BORDA İSKELESİ

BORDA İSKELESİ

Borda iskeleleri çok çeşitli modelleri olan ve yat, gemi gibi deniz araçlarında kullanılan ekipmanlardır. Genelde sabit yapıdan çok portatif yapıda bulunurlar. Kaba tabirle bu ekipmanları deniz araçlarına yolcu veya mürettebatın giriş çıkışını sağlamak amacıyla bordalarından bir tarafa asılmış merdivenler olarak tanımlayabiliriz. Ölçüleri standart olmayıp geminin boylarına göre değişmektedir.   Tipik bir borda iskelesi ortalama kilodaki bir ya da iki insanı aynı anda taşıyabilecek sağlamlıktaki hafif metallerden inşa edilirler. Çoğu borda iskelesinde temel yapı iki taraf arasına seri şekilde bağlanmış ve arası boşluklu merdivenlerden oluşmuş şekildedir. Borda iskelesinin bir karakteristik özelliği de her tarafın tepesindeki kanca dizaynıdır. Bu dizayn iskeleyi emniyetli bir biçimde istifleme ve gerektiği zaman geminin bordasına emniyetli bir biçimde konumlandırabilmeyi sağlar.

Dizaynı gereği borda iskeleleri platform ve küpeşteye sahip olabilir ya da olmayabilir. Küçük gemilerdeki iskelelerde bu elemanlara daha az rastlanırken daha büyük gemilerdeki iskelelerde iskele boyunca devam eden küpeşteler ve tepede bir giriş platformu yer alır.

Sabit Yay Adımlı Borda İskelesi   Genellikle 10 ile 60 basamak arası değişmekte olup alüminyum alaşımla kaynaklanır. Geminin her iki yanına konulabilir. Avantajı kolay elleçlenebilir, pratik ve sağlam yapıda olmasıdır. İskele bünyesindeki sabit eklentilerine bağlı makaralardaki çelik halatların vira-mayna edilmesiyle iskeleye yekpare olarak kumanda edilir.  

Teleskopik Adımlı Borda İskelesi   borda iskeleleri kendi içine geçebildiği ve olduğundan daha az yer kapladığından dolayı istif için yeteri alanı olmayan fakat draftı yüksek tekneler için idealdir.

Rıhtım tipi Borda İskelesi Nispeten ufak teknelerde kullanılır. İnce yapıdadır

Sökülebilir Borda İskelesi Teleskopik tiplere göre içe geçmeli değil doğrudan sökülebilir olduğundan yer açısından daha avantajlıdır.

Küpeşteli Borda İskelesi çok ufak tekne ve yatlarda kullanılır. Daha büyük gemilerde ise güverteler arası geçişte veya gemiden güverteye geçişte kolaylık sağlamak için kullanılır.  

Borda İskelesi Kazaları Borda iskeleleri eğer doğru donatılmamış, uygunsuz şekilde meyil etmiş ya da bakımları yetersiz yapılmışsa tehlikeli olabilir. Bilinen bu tehlikelere rağmen bu tür kazaların artışı devam etmektedir.

Başlıca yaşanan borda iskelesi kazaları bakımların tam yapılmamasından kaynaklı iskeleyi rıhtıma mayna ederken yarıda havada kalarak devrilmesi, kırılması veya fazla mayna edip rıhtımdan gelen tepkiyle kırılması durumlarıdır. Yine puntellerin eksik konulması, emniyet ağının çekilmemesi, punteller arasından emniyet için geçirilen koruyucu halatların geçirilmemesi gemiye giriş çıkışlarda personel, yolcu ve veya gelen misafirlerin dengelerini kaybedip düşmelerine ve ağır şekilde yaralanmalarına neden olabilir.   Borda iskelesi rıhtıma konulurken doğru açıyla konulmalı üzerine çok fazla yük binmemelidir. Ayrıca rıhtımdaki babalar, manevrada verilecek halatların geçiş yolları, rıhtımdaki diğer engeller borda iskelesi rıhtıma verilirken göz önüne alınmalıdır. Geminin rıhtımla olan mesafesinin yükleme tahliye işlemlerinden, balast operasyonlarından, gidilen limana bağlı olarak gel-git olaylarından etkilenerek sürekli bir değişim içinde olacağı unutulmamalıdır. Yaşanan bu değişim lumbarağzı vardiyasındaki gemiciye hatırlatılmalı vardiyası boyunca halatlarla beraber borda iskelesinin de sürekli izlenmesi ve duruma göre vira mayna edilmesi söylenmelidir.

Borda İskelesinin Donatılması Borda iskeleleri ağır ve kullanışsız ekipmanlardır. Kullanım talimatları iskelelerin ve ekipmanlarının bulundukları alanların yakınında olması gerekir. Olası yanlış ve tehlikeli sonuçlara karşın borda iskelesinin donatılmasının ve rıhtıma verme alma operasyonunun tecrübeli bir kişi tarafından yapılması gerekir. Eğer çok aşina olmayan biri tarafından yapılıyorsa yine yanında ona komut verecek ve yönlendirecek birisi olmalıdır. Gemi sörveylerindeki borda iskeleleri ile ilgili bulunan hatalardan biri de emniyet ağlarıyla ilgilidir. Emniyet ağı borda iskelesinin altına ve yanlarına gerekli emniyet payı bırakılarak gerilmelidir. Eğer sadece iskelenin boyu kadar ve kenarlardan emniyet payı bırakılmadan gerilirse düşen kazazedeyi yakalayamayacak ve kullanışsız bir prosedür olmaktan ileriye gidemeyecektir. Puntellerdeki halkaların içinden geçirilen halat korkulukların etkin bir koruma sağlaması için gergin konumlandırılmaları gerekir. Ayrıca bütün puntellerin doğru yere oturtulmuş ve emniyetli bir biçimde sabitlenmiş olması gerekmektedir.

Basamaklar, küpeşteler ve platform kontrol edilmelidir Basamaklar, küpeşteler ve platform kontrol edilmelidir. Bunların üzerinde emniyeti tehlikeye atacak yağ, gres, buz gibi kaygan maddelerin olmamasına var ise temizlenmesine dikkat edilmelidir. Bunun haricinde borda iskelesinin vincinin kollarıyla basamaklar arasındaki mesafenin baş mesafesinden fazla olmasına ve yine kollardaki çelik halatların baş için tehlike oluşturmayacağına emin olunmalıdır. Uygulanabildiği ölçüde borda iskelesine hem rıhtımdan hem de gemiden yaklaşırken bu alanlarda tehlikelerin ve engelleyici maddelerin olmamasına dikkat edilmelidir. Geminin yükleme tahliye ve rıhtım durumuna göre borda iskelesini rıhtıma göre tam ayarlayamamak mümkün olabilir. Böyle durumlarda iskelenin çıkış platformu ile rıhtım arasına tahta benzeri malzeme koyarak daha sabit ve emniyetli hale getirmek veya platformu rıhtımda tehlike oluşturmayacak bir yere bağlayıp sallanmasını önlemek gibi pratik çözümler üretilebilir.

  1. Puntellerdeki deliklerden geçirilen ve korkuluk vazifesi gören el incesinin(ince halat) gergin ve aşınmamış olmasına dikkat edin. 2.Puntellerin sağlam ve bağlantı yerlerine emniyetle oturduğuna emin olun. 3. Emniyet ağını zarar görmeden gemi ile iskele arasına gerin. 4. Vincin kolları ve çelik halatın emniyetli baş mesafesini engellememesini sağlayın. 5.Basamaklarda kaygan madde varsa temizleyin. 6.Platformların sağlam olduğundan emin olun. 7.Borda iskelesinin tümünü etkili bir şekilde aydınlatın. 8.Giriş çıkışlarda herhangi bir engel olmadığından emin olun. 9. Lumbarağzında kendinden yanar ışıklı ve el inceli bir can simidi bulundurun.

Borda İskelesinin Bakımı   Borda iskelesinin bakımlarının periyodik olarak yürütülmesi SOLAS kapsamındaki gerekliliklerdendir. Aylık inceleme ve bakımları “Emniyetli Yönetim Sistemi” (SMS) kapsamında yer alan planlı bakım sistemi içinde detaylı şekilde yer almalıdır. Borda iskelesinin yapısı çatlaklık, yamukluk, hasar ve korozyon gibi yönlerden yakından kontrol edilmelidir. Eğer alüminyum borda iskelesinin hafif metal yapıda bağlantıları varsa bunlar çok iyi bir şekilde gözden geçirilmelidir. Bu iki farklı metalin teması sonucu korozyon çok daha hızlı şekilde gerçekleşebilir. Böyle bir durumda materyallerin birbirinden ayrılması muhtemelen borda iskelesinin yapısını oldukça zayıflatacaktır.  

Koruyucu halat korkuluklar ise aşınma ve yıpranmaya karşı dikkatlice incelenmeli ve gerekli ise yenisi ile değiştirilmelidir Borda iskelesinin puntellerinde problem varsa onarılmalı ya da değiştirilmelidir.. Makaralar gibi döner aksamın rahat çalışması için gerekli bakım ve yağlama yapılmalıdır. Gerektiği zaman çelik halatlar greslenmelidir.   Emniyet ağları güneş ışınları ve ısıdan kaynaklı aşınmaya ve hasarlara karşı kontrol edilmelidir. Ayrıca emniyet ağları üzerine dökülmüşse gres, boya, kimyasal gibi maddeleri emip deorme olabilir