YAŞLILIKTA DEPRESYON ANTALYA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şubesi
DEPRESYON NEDİR? Uzun süreli ve sürekli, moral bozukluğu, ümitsizlik, çaresizlik, suçluluk duyguları, uyku, iştah değişiklikleri, ölüm ve intihar düşüncelerinin eşlik edebildiği bir bozukluktur. DEPRESYON NE DEĞİLDİR? Kişilik zayıflığı değildir. Tembellik, iradesizlik, zayıflık ile alakalı değildir. Olağan, kendi kendine geçebilecek bir durum değildir. Yaşlılıkta dahi normal bir durum değildir.
DEPRESYON Depresyon diyabet, hipertansiyon gibi bir hastalıktır. Beyin kimyasında oluşan bozukluklardan kaynaklanır. Depresyonu olan kişiler tıbbi destek almalıdır. Tedavi edilmediği takdirde intihar riski yüksektir. Yaşlılarda görülen depresyon belirtileri yetişkinlerde görülenden farklılık gösterebilir.
YAŞLILARDA DEPRESYONA YATKINLIK OLUŞTURAN FAKTÖRLER Emeklilik Rol kaybı (aile, iş, arkadaş) Aile üyesi, arkadaş kaybı (eş, çocuk) Yeti yitimi (Duyma, görme vb.) Otonomi kaybı (huzurevi vb.) Özel yaşamın kaybı Kayıplar Aile yapısının giderek değişmesi Düşük sosyoekonomik düzey Çok sayıda ilaç kullanılması Sosyal ilişkilerde zayıflık, sosyal izolasyon Sosyal desteğin azalması Birden çok süreğen hastalığın varlığı Beslenme yetersizliği Düşük benlik saygısı
YAŞLILIKTA DEPRESYON BELİRTİLERİ Unutkanlık, dikkat ve ilgi kaybı Ajitasyon, irritabilite Uzun süren ve sürekli olan moral bozukluğu Daha önce zevk alınan aktivitelerden zevk alamama Suçluluk, umutsuzluk ve karamsarlık duyguları Beden şikayetleri ile aşırı meşgul olma İştahta ve kiloda değişim Sürekli uyku bozukluğu Cinsel istek kaybı İntihar düşünceleri Suçluluk hezeyanları
Aşağıdaki davranışları gösteren kişilerin çok yakın gözlem altında tutulması ve mutlaka bir uzman yardımı alması sağlanmalıdır. Aç kalma, yemeği reddetme Hayati ilaçların reddi Alkol kullanımı Tıbbi tavsiyelere uymama
DEPRESYON İLE DEMANS FARKI Belirtileri benzer olduğu için karıştırılabilir. Bazen depresyon ve demans yaşlılarda birlikte görülür. Depresyon (Bilişsel Bozukluk Eşlik Eden) Başlangıç zamanı bellidir. Kısa süreli öykü (hafta/ay) Hızlı ilerler. Bellek sorunlarından çok yakınır. Bellek sorunları davranışları ile uyumsuzdur. Duygudurum çökkündür. Gece kötüleşmez, tam tersine düzelir. Görüşmede efor sarfetmez. «Bilmiyorum.» yanıtı sıktır. Bellek sorunları tutarsız/parçalıdır. Demans Sinsi başlar. Uzun süreli öykü (ay/yıl) Yavaş ilerler, ilk zamanlar belirtiler gözden kaçar. Bellek sorunlarından yakınmaz. Bellek sorunları davranışa yansır. Duygudurum apatiktir. Gece sx kötüleşir, konfüzyon görülebilir. İyi olduklarını kanıtlamak için uğraşırlar. Yanıt vermeye çalışırlar. Yakın bellek daha bozuktur. Belli yetilerde tutarlı olarak kötü performans gösterirler.
TEDAVİ EDİLMEYEN DEPRESYONDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR İş kaybı Boşanma Sigara ve alkol gibi madde kullanımın artması Kişisel bakımın azalması Uyku düzeni, yeme alışkanlığının bozulması Bedensel hastalıklara yatkınlıkların artması İntihar riskinin artması Önceden girişim varsa tamamlanmış intihar
DEPRESYONUN YAŞLILARIN HAYATINA OLAN ETKİLERİ Yeti yitimi ile bağımsızlığın azalması Hayat kalitesinde bozulma Yaşlıya, aileye, bakıcıya yük Başta kalp ile ilgili sebepler olmak üzere tüm sebeplere bağlı ölüm oranlarında artış Artan intihar teşebbüsü Ölümle sonuçlanan intiharlarda artma
Depresyon tedavisinde kullanılan etkin ilaçlar vardır Depresyon tedavisinde kullanılan etkin ilaçlar vardır. Ancak ilaçların etkisinin belirginleşmesi için 3-4 hafta gibi bir sürenin geçmesi gerektiği unutulmamalıdır. İyileşmenin çabuk başlamamasına karşın hastalığın tedavi sonuçları yüz güldürücüdür.
Depresyon riskini azaltır. Fiziksel aktivite yapmak Sağlıklı ve düzenli beslenmek Sosyal yönden aktif olmak Düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak Üretkenlik sağlayan ve kişiyi mutlu eden aktivitelerde bulunmak Stresten uzak durmak Depresyon riskini azaltır.