TARİH PROJE ÖDEVİ Ad: Harun Soyad: ŞENTÜRK Sınıf: 10/A Numara: 291
KAPİTÜLASYONLAR İslâm dünyasında kapitülasyon imtiyazları için en çok kullanılan terimler: şurût (şartlar), uhûd (sorumluluklar), amân (güvence)’dır. Bu terimleri içeren belgelere ise ahdnâme (yemin ile verilen güvence) denmektedir. Latince’de capitula: şartlar, fasıllar, maddeler demektir. Kapitülasyon: Yabancı devlet ve vatandaşlarının bir ülkede sahip olduğu ayrıcalıkları, imtiyazları veya muafiyetleri ifade etmektedir.
Tarihte ilk olarak İtalyan şehir devletlerinin Bizans üzerinde kapitülasyon elde ettikleri görülmektedir. Osmanlı Devleti XIV. Yüzyıl başlarında kurulduğu zaman, çevresindeki ülkelerde kapitülasyon kurumu vardı ve toplumlararası bir gelenek olarak yaşıyordu. Bu nedenle kapitülasyonlar doğrudan doğruya Osmanlı Devleti’ne de geçmiştir. Ayrıca Osmanlı padişahlarının Avrupa devletlerine kendi hükümranlıklarını tanıtmak amacıyla ve kendi dönemlerindeki siyasi şartlar gereği yarar elde etmek amacıyla da kapitülasyonlar verdikleri de bilinmektedir.
OSMANLI’DA İLK KAPİTÜLASYON ANLAŞMASI 1.Murat: Osmanlı Devleti’ndeki ilk ticari imtiyaz, I. Murat zamanında, 1365 yılında, Ragusa Cumhuriyeti gemilerinin doğuda serbestçe dolaşmalarına izin veren ahidnamedir. İkinci olarak, 1387 yılında Cenevizlilerle yapılan ticaret antlaşmasında da Cenevizlilere bir takım imtiyazlar verilmiştir. Ceneviz Cumhuriyeti, 12. yüzyıldan 1805 yılına kadar İtalya Yarımadası'nın Kuzey Batısında bugünkü Cenova kenti civarında hüküm sürmüş bir kent devlettir.