Ulusal Yeterlilikler çerçevesi ve öğretim programlarımız Prof. Dr. Selda Önderoğlu Bologna Uzmanı 12.Nisan.2017 Lefkoşa- KKTC

Günümüzde Üniversiteler nelerden etkileniyor Değişen Öğrenciler Değişen Çalışma Koşulları Değişen İş Çevresi Hızla Değişen Teknoloji Kıyaslamalar

Öğretme Yaklaşımları Yaklaşım Yaklaşım Bunlara bağlı olarak eğitim-öğretim sistemlerinin Öğretme Yaklaşımları Öğretici merkezli Çıktı merkezli Yaklaşım Yaklaşım

Öğretici merkezli yaklaşım Program tasarlamanın geleneksel yolu, girdi odaklı Öğreticiler, programda vermeyi istedikleri içeriğe karar verir, bu içeriği nasıl vereceğini planlar ve daha sonra da içeriği ele alır. Bu tip yaklaşım öğreticinin girdilerine ve öğrencinin ders materyalini ne kadar iyi özümsediği bakımından değerlendirme yapmaya odaklanmaktadır. Bu yaklaşım ile ilgili en büyük eleştiri, öğrencinin programı başarı ile bitirmesi için ne yapabilmesinin bazen tam olarak belirtilememesidir.

Çıktı merkezli yaklaşım Eğitimdeki uluslararası eğilimler, geleneksel öğretici merkezli yaklaşımdan öğrencinin merkez alındığı bir yaklaşıma kaymıştır. Bu model, öğrencilerden program (modül) sonunda ne yapabilmelerinin beklendiğine odaklanmaktadır. Bu yaklaşım genel kabul gördüğü şekliyle ‘Çıktı Merkezli Yaklaşım’ olarak ele alınmaktadır.

Öğrenci Merkezli Eğitim Yeterlilikleri temel alıyor. Buradan hareketle geliştirilen Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlilikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (UYÇ) Alan (mühendislik, sağlık vd.) Yeterlilikleri Program Yeterlilikleri (Program Çıktıları) (ders,modül bazında)Öğrenme kazanımları (Çıktıları)

Yeterlilikler Çerçevesi Ana Unsurları: Seviye Tanımlayıcıları (level descriptors) ve Öğrenme kazanımları Krediler (ECTS) Düzeyler(lisans,YL) (cycles) Kalite güvencesi yaz alttaki kutuya Amaçlar: Şeffaflık, Tanınma, Hareketlilik KALİTE GÜVENCESİ

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (UYÇ) Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Bu sistem aracılığıyla, yükseköğretimde tüm yeterlilikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi: Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliklerini birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevedir.

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Nedir? Her ülkenin kendi toplumsal,kültürel ve ekonomik gerçeklerine göre yaklaşımları içeren ve buna göre tanımlanan, - Yüksek öğretim kurumları tarafından kabul gören, uygulanabilen, - Ulusal tüm paydaşlarca anlaşılan, tanınan - Uluslar arası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen bir çerçevedir. Ulusal kimliğin bir parçasıdır.

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Neden? Uluslararası alanda o ülkenin yüksek öğretim sisteminin - şeffaflığı - tanınması - öğrenenler ve mezunlarının hareketliliği için bir araçtır. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi, o ülke yükseköğretim kurumlarının uluslararası çekiciliğini artıracaktır. Kalite güvencesi yeterlilikler çerçevesinin en önemli boyutudur.

UYÇ NEDEN ÖNEMLİDİR? Düzeyler arasında öğrenme çıktılarına dayalı açık tanımlamalar ve ilişkiler ile yeterliliklerin amaç ve çıktılarını açık hale getirir, Farklı yeterlilikler arasındaki bütünlüğü ve örtüşmeyi ortaya çıkararak, yeterliliklerin bir bütün sistem içerisinde birbirleri ile ilişkilendirilebilmelerini ve bu sayede düzeyler arasında ilerlemeyi ve geçişi sağlar, Paydaşların katılımı ile kabul edilmiş, eğitime rehberlik eden ulusal çağdaş bir çevçeve sunar; Mevcut yeterliliklerin anlaşılması, düzenlenmesi ve geliştirilmesine olanak sağlayan bir yapı oluşturur, Yeni yeterliliklerin tasarlanabilmesi için bir içerik sunar. Yerliliklerin reformunu kolaylaştırarak, değişen toplumsal ihtiyaçlara uygun yeni yeterliliklerin geliştirilmesine yardımcı olur Öğrenci ve diğer paydaşlara karşı sorumluluklarını yerine getiren (özerk) yükseköğretim kurumlarını destekler, Yeterliliklerin vatandaşlar, işverenler ve toplumun bütün üyeleri için rollerini ve yararlarını göstererek bunlara ulaşılmasını teşvik eder; Yeterlilikler ile tanınma ve hareketlilik arasındaki farklı ulusal rolleri ve ilişkileri açıklayarak ulusal ve uluslararası düzeyde vatandaşların ve işverenlerin bilincini yükseltir, Ülke dışında yükseköğretimin tanınmasını ve cazibesini artırır.

ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Hazırlanırken nelere dikkat edilmeli? Yeterliliklerin hedef ve seviyeleri öğrenme kazanımları ile ifade edilmeli Paydaşlar için fayda ve roller gösterilmeli Müfredat geliştirmeye yardımcı olmalı Erişim ve sosyal kapsamın geniş tutulması sağlanmalı Toplumun değişen dünyada değişen ihtiyaçları karşılanmalı. Uluslararası alanda da anlaşılır olmalıdır.

Ders Öğrenme kazanımları (çıktıları) Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alan (sağlık, mühendislik vd.)Yeterlilikleri Program Yeterlilikleri (çıktıları) Ders Öğrenme kazanımları (çıktıları)

UYÇ Hazırlama Süreci (11 Adım) 23.09.2017 UYÇ Hazırlama Süreci (11 Adım) Süreci başlatmak için karar alınması Çalışma takviminin oluşturulması Sürecin organizasyonu Çerçevenin tasarımı Paydaşlardan görüş alınması Çerçevenin onaylanması İdari organizasyon Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması 9. Yeterliliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi 10. Çerçevenin Avrupa Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi 11. UYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması Ulusal yeterlilik çerçevesi oluştururken izlenecek yol sayfa 15teki tablo 14

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) ÇALIŞMALARI 23.09.2017 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) ÇALIŞMALARI Ulusal yeterlilik çerçevesi oluştururken izlenecek yol sayfa 15teki tablo 15

TYYÇ Oluşturma Takvimi (11 Adım) 23.09.2017 TYYÇ Oluşturma Takvimi (11 Adım) Süreci başlatmak için karar alınması: Nisan 2006 Çalışma takviminin oluşturulması: 2006 Sürecin organizasyonu: 2006-2008 Çerçevenin tasarımı: Kasım 2008 Paydaşlardan görüş alınması: Şubat 2010 Çerçevenin onaylanması: Mayıs 2009, Ocak 2010 İdari organizasyon: Şubat 2010 Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması: Pilot : Aralık 2010, Tüm kurumlarda: Aralık 2012 Yeterliliklerin TYYÇ’ye dahil edilmesi: 2010 - 2015 Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi: 2010 - 2012 TYYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması: 2010 Ulusal yeterlilik çerçevesi oluştururken izlenecek yol sayfa 15teki tablo 16

TYYÇ’nin Tasarımı Düzeyler (levels, cycles) Profiller (profiles) 23.09.2017 TYYÇ’nin Tasarımı Düzeyler (levels, cycles) Profiller (profiles) Verilen Dereceler (award types) Düzeylerin tanımlanması için kullanılacak Düzey tanımlayıcıları Krediler ve Çalışma Yükü (Credits and workload) Kalite Güvencesi

TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER/YETERLİLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey DOKTORA TIPTA UZMANLIK SANATTA YETERLİK YÜKSEKLİSANS (Tezli programlar) (Tezsiz programlar) LİSANS (Fakülte Programları) (YO & Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) (MYO Programları)

TYYÇ hazırlanırken:PAYDAŞLAR Üniversitelerarası Kurul Yükseköğretim Kurumları (130 kurum) Bakanlıklar (17 Bakanlık) Mesleki Yeterlilikler Kurumu Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Ulusal Öğrenci Konseyi Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Meslek Kuruluşları (33 Kuruluş) Vakıflar (3 Vakıf) Dernekler (6 Dernek) Sendikalar ve Konfederasyonlar (2 Sendika ve 7 Konfederasyon)

5 ÖNLİSANS TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 5 ÖNLİSANS _____ EQF-LLL: 5. Düzey QF-EHEA: Kısa Düzey Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma. - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

6 LİSANS TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

7 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) YÜKSEK LİSANS DÜZEYİ BİLGİ Kuramsal Uygulamalı BECERİLER Kavramsal/Bilişsel YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluşturabilme, - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. - Alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. - Alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi’nde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilme. Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalışmalarda kullanabilme.

Ders Öğrenme kazanımları (çıktıları) Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alan (sağlık, mühendislik vd.)Yeterlilikleri Program Yeterlilikleri (çıktıları) Ders Öğrenme kazanımları (çıktıları)

ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ALAN YETERLİLİKLERİ İÇİN:ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED 97 EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI ISCED TEMEL ALAN KODU EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEMEL ALANLARI 1 14 Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Bilimleri 2 21 Sanat 3 22 Beşeri Bilimler 4 31 Sosyal ve Davranış Bilimleri 5 32 Gazetecilik ve Enformasyon 6 34 İşletme ve Yönetim Bilimleri 7 38 Hukuk 8 42 Yaşam Bilimleri 9 44 Doğa Bilimleri 10 46 Matematik ve İstatistik 11 48 Bilgisayar 12 52 Mühendislik 13 54 Üretim ve İşleme 58 Mimarlık ve Yapı 15 62 Tarım, Ormancılık, Hayvancılık ve Su Ürünleri 16 64 Veterinerlik 17 72 Sağlık 18 76 Sosyal Hizmetler 19 81 Kişisel Hizmetler 20 84 Ulaştırma Hizmetleri 85 Çevre Koruma 86 Güvenlik Hizmetleri www.tyyc.yok.gov.tr

üniversiteler:programlarını gözden geçirme TYYÇ’nin kabulü- Alan yeterliliklerinin belirlenmesi- üniversiteler:programlarını gözden geçirme Birbirleriyle ilişkilendirilerek belirlenmesi ve programların bu çerçevede yeniden ele alınması

Temel Alan, Yeterlilik Düzeyi ve Yeterlilik Türünü seçerek programını gözden geçirme

Program Yeterlilikleri belirlerken öncelikle programın eğitim amaçlarıve hedefleri oluşturulur.   Programın eğitim amaçları; Eğitim süreci sonunda mezunlardan gerçekleştirmeleri beklenen davranışları tanımlayan ifadelerdir. Başka bir deyişle, programın nasıl bir mezun profili istediğini ortaya koyan genel bir ifadedir. Eğitim amaçları; bir programın eğitsel misyonunu nasıl planlamayı sağladığını ve paydaşlarının gereksinimlerini nasıl karşılayacağını bildiren açık, genel ifadelerdir. Daha sonra programdan beklenen “program çıktıları/ yeterlilikleri” belirlenir.

Program yeterlilikleri (Çıktıları) nedir? Program yeterlilikleri; öğrencilerin ilgili programdan mezun oluncaya kadar kazanmaları gereken bilgi, beceri ve yetkinlikleri tanımlayan ifadelerdir. Öğrencinin mezun olduğunda neyi bilmesinin, neyi yapabilmesinin ve nelere yetkin olmasının beklendiği program çıktıları ile açıklanır. program çıktılarının belirlenmesinde, Nasıl bir program? Nasıl bir mezun istiyoruz? sorularına yanıt ararız. Program yeterliliklerinin mümkün olduğunca gerçekçi ve ulaşılabilir nitelikte olmasına dikkat edilir.  

PROGRAM YETERLİLİKLERİNİN(ÇIKTILARININ) KONTROLÜ Program Çıktıları “Yüksek Öğretim Yeterlilikler Çerçevesi, ” ilgili mesleğin gerektirdiği yeterlilikleri (Temel Alan Yeterlilikleri) ne ölçüde karşılamaktadır? üniversitemizin ve buna bağlı olarak da bağlı bulunduğunuz fakülte ya da yüksekokulun vizyon, misyon ve hedefleriyle tutarlı mı? ilgili mesleğin etik kuralları dikkate alınarak mı yazılmış? Öğrenciler olası program çıktılarıyla ortaya konulan yeterliliklere sahip olabilirler mi? Harcanan zaman, emek, para vb. açılardan olası program çıktıları gerçekçi olarak dile getirilmiş mi? Diğer bir deyişle bu çıktılar istenilen becerileri kazandırma anlamında ekonomik mi?

Program yeterlilikleri-programdaki derslerin ilişkisi program yeterlilikleri, programda yer alan derslerin “ders amaç ve hedefleri ve ders öğrenme çıktıları” ile sağlanır.   Dersin Öğrenme Kazanımları / Çıktıları Dersin amaç ve hedeflerini sağlamalıdır.

Öğrenme kazanımları (Çıktıları) Dersin (modülün) sonunda öğrencilerin sergilemesi gereken özellikleri ifade eder. planlı, düzenli öğrenme-öğretme yaşantıları yoluyla bireylere kazandırılması düşünülen bilgiler, yetenekler, beceriler, tutumlar, ilgiler ve alışkanlıkların ifadesidir.

NEDEN ÖĞRENME KAZANIMLARI / ÇIKTISI? Öğrenme kazanımları(Çıktıları) Öğrenme ortamını tasarlamada bir araçtır. Öğrenme ortamını öğrenci merkezli olarak tasarlamamıza yardım eder. Süreci konu merkezli (öğretim elemanı ne öğretecek?) olmaktan çıkarıp, ürün ağırlıklı (süreci tamamlayan öğrenci neler yapabilecek) olmaya doğru iter. Öğrencilere süreçte onlardan ne beklendiği konusunda ipuçları verir. dersin amacı ile öğrenme çıktıları aynı anlama gelmez

Ulaşılabilir olmalıdır (öngörülen düzey için ve ölçülebilir) Öğrenme kazanımları (çıktıları) Ulaşılabilir olmalıdır (öngörülen düzey için ve ölçülebilir) Genel olmalıdır (spesifik olursa öğrenme çıktılarının sayısı artar, gerçekçi olmaz) Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır. Herkes için anlaşılır olmalıdır. . Herhangi bir dersteki konuların başlıkları Öğrenme Çıktısı olarak ifade edilmemelidir. “Öğrencim, bu sürecin sonunda hangi bilgi ya da becerilere sahip olmalıdır?” sorusunu kendinize sorun; cevabınız, çalışmalarınıza yön verecektir. Gözlenebilir ve ölçülebilir fiiller belirleyiniz, “…çizer, …gösterir, …problem çözer, …açıklar, …örnek verir, …hatırlar, …tasarlar, …uygular, …eleştirir, …karşılaştırır, …çalıştırır, listeler, …kullanır” gibi

öğrenme kazanımı örnekleri Bu dersin sonunda öğrenci bilişim teknolojilerini tanır (tanıması beklenir). yazılım - donanım ve işletim sistemleri ile ilgili temel kavramları açıklar (açıklaması beklenir). bilişim teknolojilerinin sosyal yapı üzerindeki etkilerini fark eder/ açıklar (açıklaması beklenir).. bilişim sistemleri güvenliğini ve ilgili etik kavramlarını günlük yaşamında uygular (uygulaması beklenir).

Öğrenme Kazanımlarının yazılmasında öğretim yöntemleri ve ölçme ve değerlendirme teknikleri ile öğrenme kazanımları arasında ilişki kurma konusu öğretim elemanlarının en önemli güçlüğü olarak karşımıza çıkmaktadır.

Program yeterlilikleri ve Öğrenme kazanımları İlişkisi Dersin Öğrenme kazanımlarını yazıldıktan sonra, her birinin hangi program yeterliliği (çıktısı/ları) ilişkili olduğu belirlenir. Bu süreç, o dersin programa nasıl katkıda bulunduğunu ya da dersin programa olan katkısını artırmak için dersin amacını ve öğrenme kazanımlarının nasıl gözden geçirilmesi gerektiğine yardımcı olur.

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi* Ders Öğrenme Çıktıları Program Çıktıları   PÇ1 PÇ2 PÇ3 -- ÖÇ1 ÖÇ2 ÖÇ3 ÖÇ4 *Katkı Düzeyi: 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek

Eğitim-öğretim programı - Ulusal yeterlilikler çerçevesinin karşılaştırılması ise bize programımızın ülke yüksek öğretim sistemi içindeki yerini şeffaf olarak ortaya koymamızı sağlar.

Programın kalite güvencesi için: (Avrupa Yüksek Öğretim Alanı (EHEA) Kurum İçi Değerlendirme İlke ve Standartları) Program Kalite Güvencesi Unsurlarının Değerlendirilmesi; Öğrenme kazanımlarının hazırlanmış ve basılmış olması gerekir; Müfredat ve içerik ile ilgili düzenlemeler tamamlanmalıdır; Ders aktarım süreçleri (tam zaman, yarı zamanlı, ve e-öğrenme) kesinlik kazanmalıdır; Öğrenim türleri, akademik, mesleki YBO vb. belirlenmelidir; Uygun öğrenim kaynaklarının varlığı sağlanmalıdır; Eğitim programlarının öğrenme boyutu dışı onanma süreci açıklık kazanmalıdır; Öğrenci başarısının izlenmesi güvence altına alınmalıdır; Dış paydaşlar ile eğitim programlarının düzenli gözden geçirilmesi takvime bağlanmalıdır; İş veren, işgücü piyasası ve mesleki kuruluşlarla dan elde edilecek geri besleme güvence altına alınmalıdır; Öğrencilerin kalite güvence sistemine katılımı sağlanmalıdır. Prof. Dr. Nejat Erk, Bologna Uzmanı, Kalite güvencesi,5.Ekim.2007,İzmir

Şemsiye Çerçeveler (AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ) 23.09.2017 Değişik ülkelerin UYÇ’lerinin birbiriyle konuşabilmesi için Şemsiye Çerçeveler (AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ) 1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi (The overarching framework for qualifications of the EHEA) “QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı, 19-20 Mayıs 2005 2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (European Qualifications Framework for Lifelong Learning) “EQF-LLL”: Avrupa Parlementosu ve Konseyi tarafından 23 Nisan 2008’de kabul edilmiştir. Vurgulama:Bologna ülkesi olarak Türkiye kararlara uymak durumunda.

The New Zealand Qualifications Framework (NZQF) The New Zealand Qualifications Framework (NZQF) is the heart of New Zealand’s education system. All qualifications – both secondary and tertiary – listed on the NZQF come with an assurance of quality that is recognised and trusted worldwide. Main Principles of NZQF: New Zealand qualifications are based on need, outcomes, flexibility and collaboration. This approach is intended to provide a simple structure for qualifications and programmes. Qualifications are designed to identify the underpinning skills, knowledge and attributes graduates need to perform a range of roles across a broad context. http://www.nzqa.govt.nz/studying-in-new-zealand/understand-nz-quals/nzqf/ http://www.nzqa.govt.nz/assets/Studying-in-NZ/New-Zealand-Qualification-Framework/requirements-nzqf.pdf  

The South African National Qualifications Framework Objectives of the NQF The objectives of the NQF are to: Create a single integrated national framework for learning achievements; Facilitate access to, and mobility and progression within, education, training and career paths; Enhance the quality of education and training; Accelerate the redress of past unfair discrimination in education, training and employment opportunities. The objectives of the NQF are designed to contribute to the full personal development of each learner and the social and economic development of the nation at large. http://www.saqa.org.za/list.php?e=NQF

Hindistan -çalışmalar sürüyor A- mesleki: National Vocational Education Qualification Framework (NVEQF). http://mhrd.gov.in/nveqf B-Yüksek Öğretim : Pre-requisites for an NQF : -a framework of levels with descriptors for each level; -procedures and criteria for accrediting and registering qualifications on the NQF; -Accrediting education and training providers; -ensuring that assessment leading to the award of NQF qualifications conforms to national standards. http://www.unescobkk.org/fileadmin/user_upload/apeid/NQF/India.pdf

Yararlanılan Kaynaklar http://www.ehea.info/ www.yok.gov.tr file:///C:/Users/ben/Desktop/2015_Implementation_report_20.05.2015_613733.pdf; page 68 http://www.nzqa.govt.nz/studying-in-new-zealand/understand-nz-quals/nzqf/ http://www.nzqa.govt.nz/assets/Studying-in-NZ/New-Zealand-Qualification-Framework/requirements-nzqf.pdf http://www.saqa.org.za/list.php?e=NQF http://mhrd.gov.in/nveqf Bologna Süreci (Yeterlilikler ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi); Prof. Dr. Buket Akkoyunlu,Yrd. Doç. Dr. Esed Yağcı; 9 Mayıs 2012, Ankara (PPT) Bologna süreci kapsamında kalite güvencesinin sağlanmasında stk ların rolü, Prof. Dr. Çiğdem Güldür, Bologna Uzmanı, 14. Mart.2008, Ankara (PPT)  

Prof. Dr. Selda Önderoğlu selda.onderoglu@neu.edu.tr Teşekkür ederim Prof. Dr. Selda Önderoğlu selda.onderoglu@neu.edu.tr