MTA-205 DRAPAJ I Ders Notları I Doç. Dr. Neşe ÇEĞİNDİR Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Moda Tasarımı Bölümü-2015

10 adımda DRAPAJ DERSİNİn genel ÖĞRENME ÇIKTILARI Drapaj dersini başarıyla tamamlayan her öğrenci; Drapajın moda tasarımındaki yerini ve önemini açıklayabilir, Drapajda gerekli araç-malzemeyi nasıl kullanılacağını bilir, Drapaj terminolojisine hakim olur, Drapaj sürecinde dikkat edilmesi gereken ayrıntıları sıralayabilir, Mankeni tekniğine uygun, doğru bir şekilde drapaja hazırlayabilir. Mülaj hazırlayabilir, Model analizi yapabilir, Model aanalizine dayalı boyutlu kalıba dönüştürebilir, Temel düzey kalıp varyasyonu oluşturabilir, Model-vücut oranı-uyum ve estetik ilişkisini kurgulayabilir ve değerlendirebilir. Drapajın moda tasarımındaki yerini ve önemini açıklayabilir, Drapajda gerekli araç-malzemeyi ve bunların nasıl kullanılacağını bilir, Drapaj terminolojisine hakim olur, Drapaj sürecinde dikkat edilmesi gereken ayrıntıları sıralayabilir, Manken hazırlama aşamalarını tekniğine uygun, doğru bir şekilde yapabilir. Manken özelliğine uygun mülaj hazırlayabilir, Model analizi yapabilir, Model analizine dayalı 3 boyutlu kalıba dönüştürebilir, Temel düzey kalıp varyasyonu oluşturabilir, Model-vücut oranı-uyum ve estetik ilişkisini kurgulayabilir ve değerlendirebilir.

Sunum İÇERİğİ Drapajla İlgili Temel Kavram Bilgisi, Drapajın moda tasarımındaki yeri ve önemi, Drapajda gerekli araç-malzemeler, Drapaj terminolojisi, Drapajın avantaj ve dezavantajları, Drapaj sürecinde dikkat edilecek temel ayrıntılar, Manken Hazırlama, Drapajda temel adımlar.

TEMEL KAVRAM BİLGİSİ Kalıp Hazırlama Yöntemleri Biçki (2D) Kopyalama (2D) Giysiden Hazır kalıplardan Bilgisayar Teknolojileri (2D/3D) Drapaj (3D) Çalışma yöntemine (ölçü ile, çizerek, kopyalayarak ) ve kullanılan teknolojiye (manuel, bilgisayarla), boyutuna (iki veya üç) göre kalıp hazırlama yöntemleri değişiklik göstermektedir.

TEMEL KAVRAM BİLGİSİ Moulage Bir şeyin kalıbını alma Drape Kumaş büzme/kıvırma/toplama Draping (fiil) Kumaşla kaplamak Kumaşı şekillendirmek http://onlinedictionary.datasegment.com Mülaj; Bir şeyin kalıbını olduğu şekliyle alma anlamındadır. Kumaş büzme, katlama veya toplama anlamına gelen Drape: Fransızca: Drap, Almanca: Drép, İngilizce: Drape, Latince: Drappus kelimesine karşılık gelmektedir. Mülaj; vücut formunun en (temel) şeklini kumaş yardımı ile olduğu gibi kopyalamak iken, Drapaj, mülaj yada direk vücut formu üzerinde model uygulama işlemi/sürecidir. www.sculpture.forumactif.com http://www.pinterest.com/pin/36310340721438396/ http://thecuttingclass.com/post/92055360443/draping-and-moulage

DRAPAJIN MODA Tasarımındakİ yerİ Kariyer tanımı Ürün hacmi (Fiyat/kalite) hedef grupları Yaratıcılık Düzeyi Tercih edilen Kalıp Hazırlama Yöntemi Kreatör Tasarımcı Tasarıma dayalı Ürün çeşitlendirenler Kopyalayanlar Tek Çok Sınırlı Sınırlı sayıda üretim Fazla miktarda üretim Haute Couture Tasarım Eşik ve Better Aktüel Ekonomi Öncü Yaratıcılık Birleştirilmiş öncü ve uyarlanabilir yaratıcılık Uyarlanmış yaratıcılık Drapaj Drapaj ve Bilgisayarla Biçkiyle-Drapajla- Bilgisayarla Biçkiyle-Kopya ile-Bilgisayarla

Drapaj teknİğİnİn ÖNEMİ Figür tipi ve şekline uygun üç boyutlu kalıp hazırlama, Yaratıcı kalıp hazırlama , Tasarıyı ürüne direkt dönüştürme , Ürün varyasyonu geliştirme, Model-vücut oranı-denge ve uyum arasındaki ilişkiyi aynı anda görme, Model-malzeme ve aksesuarı estetik açıdan ilişkilendirme Figür tipi ve şekline uygun üç boyutlu kalıp hazırlamayı, Yaratıcı kalıp hazırlama becerisini, Tasarıyı ürüne dönüştürmeyi ve ürün varyasyonu geliştirmeyi, Model-vücut oranı-denge ve uyum arasındaki ilişkiyi aynı anda görmeyi, Model-malzeme ve aksesuarı estetik açıdan ilişkilendirme becerisi kazandırmayı ve geliştirmeyi sağlar.

BAŞLICA araç ve malzemeler Kalıp hazırlamada kullanılanlar Ölçme ve Çizmede kullanılanlar İşaretlemede kullanılanlar Form oluşturmada kullanılanlar Manken Dolgu malzemeleri (elyaf, sünger vb.) Yüzeyler (Elyaf, Jarse, Amerikan bezi vb.) Dikiş malzemeleri Ütü-Ütü masası Mezür, Cetveller, Kalemler Yüzeyler (Amerikan bezi, markizet, jarse…) Makaslar, İğneler, Yapıştırıcı bantlar Ütü-ütü masası Kağıtlar (Kraft-parşömen vb. ) Dikiş makinesi, Stil Şeridi Kalemler, Sabun, Rulet, Karbon kağıdı

Manken (vücut formu) Vintage Model kadın formları https://www.etsy.com/listing/61282615/vintage-dress-forms-digital-download

Manken (vücut formu) https://www.etsy.com/listing/68432046/1908-antique-victorian-dress-form http://www.johnlewis.com/sport-leisure/sewing-knitting/dressmaking-models/c700003177/pg-view-all Boyutları Ayarlanabilen Victorian dönemi kadın formları Boyutları Ayarlanabilen güncel erkek ve kadın formları

WOLF FORM tam boy ve yarım ölçekli mankenler Manken (vücut formu) WOLF FORM tam boy ve yarım ölçekli mankenler

Manken (vücut formu) VÜCUT TARAMALARIYLA Hazırlanan Gerçek Ölçekli Formlar

KÜÇÜK BOYUTLU MANKENLER VÜCUT ÖLÇÜLERİNE DAYALI Formlar WOLF Formlar

Manken (vücut formu) Sergi Mankenleri Donna Karan Elle Tahari Sergi Mankenleri drapaj sürecinde kullanılmamakta, yalnız şov amaçlıdır. Donna Karan Elle Tahari Isabel Toledo Tommy Hilfiger Naem Kahn http://nyclovesnyc.blogspot.com.tr/2010_06_01_archive.html

Hareketli Sergi Mankenleri Manken (vücut formu) Hareketli Sergi Mankenleri http://www.roxydisplayinc.com/webpage/mannequins/high%20end/flexi_arm/ffxaeg.html

YÜZEYLER TELA JARSEY ŞİFON-TÜL AMERİKAN BEZİ ELYAF Drapajda kullanılan yüzeyler: dokuma, örme ve dokusuz olmak üzere üç ana başlıkta toplanabilir. ŞİFON-TÜL TELA

ÖLÇME-ÇİZME-KESME ARAÇLARI

İŞARETLEME ARAÇ ve GEREÇLERİ

DRAPAJ TERMİNOLOJİSİ (JARGON) DÜZ İPLİK: (dikey= çözgü ipliği), EN BOY İPLİK: (yatay= atkı ipliği) ve VEREV İPLİK: (düz ve en boy ipliklerin 45∘lik açıda çakışması ile oluşan sanal hat) APEX: Meme ucu=göğüs çevresi ve prenses hattının çakıştığı nokta MERKEZ NOKTA: Stil Hattı, kup, gibi model özelliğine göre merkez alınacak nokta SUPLES: Kol ve beden hareketine bağlı beden ve kol evindeki esneme ve hareket payı

DRAPAJ TERMİNOLOJİSİ ÇIT PANEL Kalıbı çıkarılacak bölümün kabaca ölçüleri işaretlenerek kesme/yırtma ile hazırlanan dikdörtgen şeklindeki kumaş parçasıdır. ÇIT Kalıp parçalarını kontrol ve dikim sürecinde birbiriyle eşleştirmek ve işaretlemek amacıyla makasla kesilerek yapılan çentiklerdir. https://encrypted-tbn3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQVM0BdOlRsKV3LUhnEhyVJf8sZLBR_PYkG6vmqzvfQD5m5I-RLZQ

DRAPAJ TERMİNOLOJİSİ BALANS (DENGE) Kalıbın genel görünüşü itibarıyla; Figürün postür-form özelliklerine ve ölçülerine uygun olması, Omuzlardan itibaren form üstünde yumuşak, pürüzsüz şekilde salınımı/düşüşü, Dikey, yatay, kavisli hat/kup/dikişlerinin ve Düz boy, en boy ve verev iplik yönlerinin doğru, düzgün ve yerinde olmasıdır. Couturelab. Blogspot.com.br http://thecuttingclass.com/post/92055360443/draping-and-moulage

DRAPAJ TERMİNOLOJİSİ KONTROL TESTLERİ Doğrulama Uyum Testi İğne Testi Kalıp parçalarının iğnelerle geçici olarak birleştirilerek vücut formu üzerinde kontrol edilmesidir. İğne Testi Uyum testi öncesinde, süreç boyunca yapılan işaretlerin, konulan nokta ve çıtların, dikiş ve sitil hatlarının, penslerin, yaka-kol, kup vb. kavisli hatların masa üzerinde kontrol ve düzeltme işlemidir. Doğrulama Kalıbın şablonlanıp, gerekli işaretlerinin alınarak tüm parçalarının modele uygun yüzeyle ve geçici dikişle birleştirilerek vücut formu üzerinde kontrol edilmesidir. Uyum Testi KONTROL TESTLERİ http://cursosesthernoriega.blogspot.com.tr/2012/07/moulage-o-modelaje-sobre-maniqui.html

DIGIT: Kelime anlamı «Sayısallaştırma» olup, DRAPAJ TERMİNOLOJİSİ DIGIT: Kelime anlamı «Sayısallaştırma» olup, Hazırlanan kalıbın digit masası ve bir kür sör yardımıyla bilgisayar ortamına aktarılma işlemidir. Prof. Dr. Susan Ashdown&Doç. Dr. Neşe Çeğindir Fashion Studio Cornell University

DRAPAjın avantaj ve dezavantajları Yaratıcılık gerektiren kalıpların rahat ve kolay hazırlanması, Üç boyutlu kalıp uygulama becerisinin geliştirilmesi, Modelin tamamının estetik-fonksiyon ve uyum bakımından çalışma sürecinde değerlendirilebilmesi, Kalıbın figür özelliğine uygun hazırlanabilmesi Kumaş maliyetinin yüksekliği, Ürün geliştirme sürecindeki denemelerde zaman ve enerji kaybı

DRAPAJ Sürecİnde Dİkkat edİlecek TEMEL ayrıntılar Yüzey ve Malzeme Yer Çekimi İplik Yönleri İşaretler İşlevsellik Montaj Detayları Estetik-İşlev ilişkisi Uyum Kriterleri Yüzey ve Malzemenin kalınlığı, dökümü, kapamanın ne şekilde olacağı, hangi işaretlerin ne anlama geldiği, montajda hangi tekniğin kullanılacağı, dikiş paylarının nasıl temizleneceği, estetiğin mi yoksa işlevin mi daha önemli olduğu, iplik yönünün doğruluğu, modelin form üzerinde düzgün ve kusursuz dökümü/görünümü drapaj sürecinde dikkate alınacak başlıca özelliklerdir.

Form/Manken HAZIRLAMA Ölçü Kontrolü Ölçüye uygun manken seçimi Hacim kazandırılacak bölümlerin tespiti (Gögüs, kalça, karın vb. ) Gerekli kısımların elyaf veya diğer malzemelerle kaplanması-dekore edilmesi Dış kaplama Hacim kazandırılacak bölümlerin hazırlanması http://www.artlabaustralia.com.au/news_details.php?event_id=226

Drapaj uygulamasInda TEMEL ADIMLAR HAZIRLAMA Mankenin yardımcı hatlarını işaretleme Model-oran analizi Stil bandı ile mankeni işaretleme Panel parçalarını hazırlama Kumaşı yırtma/kesme İplik istikametlerini ve önemli noktaları işaretleme Parmak ütüsü ile hat oluşturma UYGULAMA Kumaş parçasını yerleştirme, modelin gereklerine göre çıtlatma/kıvırma/büzme/ iğneleme Gerekli kısımları işaretleme ve çizme Genel kontrol için iğne testi (Doğrulama=ölçü, hat, nokta kontrolü) TAMAMLAMA Masa üzerinde kalıp hatlarının ve işaretlerinin kontrolü Tüm parçaları dikiş makinasında birleştirerek uyum testi Toplu üretim için kalıp parçalarını CAD sisteminde dijitleme Prototip

DEĞERLENDİRME Mülaj ile Drapajın farkı nedir? Moda tasarımında drapajın önemi açıklayınız. Tam ve yarım ölçekli mankenlerin özelliklerini karşılaştırmalı olarak değerlendiriniz. Drapajın avantajlarını belirtiniz. Drapajda dikkate alınacak detayları açıklayınız. Manken hazırlama adımlarını sıralandırınız. Drapajdaki temel adımları sıralandırınız. Bugünkü dersin etkinliğini değerlendirmek amacıyla gelecek derse kadar şu soruları cevaplayınız. Konuyu ne kadar öğrendiğinizi ölçünüz. Gelecek derse kadar anlamadığınız noktaları not alınız.