KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARI 4. ÜNİTE KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARI

Anahtar Kavramlar Kaynaştırma Kaynaştırma Tarihi/Yasalar Destek Özel Eğitim Hizmetleri Kaynaştırma İlkeleri En Az Kısıtlayıcı Eğitim Ortamı Kaynaştırma Araştırmaları Kaynaştırmanın Engelleri ve Başarısı Kaynaştırmada İşbirliği

AMAÇLAR Kaynaştırma kavramını tanımlayabilecek, En az kısıtlayıcı eğitim ortamlarının neler olduğunu açıklayabilecek, Kaynaştırma ile ilgili dünyada ve Türkiye’deki yasaları tartışabilecek, Kaynaştırma destek özel eğitim hizmetlerini açıklayabilecek, Kaynaştırma ile ilgili araştırma sonuçlarını tartışabilecek, Kaynaştırmanın engellerini açıklayabilecek, Başarılı kaynaştırma ilkelerini açıklayabilecek, Başarılı kaynaştırma uygulamalarında kullanılabilecek işbirliği modellerini açıklayabileceksiniz.

Kaynaştırma Kavramı Normalleştirme ilkesi Kuzey Avrupa ve A.B.D ‘de 1970’li yıllar Hak ve olanaklar Eğitim-öğretim Düzeltici sağlık hizmetleri Kaynaştırma Özel gereksinimli (ÖG) bireylerin normal sınıflarda eğitimlerini sürdürmeleri yoluyla toplumla bütünleşmelerini sağlayacak uygulamalar

Kaynaştırma ÖG olan öğrencinin gerekli destek hizmetlerini sağlanarak tam ya da yarım zamanlı olarak kendisi için en az kısıtlayıcı eğitim ortamı olan normal eğitim sınıflarında eğitim görmesi (Kırcaali-İftar, 1992). ÖG öğrencilerin; Aynı yaştaki akranlarıyla aynı sınıfta bulunması, Ailedeki diğer kardeşleri ve akranlarıyla aynı okula gitmesi, Öğrenciye ve öğretmene gereksinim duydukları destek özel eğitim hizmetlerinin sağlanması (York ve Tundidor, 1995).

Terimler Kaynaştırma Bütünleştirme Genel eğitim sınıfına tam zamanlı olarak yerleştirme Destek hizmetlerin sınıf içinde sunulması

Kaynaştırmanın Tarihçesi Dünyada Kaynaştırma Uygulamaları İtalya, Norveç, İngiltere, Amerika ve Fransa 1970’li yıllar A.B.D’ de Tüm engelli Çocukların Eğitimi Yasası (1975) En az kısıtlayıcı ortamda eğitim Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı hazırlama Fark gözetmeksizin değerlendirme Devlet okullarının programlarından ve hizmetlerinden dışlanmaya son Karma eğitim gereksinimi Yasal uygulama hakkı Yetersizliği Olan Bireylerin Eğitimi Yasası(IDEA, PL 101-476, 1990)

Türkiye’de Kaynaştırma Uygulamaları 2916 sayılı Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Yasası (1983) Tanımlar, ilkeler, kurumlar, görevleri, ÖG çocukların belirlenmesi, yerleştirilmeleri, izlenmeleri 4. madde “durumları ve özellikleri uygun olan özel eğitime muhtaç çocukların, normal çocukların eğitimi için açılmış olan okul ve eğitim kurumlarında normal akranları arasında eğitilmeleri için gerekli tedbirler alınır” “Özel eğitime erken başlamak esastır” ve “özel eğitim hizmetleri çocukların özür ve özellikleri dikkate alınarak mümkün olduğu kadar çocuğun yakınına götürülecek biçimde planlanır”

1990’ lı yıllar Personel, araştırma ve yayın XIII. Milli Eğitim Şurası Eğitime gereksinimi olan bireylerin yaygın eğitim olanaklarından daha fazla yararlanmaları 1991 yılında I. Özel Eğitim Konseyinin toplanmasına ve kaynaştırma eğitiminin yaygınlaştırılmasına, kaynaştırma eğitimine alınan özel gereksinimli öğrencilerin eğitimlerinin bireysel olarak planlanmasına ve bu eğitimin alanında uzman kişiler tarafından verilip izlenmesine ilişkin karar

1997 yılında 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Kaynaştırma Uygulamaları Sistemi “Kaynaştırma”; özel gereksinimli öğrencilere ve\veya sınıf öğretmenlerine destek hizmetlerinin sağlanması koşuluyla, özel gereksinimli öğrencilerin normal eğitim ortamında eğitim almaları olarak tanımlanmıştır. NEREDE? NASIL? KİMLER TARAFINDAN?

2000’ li yıllar Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Kaynaştırma, “özel eğitim gerektiren bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmi ve özel okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan, destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarıdır” Eğitim hizmetlerinin yetersizliklerine göre değil, eğitim gereksinimlerine göre planlanması

01.07.2005 tarihinde Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 15. madde Eğitsel değerlendirmenin nerede ve kimler tarafından yapılması gerektiği Eğitim hakkı Bütünleştirilmiş ortamlarda eşit imkanlar

16. madde ÖG bireylerin eğitsel değerlendirme ve tanılaması il milli eğitim müdürlükleri rehberlik araştırma merkezlerinde uzman kişilerden oluşan ve ailenin de yer aldığı özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından yapılması, eğitimin planlanması bu planlamanın her yıl yeniden değerlendirilmesi gelişimler doğrultusunda gözden geçirilmesi ve yenilenmesi gerekliliği

31.05.2006 tarihinde Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği 23. madde ÖG bireylerin, eğitimlerini öncelikle yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı ortamda tam ve/veya yarı zamanlı olarak sürdürebilecekleri Eğitim hizmetlerinin bireylerin eğitim performansına ve öncelikli ihtiyaçlarına göre planlanması BEP hazırlanması Destek eğitim hizmetleri almaları için gerekli düzenlemelerin yapılması gerekliliği (sınıf içi / destek oda)

KAYNAŞTIRMA DESTEK EĞİTİM HİZMETLERİ Özel Gereksinimli Öğrenci Sınıftan Ayrılmadan Sağlanan Destek Hizmetler Danışman Yardımlı Genel Eğitim Sınıfı Okul gününün tamamı Öğretimi uyarlama, problem davranışlarla başa çıkma ve öğrencinin sınıfa kabulünü arttırma konusunda danışmanlık hizmetleri Özel eğitim danışmanlığı (danışman, danışan ve hakkında danışılan)

Özel Eğitim Öğretmeni Yardımı ile Genel Eğitim Sınıfı Özel eğitim öğretmeninden özel eğitim desteği Sınıf İçi Yardım/Yardımcı Öğretmen ile Genel Eğitim Sınıfı Sınıf öğretmeni ve özel eğitim öğretmeni sınıf içinde birlikte

Özel Gereksinimli Öğrencinin Sınıf Dışında Aldığı Destek Hizmetler Kaynak Oda En az yüzde 21’ini en fazla yüzde 60’ını genel eğitim sınıfı dışında Bireysel ya da küçük grup İşbirliği Gezici Özel Eğitim Öğretmeni

KAYNAŞTIRMANIN SAĞLADIĞI YARARLAR Öğrenciler için; Akademik becerileri Sosyal davranışları ÖG bireylere karşı olumlu tutum İşbirliği ve yardımlaşma becerileri Öğretmenler için; Demokratik sınıf ortamı Ön yargılardan kurtulabilme Farklı yöntem ve teknikler, araç-gereçler geliştirebilme Zamanı etkili ve verimli kullanabilme becerileri

KAYNAŞTIRMANIN ENGELLERİ Olumsuz öğretmen tutumları Uygun personel ve destek servislerin olmayışı Genel ve özel eğitimin farklı algılanışı Fiziksel çevrenin yetersizliği

BAŞARILI BİR KAYNAŞTIRMA İÇİN YAPILMASI GEREKENLER Öncelikle okul müdürü olmak üzere tüm okul çalışanları, özel gereksinimli öğrencilere karşı kabul edici ve destekleyici tutumlar sergilemelidirler. Sınıf öğretmenlerinin tutumları, kaynaştırmanın başarısında ikinci önemli öğe olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel eğitim sınıfları, tüm öğrencilerin gereksinimlerini karşılayacak, öğrenmelerini kolaylaştıracak biçimde düzenlenmelidir.

Genel eğitim sınıflarında tüm öğrenciler, birlikte öğrenme, oynama, eğitimsel ve sosyal etkinliklere katılma fırsatlarına sahip olmalıdırlar. Kaynaştırma sınıfındaki diğer öğrenciler özel gereksinimli öğrenci hakkında bilgilendirilmelidirler. Destekleyici özel eğitim hizmetlerinin sağlanması gerekmektedir. Sınıftaki tüm öğrenci velileriyle işbirliği sağlanmadır.

KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINDA İŞBİRLİĞİ Özel gereksinimli öğrenciler Anne-babalar Öğretmenler Kaynaştırma sınıf öğretmeni Özel eğitim öğretmeni Okul rehber öğretmeni Okul yöneticileri Destek hizmet sağlayanlar Dil ve konuşma terapisti Fizyoterapist Sosyal çalışmacı Psikolog

UZMANLAR ARASI İŞBİRLİĞİ Ortak bir amaç doğrultusunda çalışıyor olmak İletişim becerilerini etkili kullanımı Okulda hangi işbirliği modelinin seçileceğine tüm uzmanlar tarafından karar verilmelisi Model seçilirken, hangi modelin okul yapısına uyması

Doğrudan İşbirliği ile Öğretim Modeli Genel eğitim sınıfındaki ÖG olan/olmayan öğrenciler ve genel eğitim sınıfı öğretmenini doğrudan destekleme Öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme Öğrencilerin akademik ve sosyal performanslarının arttırılması amaçlanmaktadır. Sınıf öğretmenleri ve özel eğitim öğretmenlerinin yanı sıra branş öğretmenleri, rehber öğretmenler, psikologlar, dil ve konuşma terapistleri, sınıf yardımcıları ve gönüllü aileler vb.

Etkililiği desteklenmiş işbirliği ile öğretim modelleri; Bir öğretim yapan bir yardımcı öğretmen, İstasyon öğretimi, Paralel öğretim, Alternatif öğretim Ekip öğretimi

Dolaylı İşbirliği ile Hizmet Modelleri İşbirliği yaparak problem çözme Grupla problem çözme/disiplinlerarası ekip Akran liderliği