ÖĞRENME ALANI: ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM ÜNİTE: ÜLKEMİZİN KAYNAKLARI KAZANIMLAR: Ülkemizin kaynaklarıyla ekonomik faaliyetleri ilişkilendirerek bunların ülke ekonomisindeki yerini tartışır.

TÜRKİYENİN MADEN HARİTASI

MADENLER Maden: Yeraltından çıkarılan ve ekonomik değeri olan maddelere “maden” denir. Bir madenin işletilebilmesi için gerekli şartlar şunlardır: 1. Büyük sermaye (para), 2.Teknik olanaklar (bilgi, araç-gereç), 3. Cevherdeki maden oranının yüksek olması (madenin kalitesi), madenin değeri, 4.Madenin, zengin ve uzun süre işletilmeye elverişli olması (rezerv=madenin miktarı), 5.Madenlerin yeryüzüne yakın olması, bölgenin ulaşıma müsait olması.

Cumhuriyet dönemi ile birlikte madencilik alanında yapılan çalışmalar şunlardır: 1.  Bilimsel çalışmalara başlandı. 2.Etibank, 1935 yılında yapılacak çalışmalar için gerekli olan sermaye için kuruldu. 3.1935 yılında yer altı maden kaynaklarımızı araştırmak için MTA (Maden Tetkik Arama)kuruldu. 4.Yatakların işletilebilmesi ve değerlendirilebilmesi için “Maden Kanunu” çıkarıldı (1950). Madenlerimizin bir kısmı enerji kaynağı, bir kısmı ise çeşitli sanayilerin hammaddesi olarak değerlendirilir.

ÜLKEMİZDE ÇIKARILAN VE EKONOMİK DEĞERİ OLAN MADENLERİMİZ

BOR MİNERALİ BURSA Bor madeni; jet ve roket yakıtından, sabun ve deterjan yapımına, izolasyondan seramik ve fayans yapımına kadar yaklaşık 200 farklı alanda kullanılan değerli bir madendir. Ülkemiz or madeni bakımından zengin olup, dünya bor rezervlerinin yaklaşık % 70’i Türkiye’dedir. Bor madeni ülkemizde Balıkesir, Bursa, Kütahya ve Eskişehir çevrelerinde çıkartılmaktadır. Bor madeni; jet ve roket yakıtından, sabun ve deterjan yapımına, izolasyondan seramik ve fayans yapımına kadar yaklaşık 200 farklı alanda kullanılan değerli bir madendir. Ülkemiz bor madeni bakımından zengin olup, dünya bor rezervlerinin yaklaşık % 70’i Türkiye’dedir. Bor madeni ülkemizde Balıkesir, Bursa, Kütahya ve Eskişehir çevrelerinde çıkartılmaktadır. BURSA ESKİŞEHİR BALIKESİR KÜTAHYA

BAKIR MADENİ BAKIR: Elektrik ve elektronik sanayisinde kullanılır. Bakır üretiminde Dünyada 1. Samsun’da Karadeniz Bakır İşletmeleri Çıkarılan Yerler Küre (Kastamonu); Murgul (Artvin); Ergani-Maden(Elazığ); İzmir (Dikili-Torba)

KROM MADENİ KROM: Demir-çelik sanayisinin önemli hammaddesidir. Çeliğin sertleştirilmesinde ve paslanmaz çelik üretiminde, kaplamada (kromaj) ve savaş sanayiinde kullanılır. En önemli ihraç maddemizdir. Çıkarılan Yerler Fethiye-Köyceğiz (Muğla), Guleman-Maden (Elazığ) Bursa, Eskişehir arası, Kayseri, Sivas, Adana, K.Maraş Denizli, Kütahya.

Konya (Seydişehir) İskenderun, Muğla, Adana BOKSİT MADENİ BOKSİT: Alüminyum ham maddesidir. Uçak, ve otomobil endüstrisi ile ev eşyası yapımında... Çıkarılan Yerler Konya (Seydişehir) İskenderun, Muğla, Adana

KÜKÜRT MADENİ KÜKÜRT: Haşerelere karşı Çıkarılan Yerler Keçiborlu (Isparta) Denizli (Sarayköy), Burdur.

Ülkemizde demir en fazla Sivas-Malatya çevrelerinde; Divriği, Hekimhan ve Hasançelebide çıkartılmaktadır. Ayrıca Kayseri, Adana ve Kahramanmaraş çevrelerinde de demir madeni bulunmaktadır DEMİR MADENİ Ülkemizde demir en fazla Sivas-Malatya çevrelerinde; Divriği, Hekimhan ve Hasançelebide çıkartılmaktadır. Ayrıca Kayseri, Adana ve Kahramanmaraş çevrelerinde de demir madeni bulunmaktadır KARABÜK DEMİR-ÇELİK FABRİKASI EREĞLİ DEMİR-ÇELİK FABRİKASI İSKENDERUN DEMİR-ÇELİK FABRİKASI Çıkartılan demir; demir-çelik fabrikalarında işlenir. Ülkemizin önemli demir-çelik fabrikaları Karabük, Ereğli ve İskenderun demir-çelik fabrikalarıdır.

CİVA MADENİ CİVA: Eczacılık, elektrikli aletlerin yapımında kullanılır. Çıkarılan Yerler Konya (Sarayönü), İzmir (Çeşme)

MANGANEZ MADENİ MANGANEZ: Demirin çeliğe dönüştürülmesinde kullanılır. Çıkarılan Yerler Artvin (Borçka), Zonguldak (Ereğli)

OLTU TAŞI: Tespih, süs taşı Çıkarılan Yerler Erzurum (oltu)

LÜLE TAŞI: Pipo ve süs eşyası yapılır. Çıkarılan Yerler Eskişehir

MERMER MERMER: Heykel, inşaat işleri, süsleme. Çıkarılan Yerler Manisa, Kütahya, Muğla, Aydın Çanakkale, Bursa, Gemlik, Erzurum,Afyonkarahisar

ZIMPARA TAŞI:Cilalamada kullanılır. Çıkarılan Yerler İzmir, Aydın, Muğla.

TUZ TUZ: Yemeklerde, kimya sanayiinde. Çıkarılan Yerler Tuzgölü, İzmir Çamaltı, Çankırı

ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARIMIZ

Enerji: İş yapabilme gücüne denir

PETROL MADENİ Ülkemizde petrol sadece Güneydoğu Anadolu’da Batman, Diyarbakır ve Adıyaman’da çıkartılmaktadır İzmit’teki İPRAŞ RAFİNERİSİ Kırıkkale’deki ORTAANADOLU RAFİNERİSİ İzmir’deki ALİAĞA RAFİNERİSİ Mersin’ deki ATAŞ RAFİNERİSİ Batman’daki BATMAN RAFİNERİSİ Ham petrolün işlendiği tesislere “Petrol Rafinerisi” denir. Ülkemizde beş tane petrol rafinerisi vardır. Bunlar:

TAŞ KÖMÜRÜ (MADEN KÖMÜRÜ) Demir-çelik, kimya, sanayisinin hammaddesi Gazı alındığında kok kömürü elde edilir. Termik santrallerinde kullanılır;ihtiyacı karşılamaz. Üretilen Yerler: Zonguldak (Kilimli, Kozlu, Ereğli)

LİNYİT LİNYİT:Daha çok ısınmada, termik santrallerde ve sanayi tesislerinde yakıt olarak kullanılır. ÇIKARILDIĞI YERLER Tavşanlı, Seyitömer. Tunçbilek(Kütahya) Soma(Muğla), Yatağan(Muğla), Çeltek(Amasya), Elbistan (Maraş)

DOĞAL GAZ DOĞAL GAZ: Çabuk tutuşan, yanıcı özelliği olan, yüksek ısı veren, kirlilik yapmayan yakıt. ÜRETİLDİĞİ YERLER Kırklareli (Hamidabat), Mardin (Çamurlu), Cezayir(deniz yoluyla), Rusya’dan (borularla) ithal edilir.

HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ Su gücünden elde edilen enerjidir. Ülkemizin ortalama yükseltisi fazla olduğundan hidroelektirik enerji potansiyeli yüksektir. Çok sayıda barajlardan elektirik enerjisi üretilmektedir. Üretilen Yerler Fırat üzerinde:Atatürk, Keban, Karakaya Kızılırmak üzerinde:Hirfanlı, Kesikköprü, Altınkaya Yeşilırmak üzerinde:Almus, Hasan Uğurlu,Suat Uğurlu Sakarya üzerinde:Hasan Polatkan, Sarıyar, Gökçekaya Gediz üzerinde:Demirköprü Menderes üzerinde:Kemer, Adıgüzel Seyhan üzerinde:Seyhan Ceyhan üzerinde: Aslantaş, Menzelet Manavgat üzerinde:Oymapınar HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ

Denizli (Sarayköy)’de jeotermal santral bulunmaktadır. ENERJİ Jeotermal Enerji: Yeraltından çıkan sıcak suyun buharı ile elde edilen enerjidir. Denizli (Sarayköy)’de jeotermal santral bulunmaktadır. Üretilen Yerler Denizli (Sarayköy), İzmir (Balçova), Aydın (Germençik), Çnakkale (Tuzla), Afyon (Sandıklı), Nevşehir (Acıgöl), Ankara (Kızılcahamam)

Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yararlanılan enerji türüdür. GÜNEŞ ENERJİSİ Güneş Enerjisi: Su ısıtma, sera ısıtma, su pompası ve bazı elektrikli aletlerin çalıştırılmasında kullanılır. Üretilen Yerler Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yararlanılan enerji türüdür.

NÜKLEER ENERJİ Nükleer enerji (Atom enerjisi):Uranyum ve toryumdan elde edilen enerji olup Mersin Akkuyu’da bir santral kurulması fikri vardır. Şu anda bu enerji türü ile elektrik enerjisi üretilmemektedir. Uranyum yatakları:Aydın, Çanakkale, Şebinkarahisar (Giresun), Manisa, Uşak