SÖZCÜK ANLAMI Anlamı olan en küçük ses birliğine sözcük denir. Sözcükler cümleyi oluşturan unsurlardır. Sözcükler cümlede de anlam kazanır ve bu nedenle de değişik anlamlarda kullanılabilir. GERÇEK VE MECAZ ANLAM SOMUT VE SOYUT ANLAM TERİM ANLAM EŞ ANLAM KARŞIT (ZIT) ANLAM DOLAYLAMA DEYİM SESTEŞ (EŞ SESLİ) SÖZCÜKLER İKİLEME AD AKTARMASI YANSIMA SÖZCÜKLER

GERÇEK ANLAM (Temel anlam + Yan anlam) Gerçek anlam, bir sözcüğün temel anlamıdır. Buna sözcüğün ilk akla gelen anlamı da denir. “Üzerinde ince bir gömlek vardı.” “Yaşlı kadına yer vermen ince bir davranıştı.” MECAZ ANLAM Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazanmış olduğu yeni anlam, mecaz anlamdır. “Çocuğu hep ağır çantayı kaldıramadı.” “Evin camlarını kırmışlar.” “Bahçedeki kuru otları yakmış.” “Çocuğu ağır işlerde çalıştırmışlar.” “N'olur beni kırma, maça birlikte gidelim.” “Sınavda yüksek not alamazsam yandım.”

SOMUT ANLAM Beş duyu organlarımızdan en az biriyle algılayabildiğimiz varlıklar için kullandığımız sözcüklere somut anlamlı sözcük denir. ağaç, insan, dağ, kalem, bulut... SOYUT ANLAM Beş duyu organlarımızdan hiçbiriyle algılayamadığımız, zihnimizde tasarladığımız varlıklar için kullandığımız sözcüklere soyut anlamlı sözcük denir. Üzüntü, sevgi, özlem, kin, akıl…

TERİM ANLAM Herhangi bir bilim, sanat ya da meslekle ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere terim denir. Matematikte kullanılan açı, üçgen, karekök... Edebiyatta kullanılan öykü, ölçü, kafiye, dize... Sosyal bilgilerde kullanılan iklim, ölçek, eş yükselti ... Fen bilgisinde kullanılan hücre, soymuk boruları, sindirim sistemi, sinir ...

EŞ ANLAM Aynı kavramı karşılayan farklı sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir. Ayakkabı  kundura Siyah  kara Rehber  kılavuz ... KARŞIT (ZIT) ANLAM Birbirine karşıt kavramları karşılayan sözcüklere karşıt anlamlı sözcükler denir. Karşıt anlamlı sözcükler iki zıt noktayı belirtir. Güzel  çirkin Sevmek  nefret etmek Gece  gündüz...

SESTEŞ (EŞ SESLİ) SÖZCÜKLER Yazılışları aynı, anlamları farklı sözcüklere sesteş sözcükler denir. “Su gelir güldür güldür Gel de yâr beni güldür.” “Bu yüz bana yabancı gelmedi.” “Ben her şeyi bilemem ki.” “Bu çay yazın kurur.” DEYİM Birden fazla sözcükten meydana gelen, sözcüklerden en az birisi mecaz anlamıyla kullanılan söz öbekleridir. Deyimlerin en önemli özelliklerinden biri en az iki sözcükten oluşmalarıdır. Deyimlerin önemli özelliklerinden biri de kalıplaşmış sözler olmalarıdır. “Dil uzatmak” “Küplere binmek” “Saman altından su yürütmek”

DOLAYLAMA Bir sözcüğü birden fazla sözcükle ifade etmeye dolaylama denir. Dolaylamaların temelinde halkın benimsemesi vardır. Kaleci : File bekçisi Turizm : Bacasız sanayi Kömür : Kara elmas... YANSIMA SÖZCÜKLER Doğada duyulan seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklere yansıma denir. “Suyun şırıltısı insanı dinlendirir.” “Kedinin acı miyavlaması ile uyandım.” “Şu cızırtıyı durdurun artık.”

İKİLEME Sözün anlamını pekiştirmek, onu zenginleştirmek ya da değişik anlam ilgileri oluşturmak için iki sözün bir araya getirilmesiyle oluşan söz öbeklerine ikileme denir. İkilemeler aynı sözcüğün tekrarıyla, yakın anlamlı sözcüklerin tekrarıyla, karşıt anlamlı sözcüklerin tekrarıyla, biri anlamlı biri anlamsız sözcüklerle yapılabilir. “Adam acı acı güldü.” Yalan yanlış sözler bunlar.” “Gece gündüz çalışıyordu.” “Lütfen saçma sapan konuşma.”

AD AKTARMASI Benzetme ilgisi kurmadan bir sözün, başka bir sözün yerine kullanılmasına ad aktarması denir. “Seni şirketten aradılar.” “Ben ortaokulda Akif'i çok okudum.” “Öğretmen içeri girince sınıf ayağa kalktı.” “Batı teknolojide bizden ileridir.” “Türkiye sizinle gurur duyuyor.” “Soba yanınca oda ısındı.”