Ziraat Yüksek Mühendisi Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü SERTİFİKALI TOHUMLUK KULLANIMI VE ÖNEMİ Dr.Murat KOÇ Ziraat Yüksek Mühendisi GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü

Üretimi nasıl arttırabiliriz? Ekim alanlarını arttırmak Birim alan verimini arttırmak

Birim alan verimini arttırmanın yolları Kaliteli Tohum kullanma Uygun Bitki Yetiştirme Teknikleri Zirai Mücadele Yöntemleri Mekanizasyon

TESCİLLİ ÇEŞİT TOHUMLUK SEÇİMİ Verimi yüksek olmalı Verimde stabil olmalı Hastalık ve zararlılara tolerant/dayanıklı olmalı Makineli hasada uygun olmalı Eksterm şartlara mukavemet (soğuk, kurak, sıcaklık, tuzluluk vb.) Kullanılan girdilere (gübre, sulama vs.) olumlu yanıt vermeli Uygun olamayan veya ekstrem hava/iklim koşullarındaki durumu bilinmeli Kalitesi bilinmeli Elde edilecek ürünün pazarlanabilirliliği bilinmelidir TESCİLLİ ÇEŞİT

SERTİFİKALI TOHUMLUK KALİTELİ TOHUMLUK Fiziksel değeri yüksek Biyolojik değeri yüksek Genetik değeri yüksek SERTİFİKALI TOHUMLUK

SERTİFİKALI TOHUMLUK Verim potansiyeli bilinir ve stabildir. Hastalık ve zararlılara karşı durumu bilinir ve risk en az seviyededir Eş zamanlı çıkış, çiçeklenme ve olgunlaşma olur Yeknesak tane şekli, iriliği ve ağırlığı söz konusudur. Fire az olur. Makineli hasada uygunluk söz konusudur. Üretiminden sonraki pazarlanma durumu önceden tahmin edilebilinir.

Yurtiçi Sertifikalı Tohum Kullanım Desteği 2016 (TL/da) Buğday, Arpa 8,50 Tritikale, Yulaf, Çavdar 6 Çeltik 8 ​Yerfıstığı ​15 Nohut, Kuru Fasulye, Mercimek, Soya Fasülyesi 20 Susam, Kanola, Aspir 4 Patates 80 Yonca 15 Korunga, Fiğ, Yem Bezelyesi 10 ​Orjinal ve Üstü Tohumluk Kullananlar ​İlave %50

Yurtiçi Sertifikalı Tohum Üretim Desteği 2016 (TL/kg) Buğday, Patates 0,10 Arpa, Tritikale, Yulaf, Çavdar 0,08 Nohut, Kuru Fasulye, Mercimek, Aspir, 0,50 ​Korunga, Fiğ, Yem Bezelyesi ​0,75 Çeltik 0,25 Soya Fasulyesi 0,35 Yerfıstığı 0,80 Kanola 1,20 Susam 0,60 Yonca 2,00 ​Orjinal ve Üstü Tohumluk Üretimi ​ ​ ​ ​ %50 İlave

Destekleme Birim Fiyatları YILLAR Mazot Desteği Gübre Desteği Sertifikalı Tohum Kullanım Desteği Sertifikalı Tohum Üretim Desteği Fark Ödemesi Desteği (TL/da) (TL/kg) (kr/kg) 2005 2,4 1,6 - 2006 2,88 2,13 2007 2008 2,93 3,83 10 2009 3,25 4,25 6 0,5 2010 2011 3,75 4,75 7 2012 4 5 2013 4,3 5,5 2014 4,6 2015 4,85 6,6 12 20 2016 11 30

Tohumluk Sertifikasyonu Tohumlukların tarla ve laboratuvar kontrolleri sonucunda genetik, fiziksel, biyolojik ve sağlıkla ilgili değerlerinin standartlara uygunluğunun tespit edilmesi ve bunun belgelendirilmesi işlemidir. Sertifikasyon Aşamaları Başvuru (GTH İl Müd.) Tarla kontrolü (GTH İl Müd. Kontrolörleri) Numune alma (GTH İl Müd. Kontrolörleri) Laboratuvar Kontrolleri (Tohum Sertifikasyon Test Müd.) Belgelendirme (Tohum Sertifikasyon Test Müd.)

Tohumluk Sertifikasyon Kademeleri Islahçı Materyali Elit Orijinal 1 Orijinal 2 Sertifikalı 1 Sertifikalı 2 Sertifikalı 3

Sertifikalı Tohumluk Tarla Kontrolü Ön Bitki Türler Ön bitki şartı Yemeklik Tane Baklagiller, Diğer Yem Bitkileri, Pisum spp. Tohumluk üretim alanına en az bir yıl aynı tür tohum ekilmemiş olmalıdır. Buğdaygil Yem Bitkileri Tohumluk üretim alanına en az iki yıl aynı türün farklı bir çeşidi ekilmemiş olmalıdır. Baklagil Yem Bitkileri (Pisum spp. hariç) Tohumluk üretim alanına en az üç yıl aynı türün farklı bir çeşidi ekilmemiş olmalıdır.

İzolasyon Mesafesi Türler Elit ve Orijinal Sertifikalı Yemeklik tane baklagiller, Pisum spp. Kendine döllenen türler 2 m Brassica spp., Phacelia spp. 400 m 200 m Yabancı döllenen türler (Hibrit çeşitler) (*) Yabancı döllenen türler (Hibrit olmayan çeşitler) (*) 100 m

Bitki Toleransları Türler Faktörler Elit ve Orijinal Sertifikalı Lens culinaris L. Diğer tür bitkiler (adet / dekar) 10 20 Diğer çeşitler (%) 0,3 1 Colletotrichum lindemuthianum (%) 0,5 Fusarium spp. (%) 5 Vicia articulata (%) 5 0,1 0,2 Cicer arietinum L. Colletotrichum lindemuthianum (%) 5 Phaseolus vulgare L. Fusarium oxysporum (%) 5 2 4 Macraphomina phaseoli, Rizoctonia solani (%) 5 Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens (%) 5 Pseudomonas syringae pv. phaseolicola (%) 5 Xanthomonas axonopodis pv. phaseolia Virüs hastalıkları (Toplam) (%) 5 Toplam zararlı organizma (%) 8

Laboratuvar Standartları FAKTÖRLER Fasülye Nohut Mercimek Saf Tohumluk (en az %) 98 97 Çimlenme (en az %) 85 Diğer tür tohumları (Ağırlıkça %) 0,1 0,5

Ekim Alanı Üretim ve Sertifikalı Tohumluk Miktarları   KURU FASULYE NOHUT MERCİMEK Yıllar Ekim alanı (bin ha) Üretim (bin ton) Sertifikalı Tohum (ton) 2004 155 250 - 606 620 162 439 540 356 2005 141 210 30 558 600 157 440 570 285 2006 129 195 19 524 551 161 424 623 628 2007 109 154 3 504 505 143 389 535 1113 2008 98 518 127 319 131 380 2009 95 181 456 562 459 215 302 38 2010 103 212 530 253 235 447 107 2011 200 446 487 309 406 589 2012 93 62 416 1239 238 438 894 2013 85 54 506 1603 282 417 2078 2014 91 44 450 1726 249 345 305 2015 94 359 460 2305 224 360 1140 2016 90 455 252 365

Ne Ekersen Onu Biçersin… Teşekkürler