağlarken büyük hasarların sedan üzerinde kalma riski vardır.

Kotpar tretelerinin kullanım alanları ve tercih sebepleri Sigortacı finansal desteğe ihtiyaç duyduğunda kotpar tretesi kullanabilir. Kotpar treteleri hem reasürans komisyonları yoluyla, hem de şirketin likidite ve sermaye ihtiyacını azaltarak şirketi finansal açıdan rahatlatır. Portföyde risk gerek kalite gerekse sigorta bedelleri açısından homojen ise tercih edilir. Yeterli bilgi ve deneyimi olmayan yeni kurulan şirketlerle yeni bir branşa giren şirketler bilgi ve deneyim kazanana kadar tercih ederler. Çok küçük ama reasürans ihtiyacı olan branşlarda, diğer treteler için yeterli prim alınamıyorsa tercih edilir. Kredi ve dolu gibi, tekil riskin tanımlanmasının imkansız veya çok zor olduğu branşlarda toplam sigorta bedelleri veya limitleri çerçevesinde tercih edilir.

Örnek: Prim paylaşımı Saklama payında %40, reasüröre devredilen riskin ise %60 olduğu bir kotpar tretesinde, reasürans komisyonu da sabit %30 olarak belirlenmiştir. Trete kapasitesi 400.000 TL ve alınan primin 2.000 TL olduğu varsayımı altında; Saklama payında kalan prim=2.000*%40 = 800 TL Reasüröre devredilen prim = 2.000*%60 = 1.200 TL Reasürans komisyonu (sedana verilir) = 1.200*%30 = 360 TL Dolayısıyla 1.160 TL prim sedanda, 840 TL prim reasürörde kalmıştır. Üretim ve hasar giderleri ise tamamen sedanda kalmıştır. Sedan üretim ve hasar giderlerinde %30’dan daha iyi bir performans gösterirse reasürans komisyonundan kar elde eder. Aksi halde reasürans komisyonundan zarar elde eder.

Örnek: Hasar paylaşımı 400.000 TL hasar gerçekleştiğinde; Sedanın payı= 400.000 * %40 = 160.000 Reasürörün payı= 400.000 * %60 = 240.000 500.000 TL hasar gerçekleştiğinde; Kapasite aşıldığı için 100.000 TL sedan üstünde kalır. Toplam hasarın 260.000/500.000 = %52’si sedanda kalmıştır. Sedanın trete kapasitesini aşan riskler için ihtiyari reasürans koruması alması gerekebilir.

Örnek 2: Yangın branşında riske ilişkin aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır. Hasar şiddeti X ̴ Gamma (α=5;θ=1000) dağılımına sahip Tek bir poliçe için hasar sayısı N ̴ Poisson (λ= 0,1) dağılımına sahip Sigorta şirketinin yazabileceği poliçe sayısı 900 ile 1.100 arasında tekdüze dağılmaktadır. 1000 poliçe yazmayı hedeflemektedir. Sigorta şirketi risk primi olarak beklenen hasar tutarını belirlemiştir. Her bir poliçe için risk priminin %15’i kadar acente komisyonu ödemektedir. Her bir hasarın %5’i kadar hasar yönetim masrafı yapmaktadır. 500.000 TL personel gideri ve genel idare masrafı yapmayı planlamıştır. Sigorta şirketi riskin %40’ını reasüröre devretmektedir. Reasürör risk başına 10.000 TL, toplamda ise 15.000.000 TL kapasite sunmaktadır. Reasürörle %30 reasürans komisyonu üzerinden anlaşmışlardır. Bu sigortacının beklentileri üzerinden brüt primi, primde reasürör payını ve reasürans komisyonlarını hesaplayınız. Sigortacının mevcut parametreler üzerinden gerçekleşmelere göre karı veya zararı ne olur. Sigortacı parametreleri yanlış belirlemiştir. Gerçekte hasar şiddetinde θ=1200, hasar frekansında λ= 0,09 olmuş ve her bir hasar için %7 masraf yapmış, 480.000 TL genel idare masrafı yapmıştır. Bu durumda, kar veya zararı ne kadar olur.