Bal Dışındaki Arı Ürünleri Hazırlayan: Duygu Uygun Danışman: Prof. Dr. Mustafa Karhan

İçerik: √Dünya’da ve Türkiye’de Arıcılık √ Bal Dışındaki Arı Ürünleri ve Üretimleri √ Bombus Arısı

Bugün dünyada 56 milyon dolayında arı kovanı bulunmakta ve bunlardan 1.2 milyon ton dolayında bal üretilmektedir. Dünyanın en çok kovan varlığına (65 milyon) sahip ve bal üreten (211 bin ton) ülkesi Çin'dir. Kovan başına ortalama dünya bal üretimi 20 kg dolayında olup, Çin’de 33kg, Arjantin’de 40kg, Meksika’da 27kg, Kanada’da 64kg, Avustralya’da 55kg, Macaristan’da 40kg, Türkiye’de 16kg’dır. Dünyada en çok bal ithal eden ülkeler ise; Almanya(%22), ABD(%19), Japonya(%8), İngiltere(%9), İtalya(%4), Fransa(%6), Suudi Arabistan(%4), İspanya(%3) ve diğer Avrupa ülkeleridir(%25). Bal üretimi bakımından sırasıyla ilk on ilimiz; Muğla, Ordu, Adana, Aydın, Sivas, Antalya, İzmir, İçel, Erzincan ve Samsun olup ülkemiz bal üretiminin yaklaşık yarısı bu illerimizde üretilmektedir.

Arı Ürünleri Arının doğrudan vücudundan salgıladığı ürünler: Arı sütü, Bal mumu, Arı zehiri Arının bitkilerden topladığı ve kısmen vücut salgılarını eklediği ürünler: Bal, Polen, Propolis

Bal dışındaki arı ürünleri: Arı sütü Polen Propolis Arı zehiri Arı Havası Bal mumu Apis Totale

Arı sütü en önemli arı ürünlerinden birisi olup, normal koşullarda 5-15 günlük yaştaki işçi arıların başlarında bulunan hypopharyngeal bezlerinden salgılanan, larva dönemindeki yavruların ve ana arının hayatı boyunca beslenmesinde kullanılan, besin değeri oldukça yüksek, beyaz renkli, peltemsi bir maddedir. Dünyada en fazla arı sütü üreten ülkeler Çin, Japonya ve Kore’dir. Üretilen arı sütünün en büyük alıcısı ise başta Japonya ve ABD olmak üzere kişi başına gelir düzeyi yüksek olan Avrupa ülkeleridir.

Arı sütü üretimi için temel ihtiyaçlar; √besleme kolonileri, √ taşıma çıtaları, √ mum veya plastik yüksükler, √ ana arı ızgarası, √ transfer kaşığı, √koyu cam kaplar √ buzdolabıdır. Geniş çaplı üretim için elektrikli vakumlu toplayıcı kullanılabilir. Arı sütü üretiminin temeli, seri ana üretimi için geliştirilmiş bulunan standart Doolittle yöntemine dayanmaktadır. Bu yöntemde ana arı üretim zinciri belirli bir noktada kırılarak, işçi arıların yoğun şekilde besledikleri yapay ana arı gözlerinde biriken arı sütü hasat edilmektedir.

Polen, çiçekli bitkilerin erkek organları tarafından üretilen ve erkek cinsiyet hücrelerini içeren cinsiyet üniteleridir. Polen taneciklerinin rüzgar, su, böcek ve bal arıları aracılığıyla çiçeğin dişi organ tepeciğine ulaşması tozlaşmayı meydana getirir.

Polen Üretimi, kovanlara konulan polen tuzağı ile yapılmaktadır. Polenin Farklı Saklama Yöntemleri 1.Poleni Toz Şekerle Karıştırma 2.Poleni Hamur Haline Getirerek Saklama 3.Vakumla Saklama 4.Poleni Dondurarak Saklama 5.Hava İle Kurutma

Propolis, eski yunancada “pro” savunma, “polis”, şehir anlamına gelirki buradan da şehrin yada kovanı savunması gibi bir anlama ulaşmak mümkündür. Dolayısıyla propolis sözcüğü, bal arılarının propolisi, kovan girişlerini dışarıdan gelecek tehlikelere karşı savunma amacıyla kullanmalarına da dayandırılabilir.

Arı zehiri, Arıların zehir torbasında oluşan ve içerisinde başlıca mellitin, apamin, MCD- peptidi, histamin, hyaluronidaz, fosfolipaz- A2 bulunan, keskin kokulu, acı tat da, sarımtırak renkte, sıvı, hava ile temasında çabuk kuruyup kristalize olan bir maddedir. Arı zehiri, arılarda zehir torbasına bir kanal ile bağlanan, asit ve alkali salgı bezlerinde üretilerek zehir torbasında depolanır. Bu salgı arı soktuğu zaman iğne içerisindeki zehir kanalından sokulan kimseye enjekte edilir.

Apiterapinin kelime anlamı, bal arısı zehrinin ve bazı arı ürünlerinin tedavi amaçlı kullanılmasıdır. Arı havası diğer yabancı adı olan apiair ile arı kovanına takılan bir aparat sayesinde kovanının içeresinde bulunan bal, polen, propolis, arı sütü vb. karışımlarından oluşan bu hava hastaya tenefüs ettiriliyor.

Bal mumu işçi arıların günlük yaş dönemlerinde 4, 5, 6 ve 7. abdominal sekmenlerdeki mum salgı bezlerinden salgılanan bir maddedir. Rengi salgılandığı anda beyaz olmasına rağmen, daha sonra koyulaşarak sarıya veya kahverengine döner. Arılar bu maddeyi yavru yetiştirmek, bal ve polen depolamak üzere gerekli depo gözlerini örmek için salgılarlar.

Geleneksel Eski kararmış petekleri sıcak su içerisinde eritme Balmumu İnce elekten süzme Üretimi Soğutma Kaynatarak Sızdırma İşlemi Geleneksel Petek parçaları üzeri camla kaplı sandık içerisinde delikli bir kabın içerisine konulur. Balmumu Güneş ısısı etkisiyle su dolu kovaya eriyerek balmumu damlar. Üretimi 2 Kovanın içerisinde suyun üzerinde biriken balmumu soğuyarak katılaşır. Solar Sızdırma Yöntemi Çok Büyük Kapasitede Petekler sıcak su ya da buhar yardımıyla eritilir. Balmumu Üretim Eriyen petekler santrifüjle posadan saf mum elde edilir.

Apis totale, dışarıdan getirilen ve arılar tarafından hayat boyunca üretilen biyolojik aktif maddelerdir. Ekstraktın içerisinde arıların sinir ve endokrin sistemleri vardır. Apis Totale, gri renkte, 6,5 Ph değerine sahip toz halinde bir madde olup, kendine has kokusu vardır. Apis totale, içerisinde barındırdığı karbonhidratlar, proteinler, sentezlenebilen ve sentezlenmeyen aminoasitler, yağlar, makro ve mikro elementler, vitaminler, antibiyotik maddeler, enzimler, hormonlar, heparin ve heparoidler bakımından çok zengin bir kimyasal içeriğe sahiptir.

1987 yılında keşfedilen Bombus arıları, işgücü maliyetinde ortaya çıkan muazzam tasarruf, meyve kalitesinin ıslahı ve çoğunlukla da yükselen üretim ile dünya çapında polinasyon için kullanılmaya başladı. Bombus arıları ile doğal polinasyonun avantajları aşağıdaki gibidir; √İşçilik maliyetlerinde tasarruf √ Homojen meyve kalitesi √ Verimlilik √ Raf ömrünün artması sayesinde Bombus arıları polinasyon (Döllenme) için tarım sektörü için vazgeçilmez bir ürün olarak yerini almıştır.