YARD.DOÇ.DR.HAYRİ BARAÇLI FİNANSMAN DERSİ YARD.DOÇ.DR.HAYRİ BARAÇLI YARD.DOÇ.DR.MUSTAFA İME PERŞEMBE AKŞAM SAAT- 19.00-21.50 CUMA SAAT -08.00-10.50 CUMA SAAT -16.00-18.50 Dersi alanlar herhangi bir gurubu takip edebilirler. Kanuni devam zorunluluğu aranır.

Ders Değerlendirmesi Dönem İçi Sınavı (Vize 1) % 40 %40 Diğer (Devam, Ödevler ve Uygulama) % 20 Dönem İçi Toplam % 60 Dönem Sonu Toplam

Ders Kitabı :Kamusal İşletmelerde FİNANSAL YÖNETİM 2. baskı DR Ders Kitabı :Kamusal İşletmelerde FİNANSAL YÖNETİM 2. baskı DR. HAYRİ BARAÇLI/DR.MUSTAFA İME İletişim hayri@yildiz.edu.tr ime@yildiz.edu.tr mustafaime@hotmail.com Telefon : 0532 231 14 06 Ders notları kitap olarak baskısı yapılmaktadır 2 hafta sonra gelecektir:

1.İŞLETME VE FİNANSMAN TEMEL KAVRAMLARI-12   1.İŞLETME VE FİNANSMAN TEMEL KAVRAMLARI-12 1.1 İŞLETME VE İŞLETMECİLİK BİLİMİ 12 1.2 FİNANSMAN VE YATıRıM KAVRAMLARı 15 1.2.1 Finansman (Para Bulma) Kavramı 15 1.2.2 Yatırım Kavramı 15 1.2.3 Para Bulma - Yatırım Kavramları İlişkisi 16 1.2.4 Derleme ve Sürüm Pazarları (Piyasaları) 16 1.3 MALİ SİSTEM 18 1.3.1 Para Piyasaları 18 1.3.2 Sermaye Piyasaları 20 1.3.3 Başlıca Sermaye Piyasası Araçları 21 1.3.4 Uluslararası Piyasalar 22 1.4 BORSALAR 23 1.4.1 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) 23 1.4.2 İstanbul Altın Borsası 24 1.4.3 Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası 24 1.4.4 İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) 25

2.İŞLETMELERDE SERMAYE BULMA VE KULLANMA-26 2.1 GENEL AÇıKLAMALAR 26 2.2 İŞLETMELERDE GİDER AKıŞLARı-SERMAYE İHTİYACı 33 2.2.1 Finansman ve Üretim Alanı Çıkışları 33 2.2.2 Sermaye İhtiyacını Belirleyen Büyüklükler 34 2.2.3 Etkili Büyüklükler Sistemi: 37 2.2.4 Sermaye İhtiyacı Hesabının Finansman Açısından Önemi: 38 2.3 İŞLETMELERDE GİRİŞ AKıŞLARı VE SERMAYE BULMA 41 2.3.1 Genel Olarak Üretim Alanı Girişleri (İç Finansman) 41 2.3.2 Finansal Alanın Girişleri (Dış Finansman) 44 2.4 BORÇ VE ÖZ SERMAYEYİ AYıRıCı ÖZELLİKLER 57 2.4.1 Süre 57 2.4.2 Firmanın Geliri Üzerindeki Talep Hakkı 58 2.4.3 Firmanın Varlıkları Üzerinde Talep Hakkı 58 2.4.4 Yönetimde Söz Hakkı 59 2.5 ÇALıŞMA (İŞLETME) SERMAYESİ 59 2.5.1 Çalışma Sermayesi Yönetimi ve Önemi 60 2.5.2 İşletmelerde Likidite kavramı 64 2.5.3 İşletmelerde Likidite Çalışma Sermayesi İlişkisi 65 2.5.4 Nakit Çevrim Süresi 67 2.5.5 Enflasyon ve Çalışma Sermayesi Yönetimi 68

3.İŞLETMELERDE HAZIR DEĞERLERİN YÖNETİMİ-70   3.İŞLETMELERDE HAZIR DEĞERLERİN YÖNETİMİ-70 3.1 HAZıR DEĞERLER KAVRAMı 70 3.1.1 Hazır Değerlerin Tasnifi ve Yönetimi 70 3.2 NAKİT YÖNETİMİ MODELLERİ 85 3.2.1 W. Baumol Modeli 87 3.2.2 Miller – Orr Modeli 89 3.2.3 Beranek Modeli 91 3.3 MENKUL KıYMETLERİN YÖNETİMİ 92 3.3.1 Taşınır Değerler 92 3.3.2 Pazarlanabilir Menkul Değerlerin Seçimindeki Kriterler 97

4.İŞLETMELERDE TİCARİ ALACAKLARIN YÖNETİMİ-100   4.İŞLETMELERDE TİCARİ ALACAKLARIN YÖNETİMİ-100 4.1 TİCARİ ALACAKLARıN YÖNETİMİ 100 4.1.1 Alacakların Yönetimi Kavramı 100 4.1.2 Alacakları Belirleyen Unsurlar 103 4.1.3 Kredili Satışlar ve Tahsilat Politikaları 107 4.2 TİCARİ ALACAKLARıN FACTORİNG ILE YÖNETİMİ 120 4.2.1 Factoring İşleyişi 123 4.2.2 Factoring’te Risk Değerlendirmesi 126 4.2.3 Factoring’in Üstünlük ve Sakıncaları 127 4.2.4 Factoring’in Satıcı Firmaya Etkileri 129 4.2.5 Factoring Maliyeti 130 4.2.6 Factoring’in Alternatif Finansman Yöntemleriyle Karşılaştırılması 132 4.3 TİCARİ ALACAKLARıN FORFAİTİNG İLE YÖNETİMİ 136 4.3.1 Forfaiting Süreci 137 4.3.2 Forfaiting Finansmanın Üstünlük ve Sakıncaları 138 4.3.3 Forfaiting İşleminde İskonto Hesaplama Yöntemleri 141 4.3.4 Forfaiting Maliyeti 143

5.İŞLETMELERDE STOKLARIN YÖNETİMİ-148   5.1 STOKLARıN YÖNETİMİ 148 5.1.1 Stokların Fonksiyonları ve Stok Yönetim Kavramı 148 5.1.2 Stoklara Yapılan Yatırımları Etkileyen Faktörler 150 5.1.3 Stok Yatırımlarının Optimum Tutarının Saptanması 151 5.1.4 Enflasyonun Stok Maliyetlerine Etkisi 162 5.1.5 Stok Yönetiminde Etkinlik İlkeleri 162 5.2 STOKLARıN BARTER İLE YÖNETİMİ 164 5.2.1 Barter Tanımı 164 5.2.2 Barter İşlem Türleri 165 5.2.3 Barter Sisteminde Taraflar 166 5.2.4 Barter Sisteminde Kullanılan Belgeler 167 5.2.5 Barter Sisteminin Avantaj Ve Dezavantajları 168

6.İŞLETMELERDE DURAN VARLIKLARIN YÖNETİMİ-173 6.1 MADDİ DURAN VARLıKLARıN YÖNETİMİ 173 6.1.1 Maddi Duran Varlıkların Tasnifi 173 6.1.2 İşletmelerde Yatrımların Değerlendirilmesi 177 6.1.3 Duran Varlıkları Değerlendirme Yöntemleri 178 6.2 DURAN VARLıKLARIN FINANSAL KIRALAMA YOLUYLA YÖNETILMESI-213 6.2.1 Finansal Kiralamanın Tanımı 213 6.2.2 Finansal Kiralamaya Konu Olan Mallar 215 6.2.3 Leasing’in Maliyeti 216 6.2.4 Leasing Sisteminin İşleyişi 216 6.2.5 Finansal Kiralama Yöntemleri 217 6.2.6 Finansal Kiralamanın Üstünlük Ve Sakıncaları 221 6.3 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLıKLAR 223 6.3.1 Maddi Olmayan Duran Varlıkların Tasnifi 223 6.4 VARLıK YAPıSı KARARLARı VE YÖNETIMI 224 6.4.1 İşletmelerde Kullanılan Varlıklar 224  

7 İŞLETMELERDE KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARIN YÖNETİMİ-229 7.1 MALİ KıSA VADELİ BORÇLARıN YÖNETİMİ 229 7.1.1 Banka Kredileri ve Yönetimi 229 7.1.2 Banka Kredilerinin Türleri İtibarıyla İncelenmesi 230 7.2 KREDI MALIYETLERI 254 7.2.1 Kredi Maliyetini Belirleyen Unsurlar 254 7.2.2 Banka-Müşteri İlişkileri Açısından Kredi Fiyatlandırması 255 7.2.3 Kredi Süresinin Fiyatlandırmaya Etkisi 256 7.2.4 Geri Ödeme Koşullarının Fiyatlandırmaya Etkileri 257 7.2.5 Asgari Marjların Belirlenmesi 258 7.2.6 Özsermaye ve Likidite Maliyetleri 258 7.2.7 Diğer Maliyetler 258 7.3 KREDI RISKI 259 7.3.1 Kredi Riskinin Sınırlandırılması 259 7.3.2 İşletme Politikası ve Yönetim Yapısı 260 7.3.3 Organizasyon Yapısı 261 7.3.4 Krediler Örgütünde İş Akışından Kaynaklanan Riskler 262 7.4 RISKIN ÖLÇÜLMESI 264 7.4.1 Kredi Riski Ölçme Yöntemleri 265 7.5 KREDI TALEBI 269 7.5.1.1 İncelemede Göz önünde Tutulacak Faktörler: 270 7.5.1.2 Şahsi Faktörler 270 7.5.1.3 Ekonomik Faktör 270 7.5.1.4 Mali Faktör 270 7.5.1.5 Kredi Talebinin Red Nedenleri 271

8.İŞLETMELERDE UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARIN YÖNETİMİ-272 8.1 UZUN VADELİ MALİ BORÇLARıN YÖNETİMİ 272 8.1.1 Uzun Vadeli Banka Kredileri 272 8.1.2 Finansal Kiralama Borçları 273 8.2 TAHVİL VE TAHVİLLİ BORÇLARıN YÖNETİMİ 274 8.2.1 Özel Tahviller (Sanayi Tahvilleri) 275 8.2.2 Özel Tahvil Türleri 277 8.3 TAHVİLLERİN DEĞERLENDİRİLMELERİ 281 8.4 UZUN VADELİ BORÇLARıN İŞ SERMAYE ŞİRKETLERİYLE YÖNETİMİ-285 8.4.1 Risk Sermayesinin Tanımı 286 8.4.2 Risk Sermayesinin Kurumsal Yapısı 287 8.4.3 Risk Sermayesi Şirketlerinin Çalışma Yöntemleri 290 8.4.4 Risk Sermayesi Arz Kaynakları 291 8.4.5 Özel Risk Sermayesi Şirketleri 291 8.4.6 Küçük Ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Ve Risk Sermayesi 293 8.4.7 Risk Sermayesi İle Finanslama 294  

9 İŞLETMELERDE ÖZ SERMAYENİN YÖNETİMİ 300 9.1 KAYITLI SERMAYENİN YÖNETİMİ 300 9.1.1 Öz Sermaye ve Sermayeyi Temsil Eden Paylar 300 9.1.2 Pay Senedi Piyasalarının Özellikleri 303 9.2 SERMAYE YEDEKLERININ YÖNETİMİ 306 9.2.1 Karşılıklardan (Uzun Süreli Karşılıklardan) Otofinansman-306 9.2.2 Sosyal Güvenlik Karşılıkları 307 9.2.3 Amortismanlardan Otofinansman 308 9.2.4 Otfinansman (Kar ve Sermaye Yedeklerinin) Yönetimi 311 9.3 DÖNEM NET KARININ YÖNETİMİ 314 9.3.1 Dönem Karının Dağıtımı ilkeleri ve Yönetimi 314 9.3.2 Kar Payı Dağıtım Politikası 315 9.3.3 Kar Payı Dağıtım Politikasını Etkileyen Faktörler 316

10 İŞLETMELERDE SERMAYE MALİYETLERİ 320 10.1 GENEL AÇıKLAMALAR 320 10.1.1 Kayıtlı Sermaye Maliyetleri 320 10.1.2 Borç Sermaye Maliyetleri 322 10.1.3 Otofinansman (Dağıtılmayan Karların) Maliyeti-322 10.2 BORSAYA KAYITLI PAY SENEDİ MALİYETLERİ 323 10.2.1 İşletmelerin Özelliklerine Göre Maliyetler 323 10.2.2 Pay Senetleri Maliyetleri 324 10.3 ORTALAMA SERMAYE MALİYETLERİ 332 10.3.1 Ağırlıklı Ortalama Sermaye Maliyeti 332 10.4 SERMAYE MALİYETİNİ ETKİLEYEN ETMENLER 340

11 İŞLETMELERDE SERMAYE YAPISI KARARLARI 342 11.1 GENEL AÇıKLAMALAR 342 11.1.1 Sermaye Yapısına İlişkin Temel Sorunlar 343 11.1.2 Finansman Riski 344 11.1.3 Finansman Kaldıracı: 352 11.1.4 Toplam Kaldıraç: 353 11.2 FİNANSAL YAPı İLE İLGİLİ KARARLAR 356 11.2.1 FVÖK - PBG Analizi: 356 11.2.2 Alternatiflerin Risk Açısından Karşılaştırılması 359 11.2.3 Alternatiflerin Esneklik Açısından Karşılaştırılması 360 11.2.4 Alternatiflerin Zamanlama Açısından Karşılaştırılması 361 11.2.5 Alternatiflerin Kontrol Açısından Karşılaştırılması: 361 11.3 SERMAYE YAPıSı KARARLARı İLE İLGİLİ YAKLAŞıMLAR 361 11.3.1 Net Faaliyet Geliri Yaklaşımı 363 11.3.2 Net Gelir Yaklaşımı: 366 11.3.3 Geleneksel Yaklaşım 368 11.3.4 Modigliani - Miller Yaklaşımı : 370 11.4 OPTIMAL SERMAYE YAPıSı 373 11.4.1 Genel Açıklamalar 373 11.4.2 Firmaları Optimal Sermaye Yapısından Uzaklaştıran Nedenler 374

12 FİNANSAL TABLOLAR VE FİNANSAL PLANLAMA 375 12.1.1 Temel Finansal Tablolar 376 12.1.2 Yardımcı Finansal Tablolar 382 12.2 FINANSAL PLANLAMA 391 12.2.1 Finansal Planlar Hakkında Genel Açıklamalar-391 12.2.2 Proforma Bilanço Hazırlanması 399 12.2.3 Nakit Bütçesi 401 12.2.4 Günlük Likidite Planlamaları 403  

1.İŞLETME TANIMI VE İŞLETME TÜRLERİ Ekonomik iş bölümünün en önemli sonucu: Belirli alanlarda faaliyet gösteren işletmeler ve yarattıkları değerlerle toplumsal gereksinmelerin karşılanması Faaliyet Türüne Göre İşletme Tipleri: - Ticaret İşletmeleri: Ticari mal alım ve satımı - Hizmet İşletmeleri: Hizmet üretimi ve satışı - Üretim İşletmeleri: Mamul üretimi ve satışı - Karma İşletmeler: Yukarıdaki faaliyet türlerinin en az ikisini kapsayan Faaliyet türüne göre işletmenin tipi ne olursa olsun değişmeyen bir değer yaratım döngüsü mevcuttur:  GİRDİ ÇEVRİM ÇIKTI Yaratılan değer ne olursa olsun, amaç; çeşitli üretim faktörlerinin birleştirilerek, bunlardan toplum gereksinmelerini karşılamaya yarayacak biçim, nitelik ve miktarda ürünler (mamul veya hizmet) meydana getirmektir.. Bu açıklamalar çerçevesinde, İşletmeler; mal ve hizmet üretmek maksadıyla, üretim faktörlerini bir araya getiren, belirli organizasyona kavuşmuş, ekonomik birimlerdir.

İşletmedeki üretim faktörleri:   İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN İşletmedeki üretim faktörleri: A-Müteşebbis (Girişimci) (Kar Payı İster) (Çoğu zaman sermayesi ile beraber işletmeyi kurar) B-Sermaye(Faiz İster) (sadece borç olarak alınan sermayeye Faiz ödenir) Çoğu zaman sermaye, bilgi birikimi, Teknolojik gelişmişlik, yatırım malları anlamında kullanılır. C-İş gücü (Emek)(Ücret İster) D-Tabiat (Doğa)(Kira veya rant İster)

İşletmelerin kurulmasında; Finansal alandan:   İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN İşletmelerin kurulmasında; Finansal alandan: Öncelikle işletmeyi kurmak isteyen bir müteşebbis (yatırımcı) olur bu yatırımcı finansal piyasalarda olan bir kişi ya da gruptur, finansal piyasalardan kendi parasını koyarsa öz sermaye, başkalarının parasını alırsa borç sermaye, Devletten yatırım için destek alırsa devlet yardımları (subvansiyon) her üçü ile yatırımı gerçekleştirmek için gereken para kaynaklarını bulur. Üretim alanından: Üretim alanı için gerekli üretim faktörlerinden, Yatırım mallarını, Hammaddeyi, İş gücünü, diğer gerekli girdileri alır. İç Alan: İşletmenin kurulduğu alanı ve bu alanın işlevlerini açıklar. Dış Alan: İşletmenin faaliyetini sürdürdüğü ekonomideki kendi sınırlarının dışında kalan kısmı ve o alanın işlevlerini açıklar

A-Mal ve hizmet alım ve satım (derleme ve Sürüm) Piyasaları YATIRIM MALLARI ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM İşletmeler: Faaliyetlerini piyasalarda (pazarlarda) sürdürürler bu piyasalar özelliklerine göre A-Mal ve hizmet alım ve satım (derleme ve Sürüm) Piyasaları B-Para akışının oluştuğu para ve sermaye piyasaları (Pazarları) C- Uluslararası pazarlar (mal ve hizmet alımları veya para alış verişlerinin yapıldığı yerlerdir) olarak sınıflandırılabilir. Bu piyasaların bir de alt piyasaları da oluşmaktadır.

İşletmeler; Derleme pazarlarından Para ve sermaye yanında, YATIRIM MALLARI ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM İşletmeler; Derleme pazarlarından Para ve sermaye yanında, A-Yatırım malları B-Hammadde ve malzeme C-İşgücü D-Diğer mal ve hizmetleri satın alırlar

B-Diğer işletmelere bazen kendilerine C-Hane halkına D-Yurt dışına YATIRIM MALLARI ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM İşletmeler; Mal ve hizmet alım pazarlarından aldıklarını işleyerek yeni mal ve hizmet üreterek bunları sürüm pazarlarına satmaktadırlar. Satışları Şu 4 gruba olmaktadır. A-Devlete B-Diğer işletmelere bazen kendilerine C-Hane halkına D-Yurt dışına

İŞLETME ALANI YATIRIM MALLARI ALIŞI DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM ÖZSERMAYE BORÇSERMAYE SUBVANSİYON

İŞLETME ALANI YATIRIM MALLARI ALIŞI DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM YATIRIM MALI ALIŞ ÖDEMELER HAMMADDE ALIŞ ÖDEMELER İŞGÜCÜ ALIŞ ÖDEMELER DİĞERHZALIŞ ÖDEMELER ÖZSERMAYE BORÇSERMAYE SUBVANSİYON

İŞLETME ALANI YATIRIM MALLARI ALIŞI DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM YATIRIM MALI ALIŞ ÖDEMELER HAMMADDE ALIŞ ÖDEMELER ÖDEMELER MAL SATIŞLARI MAL SATIŞALRI ÖDEMELER TAHSİLAT TAHSİLAT MAL SATIŞLARI TAHSİLAT MALSATIŞLARI TAHSİLAT İŞGÜCÜ ALIŞ DİĞERHZALIŞ ÖZSERMAYE BORÇSERMAYE SUBVANSİYON

İŞLETME ALANI YATIRIM MALLARI ALIŞI DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI   DEVLETE SATIŞ HAMMADDE ALIŞI DERLEME PAZARLARI SÜRÜM PAZARLARI İŞLETMELERE İŞ GÜCÜ ALIŞI HANE HALKINA DİĞER HİZMET ALIŞLARI YURT DIŞI SATIŞ İŞLETME ALANI ÜRETİM ALANI İÇ ALAN FİNANSAL ALAN DIŞ ALAN FİNANSAL KESİM KAMUSAL KESİM TAHSİLAT YATIRIM MALI ALIŞ ÖDEMELER TAHSİLAT MAL SATIŞALRI TAHSİLAT MAL SATIŞLARI TAHSİLAT MALSATIŞLARI MAL SATIŞLARI HAMMADDE ALIŞ ÖDEMELER İŞGÜCÜ ALIŞ ÖDEMELER DİĞERHZALIŞ ÖDEMELER ÖZSERMAYE BORÇSERMAYE SUBVANSİYON TEMETTÜ ÖDEMELERİ FAİZ ÖDEMELERİ VERGİ ÖDEMELERİ

B-İşletme Birimleri ve Taşıyıcıları İşletme birimlerinin taşıyıcıları şunlar olabilir: Kazanç amacına yönelik işletmeler: bunlar yaptıkları üretim açısından gerek duydukları mal, hak ve hizmetlerin istemde bulunan nitelikleriyle pazara yönelirler ve üretimlerini piyasa fiyatlarıyla satarlar. Kendileri için gerekli sermayeyi sattıkları üretim girişlerinden, öz sermaye ve kredilerden sağlarlar. Çabalarının amacı karın yükseltilmesidir ve kazanç hedefi ilkesini gözetirler.   Kamu hizmet işletmeleri: Bunlar da piyasaya yine sunucu ve istemde bulunan olarak çıkarlar fakat ürettiklerini çoğu kez satmazlar, yurttaşların hizmet ve gereksinimlerini karşılarlar. Kendilerine gerekli paraları vergi ve harçlardan ve bir de kredilerden sağlarlar. Çabalarındaki ilke "bütçe denkliğidir", (Gelirlerin giderleri karşılaması). Böylece taşıyıcısı kamu olan işletmeler, -KİT ve belirli istisnalar dışında-"masrafları karşılamaya çaba gösterirler ve bu da sağlanılmazsa, zararı en (az)da tutma" çalışmasına yönelirler. Böylelikle bunların temel ilkeleri de "kamuya yararlılık" olmaktadır. "Hane halkı" birimleri: Bunlar pazara genellikle sadece istemde bulunan nitelikleriyle çıkarlar, gereksinimlerini gelirleriyle kapatırlar; ancak dayanıklı tüketim malları (mobilya, elektrik gereçleri) açısından krediye başvurabilirler. Bunlarda da temel ilke, bütçe denkliği kuralı göz önünde tutularak "gereksinimlerin en uygun karşılanışı" olmaktadır

C-(Para bulma) Finansman Kavramı Finansman, para bulunmasını, finansal araç (sermaye) derlenmesini anlatır. Geniş anlamda Para bulma kavramında; hem para bulmak (pasif finansman) hem de bulunan parayı yatırma (aktif finansman) kavramları birleşmektedir.   "Finansman" kavramı; "para ödemesi" anlamına gelen Latince "finatio" ya da "financia" deyiminden gelir. Genel olarak finansman; işletmede finansal dengenin korunması için alınması gereken bütün önlemleri anlatır.

D-Yatırım Kavramı Para bulmanın genel olarak; finansal aracın derlenmesi yani para bulunmasını belirtmesine karşılık yatırım; bulunan paranın ayni veya mali varlıkların (makinalar, stoklar, iştirakler) derlenmesine harcanmasını ifade eder. Bu açıdan yatırım, bir işletmenin ekonomik faaliyetleri çevresinde ihtiyaç duyacağı bütün somut malların sağlanması için harcadığı mali araçlar olmaktadır.   Yatırım kavramı ödeme araçlarının; hem taşınmaz mal, bina, makine gibi donanım malzemeleri, ham ve yardımcı malzeme biçimindeki aynı mallara (Sachgüter), hem de patent, lisans vb. gayri maddi mallara çevrilmesini de kapsar. O halde yatırım kararları, elde edilmesi gereken üretim faktörlerinin biçim ve miktarı ve keza bunun uygun zamanı konularını aydınlığa kavuşturacaktır. Bu kararlarla, hangi üretim malları aracılığıyla ve hangi türdeki edimlerle işletme amacına en iyi biçimde hizmet edilmiş olunacağı da belirlenmiş olacaktır. Yatırımın çözülmesi (Desinvestition) de, gerçek mallara bağlanmış mali araçların pazarlama süreci sonucunda yeniden serbest kalmaları anlamına gelir. O halde finansmanda derleme, yatırımda derleneni kullanma karakterleri ağır basar.

E-Ödeme Akışları İşletmeler, özelliklerine ve hedeflerine uygun olarak üretim faktörlerini derlemek, bunlardan mal ve hizmet üretmek ve ürünlerini pazarda değerlendirmek görevlerini üstlenirler. Bu üretim akışları, işletmenin başlıca üç işlev alanını oluşturan derleme, üretim ve sürüm alanlarında görünüm kazanırlar. Derleme ve sürüm piyasalarındaki mal ve hizmet değişimi, kural olarak "mala karşı mal" (gerçek değiş-tokuş\trampa) değil, trampa ya da değişim aracı olan "para" aracılığıyla gerçekleştirilirler. Onun için mal ve hizmet akışları, doğrultuları birbirine ters durumdaki para akışlarına bağımlı durumdadırlar. Fakat üretim ve para akışlarının mutlaka aynı zamana rastlaşmaları zorunlu değildir. Ödemelerin, zaman olarak üretimin el değişiminden (devrinden) önce ya da sonra olması da mümkündür.   İşletmenin yaptığı her ödeme çıkış (gider) işletmeye yapılan her ödemede (giriş) tahsilat olarak belirtilebilir. İş gücü, makine, ham ve yardımcı madde gibi bütün üretim faktörlerinin derlenmesi işletmede çıkışlara (giderlere) neden olur. Ancak ortaya konan üretimin pazara sürülmesiyle para yeniden işletmeye geri akar ve böylelikle daha sonraki derlemelerin gerçekleşmesinin aracı sağlanmış olur.

F-Sermaye İhtiyacı Üretim faktörlerinin derlenmesi için yapılan harcamalar, genellikle üretimin değerlendirilmesinden sağlanacak girişlerden önce yapılmak gerekirler. Bunun için de giderlerle bunları karşılayacak gelirler arasındaki zaman aralığını dengeleyecek biçimde işletmeye her zaman belirli bir paranın bağlanması zorunlu olacaktır. İşte bu işletmeye bağlanması gerekli para, "sermaye ihtiyacı" olarak nitelendirilir.

G-Sermaye ihtiyacı tutarı, her şeyden önce yapılan harcama ile geri dönüşü arasında geçecek süre (sermayenin bağlanma süresi) ve Üretim süreci için gerekli üretim faktörlerinin tür, miktar ve fiyatlarına bağlıdır. Üretime dönük sürecin başlatılabilmesi için, dönüşüm sürecine katılacak paranın işletmeye önce "dışarıdan" akıtılması gerekir. Dıştan para akışı yalnız başlangıçta değil, sonradan da gerekli olabilir: Özellikle "iç alan" daki girişlerin iç alanın harcamalarının yetmediği durumlarda buna gerek vardır. Söz gelimi işletmenin genişleme yıllarında büyük yatırımların yapılmaları zorunlu olabilir. Ya da mevcut paranın ayrılış (tahsis) amacının değişik olması durumunda da, dışarıdan yeni paraya ihtiyaç duyulur.  Sürümden sağlanan finansal olanakların bütünüyle işletmede kalması öngörülmemiş ve üretim faktörlerinin daha sonraki derlenmelerine ayrılmış olabilir. Öte yandan öz kaynak ve dış kaynak sağlayanlar (ki bunlar geniş anlamda finansal pazarlar olarak nitelendirilebilirler) verdikleri para karşılığında işletmeden birtakım istemlerde bulunma hakları kazanırlar. (Öz sermaye sahiplerinin kardan pay, dış kaynak sahiplerinin faiz, süresi sonunda ana para istem hakları gibi) Bütün bunlar da birtakım harcama ya da çıkış nedeni olurlar. Bunlardan başkan Kamunun (gelir ve kurumlar gibi kardan)vergi istemleriyle işletmenin karşısına çıkacağı bellidir. Şemadaki "iç alan" dan para çekme sonucunu doğuran bu çıkışlara (ödemeler) işletme belki sadece tutar ve ödemenin zamanlarını bir oranda belirleme açısından etkide bulunabilir.

H-Sermaye İhtiyacı ve Sermayeyi karşılama İÇ ALAN (ÜRETİM ALANI DIŞ ALAN(FİNANSAL ALANI) Çıkışlar Girişler 1-Üretim faktörleri derlenmesi 1-Kullanılan sermayenin faizi dahil üretimin pazarda değerlen dirilmesi 1-Üretim faktörleri derlenme 2-Öteki ekonomik birimlere sermaye tahsisi aktif finans 2-Kullanılmayan üretim faktörlerinin satışı 2-Dış kaynağın ana para ödemeleri 2-Dış kaynak kabulü 3-Aktif finansman çerçevesinde geri ödemeler İştirak çözümleri 3-Kar payı (temettü) dağıtımı 3-Kamu destekleri Sübvansiyonlar 4-Vergi ödemeleri

2-İşletme ve İşletmelerdeki menfaat grupları İşletme ile ilişkili kişi ve kurumlar: -Yönetim -Ortaklar -Borç verenler -Çalışanlar -Alıcılar -Tüketiciler -Kamu ve yarı kamu kuruluşları -Rakipler -Sosyal çevre

1-Kişi ve kurumların işletme değerlendirmedeki amaçları a)Yönetimin işletmeyi değerlendirmedeki amaçları Yönetim, borçları zamanında ödeyebilmek, gerektiğinde borç alabilmek, ve kurumun saygınlığını koruyabilmek için işletmenin nakit durumunu, borçlanma ve borç ödeme gücünü yeterli durumda tutabilecek mali bünyeye sahip bir işletmeyi yönetmek ister. İşletme seviyesinde iktisadi açıdan, pazarlama olanakları ve kanalları elverişli, talebi sürekli artan, rakip sayısı fazla olmayan bir işletmeyi yönetmek çok daha kolaydır.

b)Ortakların işletme değerlendirmedeki amaçları Ortaklar, işletmeye yatırdıkları tutarın güvenli bir biçimde korunmasını, pay tutarının giderek artmasını, pay senetlerinin değerinin yükselmesini ve yüksek kar payı ödenmesini isterler. Ortaklardan kısa süreli yatırımcı dediğimiz pay senedini alıp satan yada ondan geçici bir süre temettü bekleyenler genellikle karlarının maksimum olmasını isterler. Uzun süreli yatırımcılar ya da ortak uzun dönemde yüksek karı amaçlarlar.

D-Borç verenlerin işletmeyi değerlendirmedeki amaçları Kısa süreli borç verenler Bir yıl içinde ödenmek üzere işletmeye borç veren bankalar, satıcılar, kamu ve yarı kamu kuruluşları, İşletmenin finansmanına daha çok yatırımların tamamlanması sonrasında katılırlar. Bunlar işletmenin yeterli bir akışkanlığa sahip olmasına, verilen kaynakların dönen varlıkların finansmanında kullanılmasına özen gösterilmesini isterler. Orta süreli borç verenler Orta süreli banka kredileri, tahviller, vergi borçları, bu borçların başlıcalarını oluşturmaktadır. Özellikle orta süreli kredi veren bankalar işletmeyi, iktisadi, teknik, mali ve istihbarat açısından değerlendirerek, orta sürede borçlanma ve borç ödeme olanaklarına göre verilecek kredi tutarı, ödeme süresi ve güvencesi hakkında karar vereceklerdir. Bunlar verilecek borcun güven içinde bulunmasını ve faizlerin zamanında geri ödenebilmesini isterler. Orta süreli borçlar, bir yıldan daha uzun sürede geri ödendikleri ve geri ödemelerinde kar ve amortismanlardan yararlanıldığı için işletmenin uzun sürede karlılığı ile ilgili değerlendirmeler önem taşıyacaktır. Çağdaş uygulamalarda borç verenlerin işletme üzerindeki etkinliği oldukça gelişmiştir. Özellikle Yatırım ve Kalkınma Bankaları, ulusal ekonomi açısından projenin uygunluğu üzerinde de durabilmektedir. Orta süreli kredi kurumları, işletmeleri değerlendirebilmek için iktisadi, teknik ve mali açıdan inceleme yapabilecek uzmanlardan yararlanırlar. Girişim ve yöneticilerin yaşları, tahsil ve deneyimleri, yetenekleri, iş hayatındaki tutum ve davranışları incelenip değerlendirilecektir. Ayrıca tüzel kişinin istihbarat bilgileri de önem taşıyacaktır. Bu bilgiler bunların iş gördüğü bankalar ve kurumlar başta olmak üzere çeşitli yerlerden derlenecek olup, kuruluşun yazılı ve sözlü taahhütlerine bağlılığı inceleme ve değerlendirme konusu yapılacaktır.

d)Çalışanların işletmeyi değerlendirmedeki amaçları İşletme çalışmalarına güç ve bilgileriyle katılan çalışanlar, çalışma ve iş güvenliği, iyi bir ücret ve çalışma düzeni isterler. Yönetim sorumluları bu konuları dikkate almalıdır. Ayrıca gelecek güvencesi ve işte yükselmeyi hedeflerler.

e)Alıcıların işletmeyi değerlendirmedeki amaçları Alıcılar hem kendilerine tanınacak ödeme kolaylıklarını, hem de mamülün kalitesinde güvenilirlik, satış sonrası hizmetlerde süreklilik, malın fiyatı, talebin elverişliliği gibi pazarlama koşullarıyla ile ilgili konuları göz önünde bulunduracaktır. Proje aşamasında işletmenin kuruluş aşamasında alıcıların isteklerinin de göz önünde bulundurulması, geniş bir alıcı kitlesi oluşturmak açısından önemlidir.

f)Tüketicilerin işletmenin kuruluş aşamasındaki amaçları Tüketicilerin projenin herhangi bir aşamasında ilgilenme olanağı bulunmamaktadır. Ancak bu ürünü kullanacak olan tüketiciler olmazsa ve bu ürünleri talep etmezlerse işletmenin faaliyetlerini sürdürme şansı yoktur. Bütün işletmeler tüketiciler için kurulurlar.

g) Kamu kuruluşlarının işletme değerlendirmedeki amaçları Mesleki Birlik ve Odaların kendi sektörlerindeki yatırımların herhangi bir evresinde etkili bir görev üstlenmedikleri görülmektedir. İşletmeler çeşitli kamu kuruluşlarını birçok açıdan ilgilendirmektedir. Bakanlıklar ve bağlı kuruluşlar ve bu arada Devlet Planlama Teşkilatı, Hazine Müsteşarlığı, ve Sermaye Piyasası Kurulu gibi kuruluşlar, bir yandan ulusal ekonomi ve yasalara uygunluk açısından yapılacak değerlendirmelere aracılık yaparken, öte yandan ulusal ekonomi ve yasalara uygunluk açısından yapılacak değerlendirmelere aracılık yaparken, öte yandan devletin vergi gelirlerinin arttırılması, devletin iş isteyenlere yardımcı olması, sermaye piyasasının gelişmesi, küçük paya sahip ortakların korunması gibi nedenlerle yatırımlarla ilgilenmektedir. Devletin yukarıda görülen amaçları gerçekleştirebilmek için çeşitli özendirme ve yönlendirme önlemlerinden yatırımları yararlandırmak istediği görülmektedir. Bu önlemlerden yararlanabilmek için işletmelerin belirli bilgileri kapsaması öngörülmekte ve kuruluş bölgesi ve yeri, teknoloji, kapasite, yatırım tutarı gibi konularda sınırlamalar getirmektedir. Bu sınırlamalar projenin değerlendirilmesi suretiyle saptanmaktadır. Bu değerlendirmeyi yapan kurumlar, Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü ile yabancı sermaye ile yapılan yatırımlarda Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüdür.

h)Rakiplerin işletme değerlendirmedeki amaçları Rakipler, kaliteli mal üreten saygınlığı yüksek bir rakibi aralarına almak istemezler. Bundan dolayı yeni kurulan işletmeleri daima gözlem altında tutarlar ve yeni teknolojik gelişmelere ayak uydurmaya çalışırlar. Piyasaya yeni giren bir işletme kendi Pazar paylarından bir kısmının sahibi olacağı gibi bir takım eski teknoloji kullanan rakiplerin piyasadan çıkarılması sonucunu da doğuracaktır.

i)Sosyal çevrenin işletme değerlendirmesi İşletme, coğrafi ve sosyal çevre içinde çalışmalarını sürdürecektir. Kurulacak işletmenin havayı, suyu kirletmemesi, gürültü, koku, sağlığa zararlı artıklarla doğal yapıyı bozmaması ve çevrede yaşayanları rahatsız etmemesi istenir.

2-Ulusal ekonomi açısından işletme değerlendirme amaçları Gelişmekte olan ülkelerde, ulusal ekonomi açısından proje değerlendirilmesine aşağıdaki sebeplerden dolayı başvurulur. -Ulusal gelir artışının sağlanması -Gizli ve açık işsizliğin önlenmesi -Gelir dağılımının dengeli hale gelmesi -Sanayileşmenin ve kalkınmanın yaygınlaşması -Dış ödemeler dengesindeki açığın kapanması -Yerli hammaddelerin değerlendirilmesi