MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ ( ) 1911 yılı Nisanında Selânik’te çıkmaya başlayan Genç Kalemler dergisi ile milliyetçilik cereyanı edebiyatta da başlamış oldu. Ömer Seyfettin, Ali Cânib gibi gençlerin çıkardıkları bu dergide, ‘‘Millî Edebiyat’’ deyimi ilk defa ortaya atılmıştır. Millî bir edebiyat yaratmak için, edebî dilin millîleştirilmesinden başlayarak, ‘‘Yeni Lisan’’ dâvasını ortaya atarlar.

Yeni Lisan makalelerinde ileri sürülen görüşler: Arapça ve Farsça gramer kaidelerinin kullanılmaması, Arapça kelimelerin, Türkçedeki kullanışlarına göre değerlendirilmesi, Arapça ve Farsça kelimelerin Türkçede söylendikleri gibi yazılmaları, Diğer Türk lehçelerinden kelime alınmaması, Konuşmada İstanbul şivesinin esas tutulmasıdır.

MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Eserlerde, hayata dönük memleket sorunları dile getirilmiştir. Hece vezni, asıl vezin olarak kabul edilmiştir. Hikaye ve romanlarda ilk kez İstanbul dışına çıkılmıştır. Türk tarihine ve milli kaynaklara yönelme görülür. Şiirde Anadolu gerçekleri işlenir.

BEŞ HECECİLER Cumhuriyet Edebiyatı’nda görülen ilk edebi harekettir. Millî edebiyat akımından etkilenmişlerdir. Beş Hececiler, şiire I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde başlamıştır. Sanatçılar; eserlerinde halkın konuştuğu, yalın bir dil kullanmıştır.

Beş hececiler, ilk şiirlerinde aruz veznini kullanmış daha sonra heceye geçmiştir. Hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denemişlerdir. Mısra kümelerinde dörtlük esasına bağlı kalmadılar yeni yeni biçimler aradılar.

HALİT FAHRİ OZANSOY ( ) Milli Edebiyat hareketini şiir alanında başarıya götürenlerdendir. Orta öğreniminden sonra meslekî hayatı öğretmenliklerde geçer. İlk şöhretini Rubâb ( 1912 ) dergisindeki şiir ve nesirleriyle yapar. Bir süre ‘Nâyîler’ arasına da karışan şair, daha sonra Milli Edebiyat Hareketi’ne katılarak ‘Arûz’a Vedâ ’ adlı şiiri ile Arûz’u bırakır. Ondan sonra heceyi ve konuşulan Türkçeyi büyük bir başarı ile kullanır, şiirlerinde ferdiyetçi bir karakter gösterir.

Genellikle derin bir karamsarlık taşıyan şiirlerini ; Ruyâ ( bir tek manzume, 1912), Ceng Duyguları (1917), Efsaneler (1919), Zakkum (1920), Bulutlara Yakın (1921), Gülistanlar-Harâbeler (1922), Paravan (1929), Balkonda Saatler (1931), Sulara Dalan Gözler (1936), Hep Onun İçin (1962) Sonsuz Gecelerin Ötesinde (1964) adlı kitaplarında toplanmıştır.

ORHAN SEYFİ ORHON ( ) Hukuk Fakültesi’ni bitiren Orhan Seyfi, Meclis-i Meb’ûsân’da memur olarak çalıştıktan sonra, gazeteciliğe başlar. Bir süre, edebiyat öğretmenliğinde ve milletvekilliğinde de bulundu. Güneş (1927), Edebiyat Gazetesi (1932), Ayda Bir (1935) Çınaraltı (1941) adlı edebiyat dergilerini çıkardı.

İlk şiirlerini arûzla yayımlayan ve sonraları heceyi kullanmaya başlayan şair, bu devirde, konuşulan Türkçeyi büyük başarı ile kullananlar arasındadır. Bazen halk şiirinin şekillerini de kullandığı ve yurt konularına da yer verdiği halde genellikle kendi duygularını işledi. Şiirlerini ; Fırtına ve Kar ( tek bir manzume, 1919),

Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi ( manzum bir masal, 1919 ), Gönülden Sesler (1922), O Beyaz Bir Kuştu (1941) adlı eserlerinde topladı. Şairin bunlar dışındaki eserleri arasında; “Dün-Bugün-Yarın” adlı makalelerini topladığı yapıt, “Düğün Gecesi” adlı mizah ve hiciv tarzı eseri vardır.

ENİS BEHİÇ KORYÜREK ( ) İlk ve orta öğrenimini İstanbul, Üsküp ve Selânik’te yaptıktan sonra, Mekteb-i Mülkiyye’yi bitirdi (1913). 1914’de Hariciye Nezâreti’nde, 1916’da Peşte Başşehbenderliği’nde memur olarak çalıştı. Orada, Macarcayı da öğrendi. 1925’de Ticaret Vekâleti’ne geçerek Ankara’ya geldi.

Aşk duygularına da yer vermekle beraber, I. Dünya Savaşı ve İstiklâl Savaşı döneminde daha çok millî duyguları ve tarihî kahramanlıkları işleyen epik şiirler yazdı. Bunlar arasında ‘‘Çanakkale Şehitliğinde, Tuna Kıyısında’’ en tanınmış ve sevilmiş olanlarıdır. Şiirlerini “Mîrâs” ve “Güneşin Ölümü” adlı kitaplarda yayımlamıştır.

YUSUF ZİYA ORTAÇ ( ) Bir süre öğretmenlik yapmış daha sonra gazetecilikte karar kılmıştır. İlk şiirlerinde arûzu ve sonrakilerde de heceyi kullandı. Akbaba adlı mizah dergisini çıkarmıştır. Şiirlerini ; Akından Akına (1916), Cenk Ufukları (1917), Âşıklar Yolu (1919), Şairin Duası (1919), Yanardağ (1928), Bir Selvi Gölgesi (1938), Kuş Cıvıltıları (1938) Bir Rüzgâr Esti (1962) adlı kitaplarında toplamıştır.

Şairin bunlar dışındaki eserleri arasında; “Binnaz” adlı piyes, “Göç” ve “Üç Katlı Ev” adlı romanlar yer almaktadır.

FARUK NÂFİZ ÇAMLIBEL ( ) Grubunun en lirik ve kabiliyetli şairidir. Tıp fakültesini kazanmış fakat buradaki öğrenimini bırakıp gazeteciliğe başlamıştır. Edebiyat öğretmenliği ve milletvekilliği yapmış. Diğerleri gibi şiire önce arûzla başlayıp sonradan heceye geçmiştir. Şiirlerinde aşk, tabiat, ölüm, kahramanlık temalarını işlemiştir.

İlk eserleri olan Şarkın Sultanları (1918) ve Gönülden Gönüle (1919), arûzla yazılmış şiirlerini içerir. Bunları takip eden Dinle Neyden’deki (1919) ve Çoban Çeşmesi’ndeki (1926) şiirleri ise hece iledir. Şiirlerinde, lirizm ile realizmin yan yana yer aldığı görülür. Akbaba dergisinde “Çamdeviren” ve “Deli Ozan” adlarıyla yazmıştır. Roman ve oyun türünde eserler vermiştir.

Bir Ömür Böyle Geçti Elimle seçtiklerim (seçmeler,1934), Akarsu (1937), Akıncı Türküleri (1938), Heyecan ve Sükûn (seçmeler,1959), Zindan Duvarları (1967), Han Duvarları (seçmeler,1969). Yukarıdakilerden sonra yayımlamış olduğu şiir kitapları şunlardır :

Diğer edebi türlerdeki eserleri: TİYATRO ESERLERİ : Canavar, Kahraman, Yayla Kartalı. ROMAN : Yıldız Yağmuru (1936).

ETKİNLİK 1)Hecenin beş şairinden biridir. Fakat neredeyse ömrünün son yıllarına kadar aruz veznini de kullanmıştır. Şiirlerindeki temalar; Anadolu, millet sevgisi, aşk biçiminde sıralanabilir. Aynı zamanda bir şiir kitabının da ismi olan “Çoban Çeşmesi” güzel bir pastoral şiir örneğidir. “Canavar” ve “Akın” adlı manzum piyeslerİ vardır. Yukarıda tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A)Faruk Nafiz Çamlıbel B)Arif Nihat Asya C)Ahmet Kutsi Tecer D)Enis Behiç Koryürek E)Halit Fahri Ozansoy (A)

2)Faruk Nafiz Çamlıbel ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A)Hem aruzla hem de hece ölçüsü ile şiir yazmıştır. B)Roman ve tiyatro türünde de eserler vermiştir. C)Akbaba dergisinde “Çamdeviren” ve “Deli Ozan” takma adlarıyla yazmıştır. D)Deneme türündeki yazılarını “Yıldız Yağmuru” adlı yapıtında toplamıştır. E)Anadolu’ya ait gözlem ve izlenimlerinden yararlanarak yazdığı şiirlerde memleket sevgisi görülür. (D)

3)Aşağıdakilerden hangisi hecenin beş şairinden biri değildir? A)Orhan Seyfi Orhon B)Yusuf Ziya Ortaç C)Enis Behiç Koryürek D)Faruk Nafiz Çamlıbel E)Vasfi Mahir Kocatürk (E)

4)Cumhuriyetin ilanından 1940’lara kadar şiirimizin dört yöneliminden biri olan Beş Hececiler, halk şiirinin dış yapısını, özellikle ölçü ve uyak düzenini benimsediler. Böylelikle halk şiirinin dünyasına ulaşabileceklerini sandılar. Dil açısından arı, açık bir söyleşi yöneldiler. Ürettikleri şiirler ise kalıplaşmış bir yapı içinde kaldı. Aşağıdakilerden hangisi bu anlayışa bağlı kalarak şiir yazan biri değildir? (2006-ÖSS) A)Faruk Nafiz Çamlıbel B)Orhan Seyfi Orhon C)Ceyhun Atuf Kansu D)Enis Behiç Koryürek E)Yusuf Ziya Ortaç (C)

KAYNAKÇA AKYÜZ, Kenan,Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İnkılâp Kitabevi, İstanbul. KAPLAN, Mehmet, Cumhuriyet Devri Türk Şiiri,Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yılı Yayınları:7, Birinci Baskı, 1973, İstanbul ENGİNÜN,İnci,Tanzimat’tan Cumhuriyete, Dergâh Yayınları, 1.baskı Şubat 2006, İstanbul. ENGİNÜN, İnci, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, Beşinci baskı, Ağustos 2004, İstanbul. ORHON,Orhan Seyfi, Şiirler, 1000 Temel Eser, Devlet Kitapları, Birinci Baskı, Milli Eğitim Basımevi, 1970, İstanbul. ORHON,Orhan Seyfi, Bütün Şiirleri, Everest Yayınları, 2. Baskı, 2008 İstanbul. ÖNAL,Mehmet, Yusuf Ziya Ortaç, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları : 670, Türk Büyükleri Dizisi : 11, Birinci Baskı, Eylül 1986, Ankara. ÖZGÜL,Metin Kayahan, Halit Fahri Ozansoy, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları : 656, Türk Büyükleri Dizisi : 7, Birinci Baskı, Ağustos 1986, Ankara. ÇAMLIBEL,Faruk Nafiz, Han Duvarları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1000 Temel Eser Dizisi : 3, İkinci Baskı, Mart 1983, Ankara.