KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARIN HAKLARI SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMET MODELLERİ ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GÖRE ÇOCUĞUN KORUNMASI

KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARIN HAKLARI Çocuk koruma politikası ve politikayı uygulamaya geçiren en önemli araçlar şunlardır: 1.Sosyal Yardım: Zorunlu katılma ilkesine dayanmayan ya da katılma ile karşılığı arasında bir ilişki bulunmayan, genel devlet bütçesi veya belli bir amaca ayrılmış özel vergilerle beslenen kamu yardımlarıdır. 2.Sosyal Hizmet: Kişi ve ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan ve kontrolleri dışında oluşan maddi veya sosyal yoksunlukların giderilmesini ve gereksinimlerin karşılanmasını, sosyal sorunların çözülmesini amaçlayan sistemli ve programlı hizmetler bütünüdür.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Sosyal ve ekonomik yoksunluk sebebiyle korunmaya, bakıma, yardım ve desteğe ihtiyaç duyan çocuk, genç, engelli, yaşlı, kadın ve ailelere yönelik sosyal hizmetleri planlamak, uygulamak, rehberlik hizmetleri sağlamak, yönlendirmek, koordine etmek ve denetlemekle görevli ve yetkilidir. 2005 yılında çıkartılan çocuk koruma kanununa (ÇKK), özellikle suça sürüklenen çocuklara barınma, ve danışmanlıkla ilgili önlemleri uygulama görevi verilmiştir.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU SHÇEK’in taşra teşkilatı, illerde sosyal hizmet kurulları, il sosyal hizmetler müdürlükleri, ilçe sosyal hizmetler müdürlükleri ile sosyal hizmet kuruluşlarından oluşmaktadır. Kurumun bakım sistemini oluşturan “çocuk yuvaları” 12 yaşından küçük çocukların, “yetiştirme yurtları” da genellikle 13-18 yaş arası çocuklara hizmet veren kuruluşlardır.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU 1.Korunmaya Muhtaç Çocuk Kavramı: Çok geniş bir kavramdır. çocuğun bedensel ve fikirsel açıdan tam gelişmemiş olması anlamına gelir. Dar anlamıyla bu kavram, bir çocuğun kanunun emrettiği biçimde özen ve bakım görmemesi sonucunda beden, fikir ve ruhsal güvenliğinin tehlikeye düşmesi anlamına gelir.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU 2.Korunmaya Muhtaç Çocuklarla İlgili İşlemler: İşlemler SHÇEK tarafından yürütülür. a.Korunmaya Muhtaç Çocukların Bildirimi: Korunmaya muhtaç bir çocuğun varlığını öğrenen mahalli mülki amirler, sağlık kurum ve kuruluşları, köy muhtarları kolluk kuvvetleri, belediye ve zabıta memurları, durumu il sosyal hizmetler müdürlüklerine iletmekle görevlidirler.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU b.Korunma Kararının Alınması: Korunmaya muhtaç çocukların yetkili ve görevli mahkemece devletin bakımı ve koruması altına alınmasına ilişkin yargı kararıdır. Mahkeme bu karar ile birlikte, velayet, vesayet, kayyım atanması ve koruma tedbirlerine hükmedilmesi konusunda da yetkilidir. Görevli kişiler, ana babalar, vatandaşlar, tarafından il müdürlüğü ve sosyal hizmetler şubelerine bildirimi üzerine korunma kararının alınması için gerekli incelemelere başlanır.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU Çocuk koruma kararının alınması çocuk mahkemelerine verilmiştir, Çocuk Mahkemesi yoksa Aile Mahkemesi, bunun da bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi’nce bu karar alınır. İl müdürlüğü, yetkili ve görevli mahkemeden korunma kararı aldıktan sonra çocuğun tercihen aynı mahalde bulunan uygun görülecek yuva, yurt ve koruyucu aileye yerleştirilmesi işlemlerini yapar.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU c.Korunma Kararının Kaldırılması: Korunma kararı kural olarak çocuk ergin olunca kalkar. Bazı durumlarda korunma devam edebilir. Örneğin, 18 yaşını tamamlamış çocukların ortaöğrenime devam etmeleri halinde koruma kararları 20 yaşına kadar, yüksek öğrenime devam ediyorlarsa 25 yaşına kadar sürebilir. Eğitime devam etmeyenlere dair korunma kararı, iş ve meslek sahibi olarak kendilerine yetebilmelerini sağlamak için 20 yaşına kadar uzatılabilir.

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU Korunma kararı kaldırılmış ancak tek başına yaşayamaz durumda olan kız çocukları İl Müdürlüğü’nün onayı ile kuruluşta korunur. Çocukların beslenme, barınma ve harçlıkları kurum tarafından karşılanmak suretiyle kurumda da çalışabilirler.

KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMET MODELLERİ 1.Öz aile yanında bakım hizmeti 2.Koruyucu aile hizmeti 3.Kurum bakımı Koruyucu ve önleyici hizmetler, çocuk ve gençlik merkezleri, toplum merkezleri, aile danışma merkezleri, koruma, bakım ve rehabilitasyon merkezleri gibi kurumlarca verilmektedir.

KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMET MODELLERİ 1.Öz Aile Yanında Bakım: Ayni ve nakdi destek, çocuk psikolojisi, öz aile ortamı, sosyal çalışmacının takibi hizmetlerini kapsar. 2.Koruyucu aile hizmeti: Geçici veya sürekli, ücretli veya gönüllü aile yanında bakımı gerçekleştirme hizmetlerini kapsar. Öz ailesi bulunan ancak ailesinin yanında bakılamayan, çeşitli sebeplerle evlat edinilme şansını tümüyle yitirmiş kız ve erkek çocuklar bu hizmetten yararlanabilirler.

KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMET MODELLERİ TC. Vatandaşı olup, Türkiye’de sürekli ikamet eden, en az ilkokul mezunu 25-50 yaş arası kişiler, evli iseler eşleriyle birlikte koruyucu aile olmak üzere il müdürlüklerine başvurabilirler. 2008 yılı istatistiklerine göre korunması gereken çocukların %4’ü koruyucu aile yanında yaşamaktadır. İleri ülkelerde ise bu oran %75’dir.

KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMET MODELLERİ 3.Kurum Bakımı: Bir aile ortamında korunamayan çocukların yatılı olarak kendileriyle herhangi bir bağı olmayan diğer çocuklarla birlikte topluca yaşamaları ve biyolojik ebeveynlerinin yerini alan yetişkinlerce bakılmaları olarak tanımlanır. Kurum bakımının sakıncalarını azaltmak için 7.7.2005 tarihinde SHÇEKK’na eklenen hükümlerle “çocuk evi”, “sevgi evi” gibi 6-8 çocuğun barındığı, daha küçük birimler kurulmuş, aile ortamına benzer yapılar oluşturulması yoluna gidilmiştir.

ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GÖRE ÇOCUKLARIN KORUNMASI Çocuk Koruma Kanunu’na göre çocuğun korunması destekleyici ve koruyucu tedbirlerin alınması yoluyla gerçekleştirilir. Bunlar: -Danışmanlık Tedbirleri -Eğitim Tedbiri -Bakım Tedbiri -Sağlık Tedbiri -Barınma Tedbiri

ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GÖRE ÇOCUKLARIN KORUNMASI Herhangi bir yolla çocuğun koruma ihtiyacı içinde olduğu bilgisine ulaşan kamu makamları ve kuruluşlar durumu Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bildirmekle yükümlüdürler. TCK, korunma ihtiyacı içinde olan çocukların korunmasına yönelik yardım ve bildirim yükümlüğünü yerine getirmemeyi suç olarak kabul etmiştir.

ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GÖRE ÇOCUKLARIN KORUNMASI Korunma tedbirleri, ya derhal karar alınması gerektiği durumlarda acil koruma kararı biçiminde ya da çocuğun yararının korunması gerektiği durumlarda veli, vasi ya da çocuktan sorumlu kimsenin istemiyle koruyucu destekleyici tedbir kararı biçiminde alınır.

ÇOCUK KORUMA KANUNUNA GÖRE ÇOCUKLARIN KORUNMASI Tedbirin uygulanması 18 yaşın doldurulmasıyla kendiğinden sona erer. Ancak hakim, öğrenimine devam edebilmesi için ve rızası alınarak tedbirin uygulanmasına belli bir süre daha devam edilmesine karar verebilir.