DAVA İŞ LEMLER İ 26 – 30 EYLÜL 2016

İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ DAVA DOSYASI İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemeleri kanunla verilen görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş genel görevli bağımsız mahkemelerdir. Dava Dilekçesi ve Dava Dosyası: İdare ve vergi mahkemelerine karşı taraf sayısından bir fazla dava dilekçesi ile müracaat edilir ve dava dosyası açılır.

Dava Dilekçesi İlk Derece Mahkemesi olarak açılan davalarda Danıştay, İdare Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış idari davalar için verilen imzalı dilekçelerdir.

Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Bilgiler Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile T.C. kimlik numaraları, Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller, Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,

Dava Dilekçesinde Bulunması Gereken Bilgiler Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar, Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası bulunmalıdır.

Dosya Tevzi Ekranı “Dosya Tevzi” ekranı, “Vezne Birimi”nde kullanılan “Tevzi İşlemleri” ana menüsü altında yer alan “Dosya Tevzi” alt menüsüyle açılmaktadır.

Dosya Tevzi Ekranı Açılan ekranda; tevzi (dağıtma) işlemi gerçekleştirilecek mahkeme türü, dava açan kişi tarafından istenilen talep bilgileri (duruşma, yürütme durdurma, delil tespiti ve adli yardım), dava konusu miktar (tam yargı davalarında), dava konusu, taraf isimleri ve sıfatları vb. ile dava açılışında alınması gereken dava harç ve masraflarının tahsilât işlemlerinin yapıldığı ekrandır.

Dilekçelerin Verileceği Yerler Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak; Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere İdare veya Vergi Mahkemesi başkanlıklarına, İdare veya Vergi Mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına verilebilir. Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak; Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere İdare veya Vergi Mahkemesi başkanlıklarına, İdare veya Vergi Mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına verilebilir.

Dosya İncelemeye Ait Hususlar Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemeleri bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendileri yapar. Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilir. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması hâlinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemeleri bakmakta oldukları davalara ait her çeşit incelemeleri kendileri yapar. Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilir. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması hâlinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.

Dosya İncelemeye Ait Hususlar Taraflardan biri ara kararının icaplarını yerine getirmediği takdirde, bu durumun verilecek karar üzerindeki etkisi mahkemece önceden takdir edilir ve ara kararında bu husus ayrıca belirtilir. İstenen bilgi ve belgeler devletin güvenliğine veya yüksek menfaatlerine veya devletin güvenliği ve yüksek menfaatleriyle birlikte yabancı devletlere de ilişkin ise Başbakan veya ilgili bakan, gerekçesini bildirmek suretiyle söz konusu bilgi ve belgeleri vermeyebilir. Verilmeyen bilgi ve belgelere dayanılarak ileri sürülen savunmaya göre karar verilemez. Taraflardan biri ara kararının icaplarını yerine getirmediği takdirde, bu durumun verilecek karar üzerindeki etkisi mahkemece önceden takdir edilir ve ara kararında bu husus ayrıca belirtilir. İstenen bilgi ve belgeler devletin güvenliğine veya yüksek menfaatlerine veya devletin güvenliği ve yüksek menfaatleriyle birlikte yabancı devletlere de ilişkin ise Başbakan veya ilgili bakan, gerekçesini bildirmek suretiyle söz konusu bilgi ve belgeleri vermeyebilir. Verilmeyen bilgi ve belgelere dayanılarak ileri sürülen savunmaya göre karar verilemez.

Dosya İncelemeye Ait Hususlar Danıştay, Bölge İdare, İdare ve Vergi Mahkemelerinde dosyalar, bu Kanun ve diğer kanunlarda belirtilen öncelik veya ivedilik durumları ile Danıştay için Başkanlar Kurulunca, diğer mahkemeler için Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca konu itibariyle tespit edilip Resmî Gazete'de ilan edilecek öncelikli işler göz önünde bulundurulmak suretiyle geliş tarihlerine göre incelenir ve tekemmül ettikleri sıra dâhilinde bir karara bağlanır. Bunların dışında kalan dosyalar ise tekemmül ettikleri sıraya göre ve tekemmül tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırılır. Danıştay, Bölge İdare, İdare ve Vergi Mahkemelerinde dosyalar, bu Kanun ve diğer kanunlarda belirtilen öncelik veya ivedilik durumları ile Danıştay için Başkanlar Kurulunca, diğer mahkemeler için Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca konu itibariyle tespit edilip Resmî Gazete'de ilan edilecek öncelikli işler göz önünde bulundurulmak suretiyle geliş tarihlerine göre incelenir ve tekemmül ettikleri sıra dâhilinde bir karara bağlanır. Bunların dışında kalan dosyalar ise tekemmül ettikleri sıraya göre ve tekemmül tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırılır.

İptal ve Tam Yargı Davaları İlgililer, haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve İdare ve Vergi Mahkemelerine; doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması hâlinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler. İlgililer, haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştaya ve İdare ve Vergi Mahkemelerine; doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması hâlinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler.

Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce; bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her hâlde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce; bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her hâlde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir.

Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi hâlinde; bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabilir.

Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme Aşamaları Dilekçeler Danıştay’da evrak müdürlüğünce kaydedilir ve genel sekreterlikçe görevli dairelere havale olunur. Dilekçeler, İdare ve Vergi Mahkemelerinde, mahkeme başkanının veya hâkimin havalesi ile kaydolunur.

Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme Aşamaları Dilekçeler, Danıştay’da daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hâkimi, İdare ve Vergi Mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından; a.Görev ve yetki, b.İdari merci tecavüzü, c.Ehliyet, d.İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e.Süre aşımı, f.Husumet, yönünden incelenir.

Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme Aşamaları Dilekçeler bu yönlerden Kanun’a aykırı görülürse durum; görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir. Tek hâkimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmez ve madde hükümleri ilgili hâkim tarafından uygulanır. Yapılacak inceleme ve yapılacak işlemler dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç on beş gün içinde sonuçlandırılır. İlk incelemeyi yapanlar, bu noktalardan Kanun’a aykırılık görmez veya daire veya mahkeme ilk inceleme raporunu yerinde görmezse tebligat işlemi yapılır.

İlk İnceleme İşlemleri İçin UYAP Ekranları Uygulaması İlk inceleme işlemleri usul gereği Başkan ve Başkanın görevlendirdiği hâkim tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu sebeple ilk inceleme işlemlerinin yapıldığı “İlk İnceleme Tutanağı” ekranı Başkan ve hâkimlerce kullanılmaktadır. “Başkan ve Hâkimlerde Hazırlık” ana menüsü altında bulunan “İlk İnceleme Tutanağı” alt menüsü yardımıyla açılan “İlk İnceleme Tutanağı” ekranında ilk inceleme işlemlerine ilişkin seçenekler bulunmaktadır.

İlk İnceleme Sonucu Yapılanlar Dava dosyasında ilk inceleme sonucu tespit edilen eksiklikler ve yapılması gereken işlemlere ilişkin verilmesi gereken kararlar; “Başkan ve Hâkim” rollerinde bulunan “Karar” ana menüsü altında mevcut “Hâkimin Dolabı” alt menüsüyle açılan ekrandaki “Görüşme Tutanağı/Karar” seçeneği ile alınır.

Tebligat ve Cevap Verme İşlemleri Dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği davalıya, davalının vereceği savunma ve ekleri de davacıya tebliğ olunur. Davacının ikinci dilekçesi davalıya, davalının vereceği ikinci savunma da davacıya tebliğ edilir. Buna karşı davacı cevap veremez. Ancak davalının ikinci savunmasında, davacının cevaplandırmasını gerektiren hususlar bulunduğu, davanın görülmesi sırasında anlaşılırsa davacıya cevap vermesi için bir süre verilir. Dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği davalıya, davalının vereceği savunma ve ekleri de davacıya tebliğ olunur. Davacının ikinci dilekçesi davalıya, davalının vereceği ikinci savunma da davacıya tebliğ edilir. Buna karşı davacı cevap veremez. Ancak davalının ikinci savunmasında, davacının cevaplandırmasını gerektiren hususlar bulunduğu, davanın görülmesi sırasında anlaşılırsa davacıya cevap vermesi için bir süre verilir.

Tebligat ve Cevap Verme İşlemleri Taraflar, yapılacak tebliğlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilir. Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması hâlinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmez. Taraflar, yapılacak tebliğlere karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilir. Bu süre, ancak haklı sebeplerin bulunması hâlinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile otuz günü geçmemek ve bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Sürenin geçmesinden sonra yapılan uzatma talepleri kabul edilmez.

Tebligat ve Cevap Verme İşlemleri Taraflar, sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler. Davalara ilişkin işlem dosyalarının aslı veya onaylı örneği idarenin savunması ile birlikte, Danıştay veya ilgili mahkeme başkanlığına gönderilir. Taraflar, sürenin geçmesinden sonra verecekleri savunmalara veya ikinci dilekçelere dayanarak hak iddia edemezler. Davalara ilişkin işlem dosyalarının aslı veya onaylı örneği idarenin savunması ile birlikte, Danıştay veya ilgili mahkeme başkanlığına gönderilir.