O S M A N L I D U R A K L A M A D Ö N E M İ ( ) 1579 Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümüyle başlar 1699 Karlofça anlaşmasıyla biter. DÖNEMİN PADİŞAHLARI  3.Murat  3.Mehmet  1.Ahmet  1.Mustafa  2.Osman  1 Mustafa  4.Murat  Sultan İbrahim  4.Mehmet  2.Süleyman  2.Ahmet  2.Mustafa

DURAKLAMA DÖNEMİ OSMANLI DIŞ POLİTİKASININ AMACI Elindeki toprakları korumaktır. Bu amaçla İran,Lehistan,Venedik ve Avusturya ile mücadeleye girmiştir.

DURAKLAMANIN NEDENLERİ; iç ve dış nedenler olarak ikiye ayrılır. A-İÇ NEDENLER : 1-Merkezi yönetimin bozulması 2-Toprak yönetiminin bozulması 3-Ordu ve donanmanın bozulması 4-Maliye ve ekonominin bozulması 5-İlmiye sınıfının bozulması 6-Eyalet yöntiminin bozulması 7-Toplumsal yapının bozulması 8-Osmanlının değişik ırk,dil,din ve mezhepten oluşması

B-DIŞ NEDENLER : 1-Osmanlının doğal sınırlarına ulaşması 2-Coğrafi keşifler 3-Rönesans ve reformla Avrupa’da aydınlanma çağının başlaması 4-Avrupa’da güçlü devlet ve krallıkların kurulması 5-Osmanlının Avrupa’daki yeniliklere ayak uydurmaması 6-Avrupalıların Osmanlıya karşı HAÇLI birliği oluşturması

DURAKLAMA DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI A-DURAKLAMA DÖNEMİ OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ 1-FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI:1590 NEDENİ:Osmanlının Irandaki taht kavgalarından yararlanmak amacıyla İrana saldırması SONUÇ:İran yenildi ve barış istedi FERHAT PAŞA ANT.GÖRE; Nahcevan,Azerbaycan ve Tebriz Osmanlıya bırakılmış sınırlar Hazar Denizine ulaşmıştır. Ö N E M İ : Osmanlı doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmış oldu.

2-NASUH PAŞA ANTLAŞMASI (1611) NEDENİ: Osmanlının Avusturya ile savaşmasından yararlanmak isteyen İranın kaybettiği yerleri geri almak için Osmanlıya saldırması SONUÇ:Osmanlı yenildi.Yapılan Nasuh paşa ant.göre;,Ferhat paşa ant.alınan yerler irana geri verildi İran Osmanlıya yıllık vergi ödeyecekti.

3-SERAV ANTLAŞMASI:1618 NEDENİ: İran’ın yıllık vergisini ödememesi SONUÇ: İki tarafta üstünlük sağlayamadı Serav ant.ile Nasuh Paşa antlaşmasının şartları yenilendi.

4-KASR-I ŞİRİN ANTLAŞMASI:1639 NEDENİ: İranın Bağdat ve Revan’ı alarak buranın ileri gelenlerini öldürtmesi. SONUÇ: 4.Murat Bağdat ve Revan seferleriyle bu bölgeleri ele geçirdi.Yapılan ant.göre; Bağdat Osmanlıda,Azerbaycan ve Revan İrana bırakılacak,Zağanos dağları sınır olacak. Ö N E M İ: Bu günkü Türk-İran sınırı büyük ölçüde belirlenmiş ve uzun süren barış dönemi başlamış oldu.

B-OSMANLI-LEHİSTAN İLİŞKİLERİ. 1-HOTİN ANTLAŞMASI:1621 N E D E N İ:Lehistanın Erdel,Boğdan ve Eflak’ın iç işlerine karışması S O N U Ç : Genç Osman Hotin seferine çıktı fakat yeniçeri askerlerinin disiplinsizliği nedeniyle kale alınamamıştır,kesin bir başarı elde edilememiştir.Yapılan ant. göre: -Önemli bir sınır değişikliği olmamış,Lehistan vergi ödemeyi kabul etmiştir. Ö N E M İ:İlk kez yeniçeri ocağını kaldırma fikri Genç Osman tarafından ortaya atılmış fakat bu nedenle öldürülmüştür

2-BUCAŞ ANTLAŞMASI:1672 N E D E N İ:Lehistanın Osmanlı himayesindeki Ukrayna Kazaklarına saldırması ve Kazakların Osmanlıdan yardım istemesi S O N U Ç:Sadrazam Fazıl Ahmet paşa Padişah 4. Mehmet’le beraber sefere çıktı ve Lehistan mağlup etti Lehler barış istedi.Yapılan ant.göre: -Podolya ve Ukrayna Osmanlıya kalacak ve Lehler vergi verecekti. Ö n e m i :Osmanlının batıda en son toprak kazandığı antlaşmadır. -Osmanlının batıda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşmadır. -Duraklamanın en karlı antlaşmasıdır.

C-OSMANLI –VENEDİK İLİŞKİLERİ Stratejik bir konuma sahip olan Girit adasının fethi Venediklilerle yapılan ve 25 yıl süren savaşlar sonunda FAZIL AHMET PAŞA zamanında tamamlanmıştır.

D-OSMANLI AVUSTURYA İLİŞKİLERİ: ZİTVATOROK ANTLAŞMASI 1606: N E D E N İ:Bosna beylerbeyinin tuzağa düşürülmesi,Avusturyanın Osmanlı topraklarına saldırması,Eflak,Bosna,Erdel beyliklerinin Avusturyanın tarafına geçmesi S O N U Ç:3.Mehmet sefere çıktı Eğri,Estergon,Kanije kalelerini alarak HAÇOVA savaşını kazandı.Celali isyanları ve İran savaşları nedeniyle Avusturyanın barış isteği kabul edildi.Buna göre; -Kanije,estergon ve eğri kaleleri Osmanlıda kalacak -Osmanlı padişahı ile Avusturya hükümdarı protokol bakımından eşit sayılacaktı Ö N E M İ :Osmanlı 1533 İstanbul ant.ile Avusturya karşısındaki üstünlüğünü kaybetmiştir.

2- VASVAR ANTLAŞMASI:1664 ne d e n i: Erdel beyliğinin isyan etmesi üzerine savaşlar yeniden başlar ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa sefere çıkarak Avusturya’yı yener ve Vasvar ant.imzalar.Buna göre; -Uyvar ve Novigrat kaleleri Osmanlıda kalacak -Avusturya yıllık vergi ödeyecek Ö N E M İ: Avusturyadan son kez toprak ve savaş tazminatı kazandığımız antlaşmadır.

3- 2.VİYANA KUŞATMASI VE KUTSAL İTTİFAK SAVAŞLARI: A ) 2.VİYANA KUŞATMASI: Avusturya nın Macarlara baskı yapması ve Macarların yardım istemesiyle başlayan savaşlar Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa nın devleti eski gücüne ulaştırmak ve ün kazanmak düşüncesiyle Viyana yı kuşatmasına neden olmuştur. S O N U Ç :Avrupa devletlerinin birlikte hareket etmesi ve Kırım hanının gereken desteği vermemesiyle Osmanlı Viyana önlerinde büyük bir bozgun yaşamıştır Ö N E M İ : Büyük mücadelelerle alınan kaleler ve şehirler birer birer kaybedildi. Avrupalılar KUTSAL İTTİFAK oluşturarak Osmanlıyı Avrupa dan atmak için harekete geçtiler.

B) KARLOFÇA ANTLAŞMASI(1699) Nedeni : Papanın da teşvikiyle Avusturya,Rusya,Venedik,Malta,Lehistanın Kutsal ittifak kurarak Osmanlıyı Avrupadan atmak istemeleri. S O N U Ç :Kutsal ittifakla yapılan mücadeleyi Osmanlılar kaybetti ve savaşın sonunda Karlofça ve İstanbul antlaşmaları yapıldı. K A R L O F Ç A A N T L A Ş M A S I :1699 -Ukrayna ve Podolya Lehistana -Mora ve dalmaçya kıyıları Venedik e -Banat ve Temeşvar yaylası dışında Macaristan Avusturyaya verildi. Ö N E M İ: -Osmanlı ilk kez büyük ölçüde toprak kaybetti -Gerileme dönemi başladı -Macaristanın kaybedilmesiyle Orta Avrupada Osmanlı egemenlıği sona erdi -Osmanlıyı paylaşmayı amaçlayan ilk devletler arası anlaşmadır. -Avrupalılar saldırıya Osmanlı savunmaya geçti(Osmanlının geri çekilişi Sakarya Meydan Muharebesiyle durmuştur.) N O T :--Malta ittifaka katıldığı halde savaşmamışır. -Savaştığı halde Karlofçayla toprak almayan Rusya’dır,çünkü bir yıl sonra İstanbul ant. yapılmıştır.

İ S T A N B U L A N T L A Ş M A S I : (1700) -Azak kalesi Rusya ya verilecek -İstanbulda elçi bulundurabilecekler -Ruslar kutsal yerleri ziyaret edebilecekler N O T :Bu ant. ile Rusya ilk kez Karadenize inme imkanını elde etmiştir.

İ Ç İ S Y A N L A R : 17. Y.Y. da O smanlı devletinde askeri,yönetim ve ekonomik nedenlere bağlı olarak isyanlar çıkmıştır.Ayaklanmalar nitelikleri bakımından üçe ayrılır. A) İ S T A N B U L İ S Y A N L A R I : Kapıkulu askerleri tarafından çıkarılmış olan isyanlardır.Halk ve ulema sınıfı tarafındanda desteklenmiştir.Düzeni değiştirmek için değil yöneticilere karşı olan isyanlardır.En önemlileri; 3.Murat,4.Murat,Genç Osman ve 4. Mehmet dönemindeki Çınar vakasıdır.(Vaka-i Vakvakiye) Devletin asker,idari,mali yönden bozulması,askerlerin maaşlarının ödenmemesi,rüşvetle orduya asker alınması İstanbul isyanlarının başlıca nedenlerindendir. Ö N E M İ :Yeniçeriler devlet içinde önemli siyasi güç haline gelerek sık sık ayaklandılar,merkezi otorite zayıfladı.

B) AN A D O L U (C e l a l i ) İ S Y A N L A R I : 17.y.y. da Anadolu da çıkan isyanların tümüne denir. İlk defa Yavuz döneminde Bozoklu Celal tarafından başlayan Anadolu isyanlarının genel adı Celali isyanları olmuştur. Yöneticilerin halka adil davranmaması,vergilerdeki adaletsizlik yönetimin bozulması ve halkın sorunlarına inememesi nedeniyle çıkan bu isyanlarn başlıcaları Kalenderoğlu, Canbolatoğlu, Vardar AliPaşa, Karayazıcı

C) E Y A L E T İ S Y A N L A R I: Merkezi otoritenin bozulmasından faydalanıp devletten koparak bağımsız olmak amacıyla çıkarılan isyanlardır. Kırım,Eflak,Trablusgarb,Yemen,Erdel, Bağdat gibi uzak eyaletlerde çıkan bu ayaklanmalar Osmanlıyı parçalamaya yöneliktir.

17.YÜZYILDAKİ İSLAHAT HAREKETLERİ

ÖZELLİKLERİ : Bu dönemdeki ıslahat hareketleri genelde askeri amaçlıdır ve isyanları bastırmaya yöneliktir. Devlet düzeninin neden bozulduğu araştırılmamış,şiddet ve baskıyla halk sindirilmeye çalışılmış kalıcı çözümler üretilmemiştir.

P A D İ Ş A H L A R : 1. AHMET:Veraset sistemini değitirerek Ekber ve Erşed sistemini getirmiştir.Şehzadelerin sancaklara gönderilme usulünü kaldırmıştır. 2.OSMAN(Genç):Yeniçeri ocağını kaldırmak isteyen ve ilk kez yeniçeriler tarafından öldürülen padişahtır.Sosyal alanda islahat yapan ilk padişahtır 4.MURAT: İsyanları zor kullanarak bastırmış,içki,tütün ve gece sokağa çıkma yasağı getirerek ahlaki alanda islahatler yapmış,saray kadınlarının yönetimdeki etkilerine son vermiştir.Ülkenin geri kalmasının nedenleri üzerinde durmuş,bu amaçla KOÇİ BEY RİSALESİ’ni (raporunu)hazırlatmıştır.

DEVLET ADAMLARI; KUYUCU MURAT PAŞA: Celali isyanlarını şiddetle bastırmıştır.(1.Ahmet) TARHUNCU AHMET PAŞA:Osmanlıda ilk defa devlet bütcesini hazırlayarak saray masraflarını kısıtlamıştır,ekonomik tedbirler almış fakat yeniçeriler tarafından öldürülmüştür.(4.Mehmet) KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA: Osmanlıda şartlar ileri sürerek göreve gelen ilk sadrazamdır.Sarayın devlet işlerine karışmamasını,tüm memurların kendisi tarafından belirlenmesini,yargılanmadan cezalandırılmaması koşullarıyla göreve gelmiştir. AMACI: Bağımsız hareket etmek,tüm yetkileri toplayarak sağlıklı bir ortam hazırlamaktır. İç isyanları bastırarak Venedik sorununu çözmüştür. FAZIL AHMET PAŞA:Sokulunun oğludur,Uyvar ve girit adasını feth ederek düzeni sağlamıştır. AYRICA:Merzifonlu Kara Mustafa Paşa,Fazıl Mustafa Paşa,Amcazade Hüseyin Paşa diğer islahatcilerdir

17.YÜZYIL ISLAHATLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ 1-Avrupa örnek alınmamış. 2-Yüzeyseldir,baskı ve şiddete dayalıdır. 3-Devlet politikası haline gelmediğinden kalıcı olmamıştır,gelişmemiştir. 4-Yeniçeriler,halk ulemanın tepkisiyle karşılaşmıştır. 5-Yönetim,hukuk,teknik alanda yapılmamıştır. 6-Genel olarak başarılı olmamış ve duraklamaya çözüm getirememiştir