0-1 YAŞ BÜYÜME VE GELİŞME ÖZELLİKLERİ Yrd. Doç. Dr. Aysel TOPAN

0-1 YAŞ BÜYÜME VE GELİŞME ÖZELLİKLERİ YENİDOĞANDA BÜYÜME VE GELİŞME Fiziksel Büyüme ve Gelişme Duyu Organlarının Gelişimi Yenidoğanın Psikoseksüel Gelişimi Yenidoğanın Bilişsel Gelişimi Yenidoğanın Psikomotor Gelilşimi Refleksler Yenidoğanın Psikososyal Gelişimi Güvenlik Beslenme Boşaltım Uyku SÜT ÇOCUĞU DÖNEMİNDE BÜYÜME VE GELİŞME Süt Çocuğu Döneminde Fiziksel Büyüme ve Gelişme Dişlerin Çıkması Süt Çocuğu Döneminde Psikoseksüel Gelişim Süt çocuğu Döneminde Bilişsel Gelişim Süt Çocuğu Döneminde Motor Gelişim Süt Çocuğu Döneminde Psikososyal Gelişim Uyku Boşaltım Beslenme Dil Gelişimi Oyun Güvenlik

0-1 YAŞ DÖNEMİ Yenidoğan (neonatal dönem)= 0 - 4 hafta (perinatal dönem)= 0 - 1 hafta Süt çocuğu (1 ay - 12 ay)

YENİDOĞANDA BÜYÜME VE GELİŞME

Fiziksel Büyüme ve Gelişme Fiziksel gelişim çocuğun beden yapısındaki niteliksel değişme ve artışları içerir. Dönemlere özgü hızlanma ve yavaşlamalar gösterir. Yenidoğan döneminde hızlı bir büyüme ve gelişme vardır.

Yenidoğanın Psikoseksüel Gelişimi Döllenmede fetüsüsün cinsiyeti biyolojik olarak belirlenir. Bebeklik döneminde bebek yönünden herhangi bir cinsel farkındalık söz konusu değildir.

Yenidoğanın Bilişsel Gelişimi Yenidoğan bebek çevreden gelen uyarılara sadece refleksler ile yanıt verir. Bu rerleksif tepkiler ayrımlaşmamıştır ve bebek her nesneye aynı tepkiyi verir. Kendisini çevresindeki nesnelerden ayırt edememektedir.

Yenidoğanın Psikomotor Gelilşimi Yenidoğanın motor hareketleri sınırlıdır. İlk kazandığı motor becerisi başını kaldırmak, daha sonra el ve kollarını kullanabilmek, ayak ve bacaklarını kullanmaya başlamaktır. Yenidoğanda fizyolojik bir hipertoni vardır. Ekstremiteler fleksiyon pozisyonundadır.

Yenidoğanın Psikososyal Gelişimi Yenidoğan benmerkezcidir (egosentrik). Tüm istekleri hemen karşılansın ister. Ona bakan kişi ile sevgi alışverişi çok önemlidir. Bu temel güven duygusunun gelişimini sağlar. Araştırmacılar, mutluluk, şaşkınlık, korku, kızgınlık ve üzüntü gibi bazı temel duyguların yaşamın ilk haftalarında olduğunu ve bunun bebeğin yüz ifadesinde görülebildiğini belirtmektedir.

Yenidoğanın besin gereksinimleri ve anne sütü: Bebeğin iki ayın sonuna kadar büyüme için günde 120 kaloriye gereksinimi vardır. İnek sütü anne sütünün üç kat fazlası protein içerdiği için kesinlikle sulandırılmalıdır. Anne sütündeki yağlar antiviral özellik taşır ayrıca lineloik asit bebeğin büyümesi ve deri bütünlüğü için gerekli bir yağ asididir.

SÜT ÇOCUĞU DÖNEMİNDE BÜYÜME VE GELİŞME

Süt çocuğu dönemi 1 ay-12 ay arasını kapsar. Bu dönem fizik, motor, mental ve sosyal gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir.

Süt Çocuğu Döneminde Fiziksel Büyüme ve Gelişme En hızlı büyüme ilk 3 ayda gözlenir.

Süt Çocuğu Döneminde Psikoseksüel Gelişim Oral dönem 0-1 yaş arasındaki bebeklik dönemini kapsar. Oral dönemde temel haz kaynağı emmedir. Freud’a göre çocuğun memeden erken kesilmesi, ya da uzun emzirilmesi, onun bu döneme bağımlı olmasına neden olduğu ileri sürülmektedir.

Süt çocuğu Döneminde Bilişsel Gelişim 1 ile 4 aylık arasında bulunan bebekler kendini tanımaya ve incelemeye başlar. Bebeğin refleks hareketleri kademeli olarak daha istemli hareketlerle yer değiştirir. Yaptığı davranışı tekrarlamaktan hoşlanır. Çevredeki değişiklikleri fark eder. Görme alanındaki kişileri izler, duyduğu sesin geldiği yönü araştırır. Hareket eden nesneleri yakalar ve ağzına götürür.

Süt çocuğu Döneminde Bilişsel Gelişim 4-6 aylar arasında objeleri tüm duyularıyla inceler, dikkatlice bakar, sesleri dinler ve objeleri elinde döndürür, ağzına götürür.

Süt Çocuğu Döneminde Motor Gelişim 1 aylık bebeklerde fleksiyon durumu ve hipertoni azalmaya başlar. Yüzüstü tutunca başını kısa süre düz tutabilir, eller yumruk şeklinde sıkılmış durur.

Süt Çocuğu Döneminde Motor Gelişim 2. ayda bebek yüzüstü yatırıldığı zaman başını kaldırabilir. El göz koordinasyonu gelişmeye başlamıştır.

Süt Çocuğu Döneminde Psikososyal Gelişim 4- 8 haftalar arasında hoşlandığı uyarılara gülümsemeye başladığı görülür. 3. ayda insan sesi duyduklarında başlarını o yöne doğru çevirirler. 6 ayda yabancıları yadırgamaya başlar.

Yenidoğan Dönemi (Ağlama) (0-6 Hafta) Bu dönemde bebek refreksif sesler çıkarır. Amaçsız ve anlamsızdır. Konuşma sesinin üretimi için gerekli olan nefes alma, ağız ve yüz hareketlerinin kazanıldığı dönemdir. Çocuğun ilk çıkardığı sesler onun ihtiyaç ve isteklerinin göstergesidir.

Gığıldama Dönemi (6 Hafta - 3 Ay) Ağlamayla birlikte bebekler birçok basit sesleri de çıkarırlar. Buna bebeğin ses mekanizmasındaki değişiklikler neden olur. 2 aylık bebeğin ağız kasları kontrolü daha gelişmiştir. Ağız hareketlerini başlatıp durdurabilir.

Mırıldanma Dönemi (3-6 Ay) Bebeğin ses mekanizması üzerindeki kontrolü artar. Dili yuvarlama ve ileri uzatma becerisi görülür. Bebek b, m, p gibi dudak sesleri çıkarır. İki heceli sesleri birleştirebilir. (ba-ba, de-de) Kendi kendilerine konuşmaya başlar.

Ses ve Sözcükler Dönemi Çocuklar sık sık mırıldanarak yetişkin konuşmasına benzeyen uzun diziler oluşturur. Dil gelişiminde çocuk önce konuşulanları anlar, onları kullanmayı daha sonra öğrenir. Çocuk 9-10. aylarda 8-10 sözcüğün ne anlama geldiğini anlayabilir ama onları kullanamaz.

TEŞEKKÜRLER