ELEKTRONİK TİCARET Öğr. Gör. Canan ASLANYÜREK

2.3.1.6 Elektronik Ticaretin Üreticilere Etkileri İnternet satıcı işletmeler yanı sıra ilgili ürünleri üreten işletmeler açısından da birtakım olumlu etkileri vardır. Kimi üretim işletmeleri ürünlerini doğrudan (aracısız olarak) pazarlamayı tercih etmektedir. Çoğunlukla küçük hacimli olan bu işletmeler ya fason üretimde bulunmakta ya da içinde bulundukları küçük Pazar payı içinde üretim yapıp lokal olarak satmaktadırlar.

2.3.1.7 Elektronik Ticaretin Tüketicilere Etkileri Elektronik ticaretin tüketici hayatına getirdiği en büyük etkisi kolaylıktır.

2.3.1.8 Elektronik Ticaretin İşletmelere Etkileri Elektronik ticaretin ilk olumlu etkileri KOBİ’lerde ortaya çıkmıştır. Avrupa birliğinde e-ticaretin KOBİ’lerde gelişimi ile ilgili KPMG Group tarafından yapılan araştırmalarda şu bulgular elde edilmiştir: Ürün tanıtım amaçlı internet kullanımında artış bulunmakta, İnternet “kârlı satış yöntemi” olarak algılanmakta, İnternet “pazarlama ve yeni müşterilere ulaşma aracı” olarak benimsenmekte, E-ticaret firma-müşteri ilişkilerini geliştirmekte, İşletmelerin e-ticarete ilgisi gün geçtikçe artmakta ancak firma bütçesinde bu işe ayrılan oran sabit kalmakta, KPMG; denetim, vergi ve danışmanlık hizmetleri sunar.

2.3.1.9 E-Ticaretin Tüketiciye ve Alışverişe Etkileri Sanal dünyada alışveriş yapmak gerek birey gerekse firma olarak müşteriye önemli avantajlar sağlamaktadır: Hesaplı Kolay ve Rahat Hızlı Güvenli

2.4 Elektronik Ticaret İşlemleri Kapalı ve açık ağlar kullanılarak yapılabilecek iş ve ticaret aktiviteleri şu şekilde sıralanabilir: Mal ve hizmetlerin elektronik alışverişi, Üretim planlaması yapma ve üretim zinciri oluşturma, Tanıtım, reklam ve bilgilendirme, Sipariş verme, Anlaşma/sözleşme yapma, Elektronik banka işlemleri ve fon transferi, Elektronik konşimento gönderme, Gümrükleme,

2.5 Elektronik Ticarette Dikkat Edilecek Noktalar Elektronik ticaret gerçekleştiren firmaların ticaret işlemini gerçekleştirirken hatta daha öncesinde dikkat etmesi gereken husus bulunmaktadır. Bunları genel olarak ifade etmek gerekirse firmanın web sitesinin hazırlanması, müşteriden siparişlerin nasıl alınacağı, ödemenin nasıl ve ne şekilde yapılacağı, ürün ve hizmet teslimine ilişkin sürecin işleyişi ve teslim süresi, garanti ve iade koşulları, tüketici bilgilerinin gizliliği daha önemlisi ise internet ortamında tüketici güvenliğinin sağlanmasına ilişkin noktalardır.

2.5.1 Web Sitesinin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Noktalar İşletmeler tarafında web sitenin hazırlanmasında önemli ayrıntılar şöyle sıralanabilir: 1. Sık Sorulan Sorular bölümü geliştirilmeli ve her sayfadan buraya link vermelidir. 2. Satıcı Elektronik Ticaret Bilgi Merkezi kurmalıdır (Elektronik Ticaret ile ilgili genel bilgiler ve haberler). 3. Satıcı, ürün destek bilgisi için her sayfaya ya da bilgi merkezine link vermelidir.

2.5.1.1 İnternet üzerinde E-Ticaret Sayfası Oluşturma Adımları Bir Yer Seçme a. Ödeme Yetkisi ve İşlemleri b. Ticaret Serverı 2. Mağazanın Web Tasarımının Yapılması a. Yüklenme Hızı b. Basitlik c. Alışveriş Kartının Kullanılması d. Site İçerisinde Yönlendirmeler e. Global Olma f. Sipariş ve Ödeme Seçenekleri ve Güvenilirlik g. Servislerin Kişilere Özel Hâle Getirilmesi h. Satış Öncesi ve Sonrası Destek

2.5.2 Elektronik Ticarette Siparişin Alınmasında Dikkat Edilecek Noktalar Bu aşamada firmalar ürün stoklarından başlayarak, şirket politikalarına kadar uzanan ayrıntılar dikkate alınmalıdır. 1. Alıcı, siparişini tamamlamadan önce ürün stok bilgisini görebilmelidir. 2. Ürünün, internet üzerinden satışının yapıldığı bir ikonla belirtilmelidir (Sitedeki tüm ürünler satılmıyor olabilir ya da stoklarda kalmamış olabilir).

2.5.2 Elektronik Ticarette Siparişin Alınmasında Dikkat Edilecek Noktalar 8. Satıcı, mal ile birlikte, alıcının problem ya da soruları için ne yapması gerektiğini, paranın kartından ne zaman çekileceğini, mal izlemek için tek bir sipariş numarası kullanıldığını, iptal, iade ve geri ödeme politikalarını alıcıya bildirmelidir. 9. Satıcı, siparişin alındığını ve işleme konulduğunu e-mail, faks ya da web sayfa mesajı ile alıcıya bildirmelidir 10. Satıcı, alıcıdan tüm fatura bilgilerini sorgulamalıdır.

2.5.3 Elektronik Ticarette Bedelin Ödenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar 1. Alıcının ödeyeceği toplam fiyat, olabildiğince erken (istenen tüm ürün bilgileri, miktarı, maliyeti, tahmini taşıma ve diğer olası maliyetler) gösterilmelidir. Fiyatla ilgili bilinmezler en azda tutulmalıdır. 2. Satıcı, alıcıya ödeme kolaylıkları sunmalıdır (Kredi Kartı, EFT/Havale vb.). 3. Satıcı, parayı ne zaman tahsil edeceğini, son işlem sayfasında belirtmelidir.

2.5.3 Elektronik Ticarette Bedelin Ödenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar 4. Satıcı tarafından işlem esnasında kabul edilen para birim veya birimleri açıkça belirtilmelidir. 5. Alıcıdan işlem esnasında CVV/CVC2 numaraları da istenmelidir. 6. Alıcıya işlem ile ilgili dökümleri mutlaka saklaması gerektiği belirtilmelidir.

2.5.4 Elektronik Ticarette Alınan Mal veya Hizmetin Teslimatında Dikkat Edilecek Noktalar İnternet üzerinden gerçekleştirilen satışlarda firmalar şu yolu izlemelidirler: 1. Satıcı, ürün teslim tarihini alıcıya önceden bildirmelidir. 2. Satıcı, sipariş veya varsa başka teslimat bilgilerini, toplam ödeme tutarını, teslimatın nereye yapılacağını, beklenen teslimat tarihini ve teslimatın neyle, hangi taşıyıcı ile yapılacağını alıcıya bildirmelidir.

2.5.4 Elektronik Ticarette Alınan Mal veya Hizmetin Teslimatında Dikkat Edilecek Noktalar 9. Satıcı, malı sipariş eden alıcıya, malın teslimatının nerede, ne zaman ve kime yapıldığını geri bildirmelidir. 10. Satıcı, alıcının karşılaması dâhilinde ekstra teslimat olanakları sunmalıdır.

2.5.5 Elektronik Ticarette “Garanti” Hizmeti Verilmesinde Dikkat Edilecek Noktalar Tüketici hakları arasında önemli bir önceliğe sahip garanti hizmetinin sunumunda işletmelerin takip edecekleri işlemler sırası şöyledir: 1. Her ürün için garanti koşulları yazılmalıdır. 2. Garantinin süresi, hangi koşulları kapsadığı, hangi koşulları kapsamadığı, garantinin yüklenicisi ve nereye, nasıl başvurulması gerektiği yazılmalıdır. 3. Alıcı, garanti hizmetinden kolaylıkla yararlanabilmelidir.

2.5.6 Elektronik Ticarette İadelerde Dikkat Edilecek Noktalar Elektronik ticarette alınan ürünlerin iadelerinde işletmelerin müşterilerine izleyecekleri süreci, şartları, iade süresini, iade tarihini ve diğer koşulları müşterilerine açıkça belirtmelidir. 1. Satıcı, iade edilen mallar konusunda uygulanacak prosedürü alıcıya önceden bildirmelidir. 2. Malın iade edilme şartları, siparişten ne kadar süre sonra iade edilebileceği, taşıma masrafları ve diğer masrafları kimin karşılayacağı önceden alıcıya bildirilmelidir.

2.5.7 Elektronik Ticarette Gizlilik Politikasında Dikkat Edilecek Noktalar İşletmeler alışveriş işlemleri ve sonrasında müşterilerine en üst düzeyde gizlilik koşulları sağlayacaklarının teminatını ve güvenini vermelidirler. 1. Satıcı, “Standart Gizlilik Politikası” kullanmalıdır. Hangi alıcı bilgileri, ne amaçla toplanıyor ve nerede kullanılıyor anlatılmalıdır. Alıcının, kişisel bilgi kullanımı sınırlandırmalarının nasıl yapılacağı anlatılmalıdır. 2. Satıcı, gizlilik politikalarını her sayfada bildirmelidir.

2.5.8 Elektronik Ticarette Güvenli Alışveriş İçin Dikkat Edilecek Noktalar Güvenli alışveriş elektronik ticaretin müşteriler açısından dikkat edilen özelliğidir. Bu aşamada pek çok ayrıntılı işlem söz konusudur. 1. Ödeme kısmında 3D SET 1.0 protocol, 3D SSL gibi kart bilgilerini şifreleyebilen güvenli ticaret modellerinin ve yeni teknolojilerin kullanılması (VISA tarafından 01 Mart 2001 tarihinden itibaren zorunlu tutuldu). 2. Satıcının serverın yerleştirilecek olan firewalllar yardımı ile kart datasına dışarıdan izinsiz ulaşım engellenmelidir.

2.6 Elektronik Ticaretin Tarafları Elektronik ticaretin tarafları aşağıdaki gibi sıralanabilir. Bu sıralama sözleşme hukuku çerçevesinde, e-ticaretin nesneleri ile birlikte, e-ticaretle ilgili konularda kamusal görev üstlenen/üstlenecek olan kurumları da kapsamaktadır. Alıcılar, Üretici/imalatçılar, Komisyoncular, Sigorta şirketleri, Nakliye şirketleri,

2.7 Elektronik Ticarette Ödeme Yöntemleri Bilgi, ürün ve hizmet alım satım işlemlerinin bilgi ağları üzerinden gerçekleştirilmesi olarak tanımlanan elektronik ticaret, henüz kısa bir geçmişi olmasına karşın katlanarak artan hacmi sayesinde günümüzün en popüler konularından biri hâline geldi. Aslında internet, uzun zamandır üzerinde konuşulan global ekonominin hayata geçirilmesi için gereken altyapının ta kendisidir.

2.7 Elektronik Ticarette Ödeme Yöntemleri Alıcı, satıcı ve aracıların iddia ettikleri kişiler olduklarını kanıtlamaları gerçek hayatta karşılıklı kimlik ibrazıyla elektronik ortamda ise dijital sertifikalar yardımıyla yapılmaktadır. Ancak dijital sertifikaların kullanımı dağıtım ve bakım ile ilgili zorlukların dışında sertifikaların mobilitelesinin henüz sağlanamaması kullanımının yaygınlaşmasını önlemiştir.

2.8. Elektronik Ticarette Ödeme Araçları 2.8.1 Kredi Kartı Kredi kartının tüm dünyada standart bir ödeme altyapısına sahip olması ve kullanıcı kitlesinin genişliği internet üzerinden yapılan alışverişlerde en çok kullanılan ödeme yöntemi (Türkiye'de tek yöntem) olmasını sağlamıştır. 2.8.2 Elektronik Para Elektronik para internette kullanılmak üzere geliştirilmiş para birimidir. Elektronik para günlük hayatta kullanılan mağaza çeklerinin internet ortamındaki karşılığı olarak değerlendirilebilir.

2.8. Elektronik Ticarette Ödeme Araçları 2.8.3 Elektronik Çek Elektronik çek, elektronik ticaret gerçekleştiren sitelerin ödemeleri çek olarak kabul etmelerini ve işleyebilmelerini sağlayan bir ödeme sistemidir. 2.8.4 Diğer Ödeme Araçları Escrip: Bağış ödemeleri gibi bazı özel düşük miktarlı ödemeler için kurulmuş bir sistem. IPIN: İnternet harcamalarını ISS faturalarına yansıtan bir sistem. PCPay: Smart Card bazlı bir sistem. ECharge My Phone: Telefon faturası ile entegre edilmiş bir sistem

2.8.5 Ödeme Sistemlerinde Yeni Dönem Trendler

2.8.5 Ödeme Sistemlerinde Yeni Dönem Trendler Gelişmelere paralel olarak 2014 yılından bu yana ödeme sistemleri sektöründe yaşananlar Mobil deneyim kişiselleşti Mobil cüzdan uygulamaları yeniden tasarlandı Self servis ödeme sistemleri arttı Alternatif mobil ödeme çözümleri gelişti Kullanıcı deneyimi iyileştirildi

2.8.5.1 iBeacon ile Alışveriş Sistemi Mağazaya girdiğinizde ürünlerle ilgili tüm bilgilerin, indirimlerin, promosyonların, fırsatların akıllı telefonunuza bildirim olarak gelmesi sağlayan bir teknoloji ile kasa kuyruğu beklemediğinizi düşünün. Sizi o  zaman iBeacon ile tanıştıralım. Apple ürünlerini sürekli update ettiği gibi kendi oluşumlarına yeni teknolojiler kazandırmadan edemiyor. iBeacon Apple’ın geliştirdiği, sessiz sedasız lansmanının yapıldığı teknolojilerden biri.

KAYNAK Gazanfer Erbaşlar, Şükrü Dokur, Elektronik Ticaret E-Ticaret