“Gemi geometrisi ve katsayılar” SHIP CONSTRUCTION “Gemi geometrisi ve katsayılar” 10/23/2017 Sevilay CAN

10/23/2017 Sevilay CAN

Afterbody : That portion of a ship’s hull abaft midships. Hull: The structural body of a ship including shell plating, framing, decks and bulkheads. Afterbody : That portion of a ship’s hull abaft midships. Forebody: That portion of a ship’s hull forward midships. Bow : The forward of the ship Stern : The after end of the ship 10/23/2017 Sevilay CAN

Port :The left side of the ship when looking forward Starboard : The right side of the ship when looking forward Design Waterline (DWL) or Load Waterline (LWL) : The waterline at which the ship will float when loaded to its designed draught. 10/23/2017 Sevilay CAN

Forward Perpendicular (FP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the forward end of the immersed part of the ship’s hull. Baş Dikey – Baş kaime – Fore Peak (FP) : Gemi baş bodoslaması ile dizayn su hattının kesiştikleri noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru After Perpendicular (AP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the centerline of the rudderstock. Kıç Dikey – Kıç kaime – Aft Peak (AP) : Dümen rodu ekseni ile dizayn su hattının kesiştiği noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru 10/23/2017 Sevilay CAN

Mastori – Midships () : Baş ve kıç dikeyler arası uzaklığın ortası Midships (⊗) : The point midway between the forward and after perpendiculars. Mastori – Midships () : Baş ve kıç dikeyler arası uzaklığın ortası Centerline (CL) : A straight line running from bow to stern, midway between the sides of the ship. All transverse horizontal dimensions are taken from the centerline. Orta Simetri Düzlemi – Centreplane (CL) : Gemiyi boyuna yönde sancak ve iskele olarak iki simetrik parçaya bölen düzlem 10/23/2017

Baseline (BL) : The horizontal line parallel to the design waterline, which cuts the midship section at the lowest point of the ship. The vertical heights are usually measured from the baseline. Temel Hattı – Kaide Hattı – Baseline (BL) : Gemi boyunca dip kaplaması ile simetri düzleminin kesiştiği hat. Bu genellikle yatay bir doğru olmakla birlikte balıkçı gemisi veya romorkör gibi kıçta büyük bir pervane yuvasına sahip olması gereken gemi tiplerinde kıça eğimli olabilir 10/23/2017

Midship Section : The transverse section with the largest underwater area. The midship section is usually halfway between the AP and the FP. Orta Kesit - Midship Section : Gemi boyunca en büyük alana sahip kesittir. Genellikle bu kesit gemi ortasında yani mastoride yer alır ancak bazı hallerde daha kıça veya çok daha nadir olarak başa kaymış olabilir 10/23/2017

GEMİ GEOMETRİSİ Güverte Sehimi – Deck Camber : Gemi ana güvertesi üzerinde bordadan orta simetri düzlemine doğru ölçülen yükseklik farkıdır. Standard bir değer olarak gemi genişliğinin 1/50’si alınabilir. 10/23/2017

Şiyer Hattı – Sheer Line : Gemi ana güverte profilinin orta simetri düzlemi üzerindeki izdüşümüdür. Şiyerin en düşük noktası genellikle mastoridedir ve özellikle başa doğru şiyer profili artar. Modern gemilerde şiyer hattı daha nadir olarak kullanılmaktadır . 10/23/2017

GEMİ GEOMETRİSİ 10/23/2017

Tam Boy – Length Overall (LOA): Geminin XOZ düzleminde baş bodoslamadaki en dış nokta ile kıç bodoslamadaki en dış noktadan geçen dikeyler arasındaki mesafedir Dikeyler Arası Boy – Length Between Perpendiculars (LBP): Baş ve kıç dikeyler arasındaki yatay uzaklıktır Su Hattı Boyu – Length of Waterline (LWL): Geminin dizayn su hattında yüzerken başta ve kıçta su ile temas eden en uç noktaları arasındaki yatay uzaklıktır 10/23/2017

GEMİ GEOMETRİSİ Batık Boy – Length Overall Submerged (LOS ) : Geminin dizayn su hattı altında kalan kısmında başta ve kıçta en uç noktalar arasındaki yatay uzaklık olup yumrubaşlı gemilerde önem kazanan bir boy değeridir. Paralel Gövde – Parallel Body (LP) : Gemi ortasında orta kesidin hiçbir değişikliğe uğramadan uzandığı bölgedir. LP CL CL 10/23/2017 Sevilay CAN LOS

GEMİ GEOMETRİSİ Derinlik – Depth (D) : Gemi ortasında temel hattı ile ana güverte arasındaki düşey uzaklıktır. Su Çekimi – Draught (T) : Geminin temel hattı ile yüzdüğü su hattı arasındaki düşey uzaklıktır. Bu değer trimin mevcut olması durumunda gemi boyunca değişken olabilir. Fribord – Freeboard (f) : Gemi ortasında dizayn su hattı ile ana güverte arasındaki düşey uzaklıktır. Fribord derinlik ile su çekimi arasındaki farka eşittir. 10/23/2017

GEMİ GEOMETRİSİ Kalıp Genişliği – Moulded Breadth (BM ) : Geminin en geniş kesitinde sancak ve iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır.   Su Hattı Genişliği – Breadth of Waterline (BWL ) : Geminin yüzdüğü su hattında ve en geniş kesitinde sancak ve iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır. LWL 10/23/2017

Gemi Hacim Merkezinin Boyuna Konumu (L. C Gemi Hacim Merkezinin Boyuna Konumu (L.C.B ) : Geminin boy doğrultusunda su altı hacim merkezi veya Archimedes kuvvetlerinin uygulama merkezi olan B noktasının kıç dikeye AP’ye olan yatay uzaklığıdır. 10/23/2017

B K Gemi Hacim Merkezinin Düşey Konumu (KB) : Geminin su altı hacim merkezinin tabandan yüksekliğidir. Gemiyi yüzdüren Archimedes kuvvetlerinin bileşke değeri bu noktada etkiler 10/23/2017

dir. Burada:  suyun yoğunluğudur. Yaklaşık hesaplamalarda Deplasman hacmi (): Geminin yüzdüğü su hattı altında kalan gövdesinin hacmidir. Deplasman (): Deplasman, gemi gövdesinin su içinde işgal ettiği hacimdeki su ağırlığına eşittir. Yani: = dir. Burada:  suyun yoğunluğudur. Yaklaşık hesaplamalarda  =1.025 t/m3 alınır. Hassas hesaplamalarda (gemilerin meyil deneyi gibi) dansimetre aparatı ile suyun yoğunluğu tespit edilmelidir.  değeri denizlerimizde ortalama olarak aşağıdaki gibidir. Karadeniz :  = 1.014 t/m3 Marmara :  = 1.020 t/m3 Akdeniz :  = 1.030 t/m3 10/23/2017

GEMİ FORM KATSAYILARI (NARİNLİK KATSAYILARI) GEMİ GEOMETRİSİNİN TAM OLARAK TANIMLANABİLMESİ İÇİN BAZI BOYUTSUZ KATSAYILAR KULLANILIR. BUNLAR BİR GEMİNİN GERÇEK BOYUTLARINDAN SÖZ ETMEKSİZİN FORMU HAKKINDA, NARİN GEMİ , DOLGUN GEMİ, GİBİ GENEL GEOMETRİK ÖZELLİKLERESAHİP GRUPLARA AYRILABİLMESİNİ SAĞLARLAR. AYRICA GEMİLERİN DENGE, GÜÇ VE MUKAVEMET İLE DİZAYN HESAPLARINDA KULLANILIRLAR. GEMİ FORM KATSAYILARI: 1) BLOK KATSAYISI(CB) 2) ORTA KESİT NARİNLİK KATSAYISI(CM) 3) PRİZMATİK KATSAYISI(CP) 4) SU HATTI NARİNLİK KATSAYISI(Cwp) 5) DÜŞEY PRİZMATİK KATSAYI(CVP) 10/23/2017

BLOK KATSAYISI GEMİNİN SUALTI FORMUNUN DOLGUN YA DA NARİN OLUŞUNU TANIMLAYABİLMEK İÇİN GEMİNİN SUALTI HACMİNİN, GEMİ İLE AYNI BOY ,GENİŞLİK VE DRAFTA SAHİP OLAN BİR DİKDÖRTGEN PRİZMANIN HACMİNE ORANIDIR. CB=/L.B.d 10/23/2017

ORTA KESİT NARİNLİK KATSAYISI Gemi orta kesitinin dolgunluğu, gemi orta kesit alanının genişliği geminin o kesitteki genişliğine, yüksekliği o kesitteki draftına eşit bir dikdörtgenin alanına oranı olarak ifade edilen “orta kesit narinlik katsayısı” CM ile tanımlanır. CM=AM/B.d AM 10/23/2017

CP= CB/C M VEYA CP= / L. AM PRİZMATİK KATSAYISI Gemi su altı hacminin ,gemi orta kesidi şeklinde sabit taban alanına sahip boyu gemi boyuna eşit dik prizmanın hacmine oranına “prizmatik katsayı” denir. CP= CB/C M VEYA CP= / L. AM 10/23/2017

SU HATTI ALAN KATSAYISI Geminin yüzdüğü su alanının bu su hattındaki gemi genişliği ve boyunun çarpılmasıyla bulunacak alanına oranına denir. CWP=AWP / L.B 10/23/2017

DÜŞEY PRİZMATİK KATSAYISI Geminin su altı hacminin ,geminin dizayn su hattı alanına eşit tabanı olan ,yüksekliği ise gemi draftına eşit bir prizmanın hacmine oranı “düşey prizmatik katsayı olarak tanımlanır. CVP= CB/C WP VEYA CP= / AWP .T 10/23/2017

PROBLEMLER Örnek1: Aşağıda en kesiti verilen L boyunda bir lastik botun form katsayılarını bulunuz. R 4R 10/23/2017

R 4R 10/23/2017 Sevilay CAN

PROBLEMLER Örnek2: Aşağıda en kesiti verilen L boyunda eş kenar üçgen şeklindeki dubanın form katsayılarını bulunuz. 5m 10/23/2017

5m 10/23/2017 Sevilay CAN

PROBLEMLER Örnek3: Aşağıda en kesiti verilen 100m boyunda sabit kesitli dubanın form katsayılarını bulunuz. 10m 1.5m 1m 10/23/2017

10m 1.5m 10/23/2017 Sevilay CAN

PROBLEMLER Örnek4: Su hattı boyu 60m, genişliği 10m, su çekimi 4.5m olan bir geminin form katsayıları CB=0.52, CM=0.72 ve CWP=0.63 olarak verilmektedir.Geminin tam ortasına sonradan 15m boyunda bir paralel gövde eklenmektedir. Su çekiminin değişmediğini varsayarsakyeni form katsayılarını bulunuz. 10/23/2017 Sevilay CAN

PROBLEMLER Örnek5: Temel geometrik özellikleri aşağıda verilen gemiye ait form katsayılarını hesaplayınız. Su hattı boyu LWL 200m Su hattı genişliği BWL 22m Su çekimi T 7m Prizmatik Katsayı CP 0.75 Yüklü su hattı alanı AWP 3500m2 Deplasman tonajı  23 000t Deniz suyu yoğunluğu  1.025 t/m3 10/23/2017

PROBLEMLER 10/23/2017

1.Kaimeler arası boy aşağıdakilerden hangisidir? a)LBA b)LWL c)LPB d)LBP e)LOA 7.Yük gemilerinde , gemi ortasındaki sehim, B gemi genişliği olmak üzere ........ dir. a)B/30 b)B/40 c)B/50 d)B/20 e)B/75 10/23/2017

9.Aşagıdaki gemilerden hangisinde sehim bulunmaz? a)Tanker b)Yat 8.Güvertenin baş-kıç yönünde yükselen egrisine ......... denir. a)Öksüz kemere b)Şiyer c) Sehim d)Stralya e)Fribord 9.Aşagıdaki gemilerden hangisinde sehim bulunmaz? a)Tanker b)Yat c)Balıkçı d)Buz Kıran e)Tren Ferisi 10/23/2017

10.Blok katsayısı CB ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır? LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı genişliği, T = Draft a)Geminin sualtında kalan hacminin, gemi ağırlığına oranı b) Geminin sualtında kalan hacminin, suhattı alanına oranı c) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL, T’den oluşan prizmaya oranı d) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL’den oluşan dikdörtgene oranı e) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları T, BWL’den oluşan dikdörtgene oranı 11.Bütün narinlik katsayıları eşit olan bir geminin su hattı altında kalan formu nasıldır? a)Üçgen prizma b)Dikdörtgen prizma c)Yarım daire d)Küre e)Koni 10/23/2017

d) Geminin mastorideki kesit alanının, suhattı alanına oranı 12. Orta kesit narinlik katsayısı CM ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır? LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı genişliği, T = Draft a)Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı b) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı c) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin alanına oranı d) Geminin mastorideki kesit alanının, suhattı alanına oranı e) Geminin mastorideki kesit alanının, su altı hacmine oranı 13. Suhattı alanı narinlik katsayısı CWP ,aşağıdakilerden hangisiyle tanımlanır? a) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı b) Geminin suhattı alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı c) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin alanına oranı d) Geminin suhattı alanının, orta kesit alanına oranı e) Geminin suhattı alanının, su altı hacmine oranı 10/23/2017

14.Orta kesit narinlik katsayısı hesabında aşağıdakilerden hangisi kullanılır? a)Deplasman b)Gemi ağırlığı c)Gemi derinliği d)Gemi boyu e)Orta kesit alanı 10/23/2017

18. KG sembolu neyi tanımlamaktadır? a) Yüzme merkezinin yatay konumu b) Ağırlık merkezinin yatay konumu c) Ağırlık merkezinin dikey konumu d) Sephiye merkezinin dikey konumu e) Sephiye merkezinin yatay konumu 30-Bir geminin sualtı hacim merkezinin tabandan yüksekliğine ne denir? a)KG b)BM c)KB d)GM e)GG1 10/23/2017

31-Bir geminin boyuna deplasman hacim merkeziaşağıdakilerden hangisidir? a)LCF b)LCG c)LCB d)LCC e)LLF 10/23/2017

10/23/2017

10/23/2017