EKONOMİK COĞRAFYA

İşletildiğinde gelir sağlayan her türlü kaynak EKONOMİK KAYNAK olarak kabul edilir.

A. Doğal Kaynaklar B. Beşeri Kaynaklar

A. Doğal Kaynaklar: Tarım toprakları Çayır ve meralar Su kaynakları Ormanlar Yeraltı Kaynakları (madenler) Doğal oluşum turizm alanları gibi

B. Beşeri Kaynaklar: Tarım Sektörü Sanayi Sektörü Hizmet Sektörü

TARIM: Ekip-Biçme Hayvancılık Ormancılık SANAYİ: HİZMET: Maden çıkarma ve işleme İmalat Sanayi HİZMET: Ulaşım ve Ticaret Turizm Haberleşme Bankacılık Eğitim Sağlık Asayiş- Güvenlik

TARIM SEKTÖRÜ

UYARI: Ekonomisinde tarım sektöründe çalışanların payının fazla olduğu ülkeler geri kalmış ülkelerdir.

UYARI: Bir ülkede sanayi ve hizmet sektöründe çalışanların sayısı fazla ise o ülke gelişmiş bir ülkedir.

TARIM ÇEŞİTLERİ

KURU TARIM: Tamamen doğal koşullara bağlı olarak yapılan tarımdır. İklimde meydana gelen olumsuzluklar, tarımda verimliliği hemen etkiler.

SULU TARIM: Sulama imkanlarının olduğu alanlardaki tarım çeşididir. Yağışın yetersiz olduğu yıllarda, açık sulama ile kapatılır. Sulu tarım ile üretimde denge sağlanır. Yıldan yıla dalgalanma söz konusu olmaz.

SULU TARIM

MODERN (İNTANSİF) TARIM: Sulama, gübreleme, makine kullanımı, kaliteli tohum, ilaçlama gibi yöntemler kullanılarak, birim alandan elde edilen verimi arttırma tekniğidir. Makineli tarım, düz arazide yapılabilir.

MODERN (İNTANSİF) TARIM

İLKEL (EKSTANSİF) TARIM: Tarımın, insan ve hayvan gücü ile yapılmasıdır. Türkiye’de 1950’lere kadar vardı. Verim çok düşüktür. Makineleşme ile insanlar işsiz kalmış ve kente göç başlamış.

İLKEL TARIM

ÖNEMLİ TARIM ÜRÜNLERİ

TAHILLAR

BUĞDAY İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister BUĞDAY İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister. Olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gerekir ARPA Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır. Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir

ÇELTİK (PİRİNÇ) Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister ÇELTİK (PİRİNÇ) Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister. Hasat döneminde kuraklık gerekir. Bu sebeple tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir. Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşim birimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir.) ÇAVDAR Serin yayla iklimi ister. Yem sanayisinde kullanılır.

ENDÜSTRİ BİTKİLERİ

TÜTÜN Kıraç arazilerde yetişebilir. İlk yetişme döneminde su ister TÜTÜN Kıraç arazilerde yetişebilir. İlk yetişme döneminde su ister. Daha sonra mutlaka kuraklık olmalı.

Tablonun incelenmesinde de görüleceği üzere, 1994 yılında tütün kotasının gündeme getirilmesiyle üretim miktarı %45 oranında azalmıştır. 1997 yılında kota uygulanmadığı için üretim %28 artmıştır. 1998 yılında tekrar kota uygulanmıştır ve üretim

ŞEKER PANCARI Belirli iklim ve toprak isteği yoktur ŞEKER PANCARI Belirli iklim ve toprak isteği yoktur. Sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir. Ş.pancarı tarladan söküldükten sonra kısa bir süre sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılır. Ayrıca pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanılır. PAMUK Alüvyal toprakları sever. Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir.

ÇAY Tropikal iklim bitkisidir. Bol ve düzenli yağış ister ÇAY Tropikal iklim bitkisidir. Bol ve düzenli yağış ister. Bulutlu gün sayısı fazla olmalıdır. Kışlar ılık geçmelidir. (Türkiye’ye Çayı getiren kişi Kimdir?) HAŞHAŞ Uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir. Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır. KETEN KENEVİR Lifleri dokuma sanayisinde , ip ve halat yapımında kullanılır. Kenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir.

Dünyada çay üreten ülkeler

YAĞ BİTKİLERİ

AYÇİÇEĞİ İlk yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister. MISIR Yetişme döneminde bol su ister. Bundan dolayı sulama imkanı olan bütün her yerde tarımı yapılabilir.

ZEYTİN Akdeniz iklim bitkisidir ZEYTİN Akdeniz iklim bitkisidir. Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim bir yıl fazla, bir yıl azdır. Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan'dan sonra 4. sıradayız.

BAKLAGİLLER

Baklagiller sıcak ve kurak bir yaz, belirli dönemlerde ise sulama ister. Nohut, mercimek, bezelye, fasulye ve bakla başlıca türlerdir.

Mercimek Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde sıcak ve kurak iklim ister. Her türlü toprak koşullarına dayanıklıdır. Nohut Yarı kurak iklim şartlarında yetişebilen nohut, en fazla İç Anadolu, Akdeniz, İç Ege ve Güneydoğu Anadolu’da üretilir. Baklagiller içerisinde en fazla üretim miktarına sahiptir. Fasulye Yüksekliği 2000 m yi aşmayan ve yaz döneminde sulanabilen tüm sahalarda yetiştirilir. En önemli yetişme alanları, kıyı bölgelerimizdeki ovalardır.

YUMRULU BİTKİLER

Patates, soğan, sarımsak, turp ve havuç özel koşullar istemediklerinden her bölgede yetiştirilirler.

MEYVELER SEBZELER

ÜZÜM Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir ÜZÜM Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir. Bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır. Dünya kuru üzüm üretimde birinciyiz ve ihracat yapmaktayız. ELMA Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir. İNCİR Akdeniz iklim bitkisidir. Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister. Türkiye Dünya kuru incir üretiminde ilk sırada yer alır ve önemli ihracat ürünümüzdür. FINDIK Anavatanı Türkiye’dir. En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bölgesidir. Yurdumuz üretiminin %90 ‘ını Karadeniz bölgesi karşılar. Türkiye dünya fındık üretiminde ve ihracatında ilk sırada yer alır (%60-70). Çikolata sektörünün önemli hammaddesidir.

FISTIK Fıstık, Türkçede botanik bakımdan birbiriyle ilgisi olmayan çeşitli bitkilerin çerez olarak yenen meyvelerine verilen addır. Fıstık adının kullanıldığı bazı bitkiler şunlardır: Antep fıstığı Çam fıstığı Hint fıstığı (Kaju fıstığı) Yer fıstığı Önemli ihracat ürünümüzdür. TURUNÇGİLLER (Narenciye) Tropikal iklim bitkisidir. MUZ Tropikal iklim bitkisidir. KAYISI Bütün bölgelerde tarımı yapılabilir. BADEM Kıraç arazilerde yetişebilmektedir.

İncelenmesi gereken önemli bir tablo

SEBZECİLİK Sebzeler çok fazla su isterler. Sulama yetersizliği olan yerlerde sebze tarımı gelişmemiştir. Sebze tarımı seracılık faaliyetleri bütün yıl yapılabilmektedir.

HAYVANCILIK

Tarımın bir kolu olan hayvancılık ; ekonomik değeri olan hayvanların yetiştirilmesi, çeşitli şekillerde yararlanılması ve pazarlanması olayıdır. Kırsal kesimlerde hayvancılık tarımın sigortası durumundadır. Tarım hayvancılık birbirini destekler. Örnek : Şeker fabrikaları çevresinde besi hayvancılığının gelişmesi.

HAYVANCILIĞIMIZI GELİŞTİRMEK İÇİN; • Hayvan Soyları İyileştirilmeli (Islah edilmeli) Mera Hayvancılığı Yerine Ahır Hayvancılığı Geliştirilmeli Mera hayvancılığı otlaklarda yapılan hayvancılık şeklidir. Masrafsızdır. Ancak verim düşüktür. Bundan dolayı yem kullanımı fazla olan , fakat verimi yüksek olan ahır hayvancılığına önem verilmelidir. Otlaklar Korunmalı Otlaklarımız tarımda makinalaşma ile sürekli olarak daralmaktadır. Ayrıca otlaklarda aşırı otlatma sonucu otlaklar bozulmaktadır. Bu olumsuzluklar sonucunda hayvanlar yeterince beslenememektedir.

Hayvancılığı geliştirmek için bu olumsuz durumlar önlenmeli. Yem üretimi artırılmalı. Erken kesim önlenmeli (süt kuzu-süt dana) Salgın hastalıklarla mücadele edilmeli Çiftçi eğitilmeli ve kredi desteği sağlanmalı.

BÜYÜKBAŞ HAYVANCILIK: (Sığır, at, eşek, katır, deve) İNEK Büyük baş hayvanlar içinde en fazla sığır(inek, öküz ,dana, manda) yetiştiriciliği vardır. Sığırlar içinde de en fazla inek yetiştirilmektedir. MANDA Bol sulu bataklık ve göl kenarlarında beslenir. Et kalitesi düşük olduğundan yetiştiriciliği fazla gelişmemiştir.

KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK KOYUN Bozkırların hayvanıdır. Hafif dalgalı düzlüklerde iyi yetişir. Koyun Türleri: • Kıvırcık: Soğuğa dayanıklı değildir. Et verimi yüksektir. • Dağlıç: Ege ve İç Batı Anadolu’da yetiştirilir. • Karaman: Ege, İç, Doğu ve G.Doğu Anadolu Bölgelerinde yetiştirilir. • Sakız ve Merinos: G.Marmara Bölümünde yetiştirilir. Merinos yünü için yetiştirilmektedir.

KIL KEÇİSİ Dağlık bölgelerin hayvanıdır. Ağaçların filizlerini yemek suretiyle beslenir. Ormanlara zarar verdiği için sayılarının azaltılması yoluna gidilmektedir.

KÜMES HAYVANCILIĞI (Tavuk, horoz, hindi, kaz, ördek, devekuşu) Kümes hayvanları içinde en fazla yetiştirilen tavuktur. Kümes hayvancılığı her yerde yapılabilmektedir.

ARICILIK Bal, bal mumu, polen ,arı sütü elde etmek için yapılmaktadır. Türkiye değişik iklim bölgeleri ve coğrafyasından dolayı çok zengin ve çeşitli arı florasına sahiptir. Bu özelliği nedeni ile Çin, ABD ve Meksika'dan sonra koloni varlığı açısından 3.5 milyon adet koloni ile dünyada 4. sırada yer almaktadır. Türkiye'nin toplam bal üretimi 65.000 tondur. Bunun 4.000 - 8.000 tonu dış satıma gitmektedir. Ancak ülkede koloni başına ortalama bal verimi 15 - 17 kg civarında olup, arıcılıkta gelişmiş ülkelerdeki verimin 1 / 3' ü kadardır.

İPEK BÖCEKÇİLİĞİ İpek böceği yetiştirme ve kozasından ipek elde etme faaliyetidir. Dut yaprağı yemek suretiyle beslenir. Dokumacılıkta önemli bir üründür.

BALIKÇILIK

ORMANCILIK

MADENLER VE ENERJİ

Çıkarılan Petrol Miktarı

SANAYİ

Bir yerde sanayinin kurulup gelişmesi şu şartlara bağlıdır: • Hammadde • Enerji • İş gücü • Pazar • Ulaşım • Sermaye Ülkemizde sanayinin yavaş gelişmesi; sermaye azlığı ve ulaşım zorluğu ile ilgilidir.

ULAŞIM

TİCARET

Ticaret: Malların/ürünlerin üretim sürecinden tüketimine kadar geçen zamanda, ekonomik değer taşıyan başka nesneler ile değiştirilmesi, alışı ve satışı anlamında kullanılmaktadır. İhracat: İhracat, yurt içerisinde üretilen malların başka ülkelere satılmasıdır. İthalat: İthalat, dış ülkelerden mal satın alma işidir.

Türkiye için

TURİZM

DEĞİŞİK ÖNEMLİ BİLGİLER

DÜNYA'DAKİ ÖNEMLİ ÜRETİM ALANLARI VE BÖLGELERİ a)Tarımsal Ham Madde Alanları Toprak Üretim Alanları:  ABD, Rusya, Çin, Hindistan. Orman Ürünleri Üretim Alanları:  Kongo Havzası, Amazon Havzası, Kuzey Amerika, Kuzey Avrupa. Balıkçılık Üretim Alanları:  Japonya, ABD'nin doğu kıyıları, Peru çevresi, Kanada'nın batı kesimleri. Hayvancılık Üretim Alanları:  Avustralya, Orta ve Güney Afrika, Kuzeybatı Avrupa.

b)Sanayi Üretim Alanları: c)Madenler ve Enerji Kaynakları: Kuzey Amerika, Batı Avrupa, Japonya, Çin, Rusya, Güneydoğu Asya. c)Madenler ve Enerji Kaynakları: Kuzey Amerika, Orta Asya, Kongo Havzası, Büyük Sahra, Güney Amerika'nın orta kesimleri, Orta Avustralya, Orta ve Kuzey Avrupa, Rusya'nın kuzeyi, Orta Doğu d)Hizmet Üretim Alanları: Avrupa, ABD, Japonya, Güneydoğu Asya e)Pazar Alanları: Avrupa, ABD, Japonya, Güneydoğu Asya,Ticari faaliyetlerde bazı bölgelerde yoğunlaşmalar görülmektedir. Bu bölgelerin oluşmasında ülkelerin gelişmişlik seviyesi etkin rol oynamıştır.