AĞAÇLANDIRMA VE GENÇLEÇTİRME ÇALIŞMALARININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.

ORMAN GENÇLEŞTİRMESİNİN BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Tıraşlama kesimi ile ormanların gençleştirilmesinde, tıraşlanan alan büyüdükçe biyolojik çeşitlilik azalmaktadır. Karışık ormanlarda, ekonomik değeri yüksek ağaçların ormandan çeşitli nedenlerle alınması, biyolojik çeşitliliğin azaltılmasına neden olmaktadır. Orman bakım çalışmalarında devrik ağaçların yerinde bırakılması biyolojik çeşitliliğe katkı sağlamaktadır.

ORMAN TAHRİBATININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Ormanlar parçalandıkça, küçük parçalara bölündükçe ve küçük parçalar birbirinden uzaklaştıkça, biyolojik çeşitlilik azalmaktadır. Bu açıdan orman açıklıklarının ağaçlandırılmak suretiyle, ormanın bütünleştirilmesi ve büyütülmesi ile biyolojik çeşitlilik de artmaktadır.

ORMAN GENÇLEŞTİRMESİNİN BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Bozuk ormanların iyileştirilmesinde ve koruya dönüştürülmesinde biyolojik çeşitlilik önemli ölçüde artmaktadır. Bozuk ormanların kaldırılarak yerine ağaçlandırma ile ibreli ormanların kurulması halinde biyolojik çeşitlilik de azalmaktadır.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Ormanların gençleştirilmesinde, doğal gençleştirme yerine, ormanın tam alanda kesilerek, sahanın ağaçlandırılmasıyla biyolojik çeşitlilik azalmaktadır. Doğal yaşlı ormanların gençleştirilmesi, uzun vadede, orman ekosisteminin, doğal gelişim dinamiği içerisinde, kendisini yenilemesinin teşviki ile yapılırsa, biyolojik çeşitlilik artmaktadır.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Orman açıklıklarında ağaçlandırma yoluyla kurulacak ormanlarda biyolojik çeşitlilik artar. Bu ağaçlandırmalarla, dikilen fidanların yıllar boyunca, boyu arttıkça ve dikey yapı geliştikçe tür zenginliği de artar.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Hızlı büyüyen ağaç türleri ile kurulan endüstriyel ağaçlandırmalar ile çok çeşitli amaçları olan orman ağaçlandırmaları karşılaştırıldığında, endüstriyel ağaçlandırmalarda tür sayısı ve genetik taban, diğerine göre çok daha dardır

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Ancak endüstriyel ağaçlandırmalar, ülkenin odun gereksiniminin önemli bölümünü karşılandığından, doğal ormanların daha fazla tahrip olmasını önleyen bir sigorta işlevi yaparak biyolojik çeşitliliğin korunmasında önemli bir katkı sağlar. Ayrıca, bu alanlarda, iyi yönetimlerle biyolojik çeşitlilik göreceli olarak sürdürülebilmektedir.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ ETKİSİ Genetik tabanı geniş olan orman ağaçlandırmalarında ise fidan dikimi yerine, yöreden toplanan karpelli tohumlarla yapılan ağaçlandırmalarda biyolojik çeşitlilik tabanı daha güçlüdür. Aynı şekilde, sahaya en yakın, orijini belli meşçerelerden elde edilen tohumlardan üretilen fidanlarla yapılacak ağaçlandırmalarda, biyolojik tür temeli çok daha sağlamdır.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Ağaçlandırma çalışmalarında biyolojik çeşitliliğe zarar vermeyecek veya en az zarar verecek şekilde minimum toprak işleme esas olmalıdır. Ağaçlandırma için minimum toprak işlemesi, yeteri kadar, tekniğine en uygun şekilde yapılmalı, dikilen fidanların tutma başarısını ve gelişmesini sağlamalıdır.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Ağaçlandırma çalışmalarında, biyolojik çeşitliliğe zarar vermemek için, makine ve aletlerin giderleri azaltacak, verimi artıracak, biyolojik çeşitliliği koruyacak şekilde yeniden yapılandırılmalıdır

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Mera olarak kullanılan sahalarda, biyolojik çeşitlilik açısından ilk öncelik, sahanın koruma kullanma dengesi içerisinde, mera yönetimini geliştirici çalışmaların yapılmasıdır. Böylece doğal bitkilerin, hem kendilerini yenilemeleri hem de yayılış alanlarını genişletmeleri sağlanmış olur. Biyolojik çeşitliliği etkileyen sel amaçlı teraslar, mera vejetasyonunun doğal yolla geliştirilemeyeceği meyilli bölümlerinde yapılmalıdır

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Biyolojik çeşitliliği koruyacak şekilde yapılacak kurak saha ağaçlandırmaları, çok daha teknik ağırlıklı ve karmaşık yapıda olup çok sayıda problemleri bulunmaktadır. Bu açıdan ağaçlandırma projeleri, kapsamlı etütlere, konu araştırmalarına ve uzman görüşlerine dayalı, çok amaçlı, kırsaldan talepli, entegre ve katılımcı bir yaklaşım anlayışı içerisinde yapılmalıdır.

ORMAN AĞAÇLANDIRMASININ BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞE ETKİSİ Kendine özgü, biyolojik çeşitlilik ve fizyolojik yetişme ortamı özelliklerine sahip, yüksek rakımdaki orman kuşağının iyileştirilmesinde, geliştirilmesinde ve ağaçlandırılmasında da ekstrem yüksek sahaların rehabilitasyon tekniği uygulanmalıdır.

TEŞEKKÜRLER İsmail KÜÇÜKKAYA Orm. Yük. Müh.