? Problem çözme bilimsel bir araştırmadaki problem çözmeye benzer. Analitik bir süreçtir. Bu süreç içerisinde önce olaylar gözlemlenir. Belli bir durumu oluşturan etmenler ve bunların birbirleriyle ilişkilerine bakılarak niçin ve nasıl bir sonuca gidileceği anlaşılmaya çalışılır.

PROBLEM ÇÖZME SÜRECİ PROBLEMİN FARKINA VARMA VE TANIMLAMA (sorun çözmeyi gerekseme) t PROBLEM İÇİN ÇÖZÜMLER GELİŞTİRME t PROBLEM İÇİN ÇÖZÜM SEÇENEĞİNİ BELİRLEME (harekete geçme) EYLEMİ PLANLAMA VE UYGULAMA SONUÇLARI DEĞERLENDİRME BİTİRME VE YENİDEN BİLGİ TOPLAMA

problem ağı/hiyererşisi içinde 3 temel kavramdan söz edilebilir. ODAK PROBLEM YARATAN PROBLEMYARATAN PROBLEM YARATILAN PROBLEMYARATILAN PROBLEM Problemin tanımlanması Problemler birbirleriyle ilişki içinde bir hiyerarşi/bir ağ oluştururlar. Eğer neyi problem olarak algıladığımızı netleştiremez isek problem ağı içerisinde yanlış yollara girebiliriz.

Raporu zamanında hazırlayamıyorum Fotokopi makinası sıkıştırıyor Kullanılan kağıtlar kalın Yaratılan sorun Odak sorun Yaratan sorun ÖRNEK

BAZI PROBLEM ÇÖZME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Beyin Fırtınası Sorgulama Yöntemi Neden-Sonuç analizi ve balık kılçığıdiyagramı Yansıtma tekniği Örnek olay inceleme Workshop Kart oyunları

BEYİN FIRTINASI AMACI: Yeni ve çeşitli görüşlerin ortaya atılması ve çok değişik sayıda değişik çözümleri kısa zamanda ortaya çıkarmaktır. TOPLANTININ TEMEL AYIRICI ÖZELLİĞİ: Sorgulamaya, yargılamaya ve değerlemeye hiç yer vermemesidir. TANIMI: *Bir saçmalama durumudur. Yani akıl ve mantık dışı bir yamlaşımı içerir. *Düşünce, görüş üretme ve sergileme ortamıdır. *Bilinen görüşlerin dışında daha değişik ve çok çeşitli düşünceleri üretme sürecidir. *Grubun yaratıcı gücünün harekete geçirildiği bir ortakdır.

ÇALIŞMA KURALLARI:BF belli kurallar ve ilkeler izlerdiği durumda çalışır. ÇALIŞMA KURALLARI: BF belli kurallar ve ilkeler izlerdiği durumda çalışır. Her üye iyi niyetle katılır.Her üyeye sırayla belli bir süre verilerek düşüncesi sorulur.Her üye iyi niyetle katılır.Her üyeye sırayla belli bir süre verilerek düşüncesi sorulur. Her üye sırası geldiğinde yanlız tek fikir önermelidir. sırası gelen kişinin o anda aklına bir düşünce gelmeyebilir. O zaman üye pas geçer.Her üye sırası geldiğinde yanlız tek fikir önermelidir. sırası gelen kişinin o anda aklına bir düşünce gelmeyebilir. O zaman üye pas geçer. Hiçbir görüş ve düşünce eleştirilmemeli, saçma, yanlış v.b. biçimde nitelendirilmemelidir.Hiçbir görüş ve düşünce eleştirilmemeli, saçma, yanlış v.b. biçimde nitelendirilmemelidir. Beyinler hayalci ve yaratıcı düşünmeye özendirilmelidir.Beyinler hayalci ve yaratıcı düşünmeye özendirilmelidir. Düşünceler özlü ve açık biçimde ifade edilmelidir.Gerekli durumlarda açıklama istenebilir ve yapılabilir.Düşünceler özlü ve açık biçimde ifade edilmelidir.Gerekli durumlarda açıklama istenebilir ve yapılabilir. Diğerlerinin görüş ve düşüncelerinden yararlanılarak veya esinlenerek yeni düşünceler üretilmelidir.Diğerlerinin görüş ve düşüncelerinden yararlanılarak veya esinlenerek yeni düşünceler üretilmelidir. Öne sürülen tüm düşünceler yazılmalıdır.Öne sürülen tüm düşünceler yazılmalıdır. Etkili bir oturum süreci ortalama 60 dakika sürmelidir. İlk yarım saat genellikle bilinen düşünceler üretilir. Bilinenler tükerdiğinde gerçek BF başlamış olur. Tüm görüş ve düşünceler tükendiğinde BF oturumu tamamlanır.Etkili bir oturum süreci ortalama 60 dakika sürmelidir. İlk yarım saat genellikle bilinen düşünceler üretilir. Bilinenler tükerdiğinde gerçek BF başlamış olur. Tüm görüş ve düşünceler tükendiğinde BF oturumu tamamlanır. Ortaya çıkan tüm düşünceler tanımlanarak netleştirilir.Ortaya çıkan tüm düşünceler tanımlanarak netleştirilir. Düşünceler gerekirse eleştirilerek incelenir, kümelenir veya sayıca azaltılır, bulanık fikirler yeniden formüle edilir.Düşünceler gerekirse eleştirilerek incelenir, kümelenir veya sayıca azaltılır, bulanık fikirler yeniden formüle edilir. Her düşünce tek tek oylanır. Üyeler istedikleri her öneriye oy verebilirler. Yanlızca olumlu oylar kaydedilir. Kimseden bir düşünceye karşı oy vermesi istenmez.Her düşünce tek tek oylanır. Üyeler istedikleri her öneriye oy verebilirler. Yanlızca olumlu oylar kaydedilir. Kimseden bir düşünceye karşı oy vermesi istenmez. En çok oy alan öneriler ve görüşler belirlenir ve bunlar üzerinde tartışılır.En çok oy alan öneriler ve görüşler belirlenir ve bunlar üzerinde tartışılır. Bu amaçla üyeler sıra ile söz alır. Tümpas geçince ikinci tur oylamaya geçilir.Bu amaçla üyeler sıra ile söz alır. Tümpas geçince ikinci tur oylamaya geçilir. İkinci tur oylamada her üye belli sayıda öneriye oy verebilir.İkinci tur oylamada her üye belli sayıda öneriye oy verebilir. Bu oylama sonucunda öneriler önem sırasına göre belirlenmiş olur.Bu oylama sonucunda öneriler önem sırasına göre belirlenmiş olur. BF oturumunda üretilen sonuç ve görüşler herkese duyurulur.BF oturumunda üretilen sonuç ve görüşler herkese duyurulur.

BF UYGULAMA ÖZELLİKLERİ Çok sayıda değişik çözümleri ortaya çıkarmak amaç olduğundan seçilecek problemin doğal olarak çok çözümlü olması gerekir. Aksi durumda BF zaman kaybına yol açmaktan başka amaca ulaşamaz. Cevapların sayısal olacağı sorularla, önceden yoğun şekilde hazırlanmalarını gerektiren ve cevapları basit şekilde ifade edilemeyen problemler bu tekniğe uygun değildir.(Yeni mamülün fiatı ne kadar olmalı? gibi) Problemler genel değil mümkün olduğu kadar basit ve özel olmalıdır.(Bilgi formlarını nasıl geliştirebiliriz değil, belirgin bir hizmete ilişkin bilgi formlarını nasıl geliştirebiliriz?şeklinde) Problemin çok karmaşık ve genel olduğu hallerde onu daha basit ve özel parçalara ayırarak Bfdan geçirmek daha uygun olur. (Burslarla ilgili hizmetimizi nasıl tanıtalım yerine, burslarla ilgili hizmetimizi velilere - öğrencilere - okul müdürlerine -……- ……. nasıl tanıtalım?şeklinde sorulmalıdır.)

BF TOPLANTILARI İÇİN KATILIMCILARIN SEÇİMİ En uygun katılımcı sayısı 8-12 arasındadır.En uygun katılımcı sayısı 8-12 arasındadır. Grup daha büyük olursa başkanın konuşmaları kontrol altında tutması güçleşebilir. Daha küçük olursa görüş alış-verişi istenilen düzeyde gelişemez.Grup daha büyük olursa başkanın konuşmaları kontrol altında tutması güçleşebilir. Daha küçük olursa görüş alış-verişi istenilen düzeyde gelişemez. Toplantıya katılanların büyük bir kısmının konunun çeşitli yönleri ile ilgili ve mutlaka bilgili olmaları ve herkesin aşağı yukarı ayni düzeyde olması gerekir. Diğer yandan konu hakkında hiçbir şey bilmeyen bir kaç kişinin de bulunması çok yararlı olmaktadır.Toplantıya katılanların büyük bir kısmının konunun çeşitli yönleri ile ilgili ve mutlaka bilgili olmaları ve herkesin aşağı yukarı ayni düzeyde olması gerekir. Diğer yandan konu hakkında hiçbir şey bilmeyen bir kaç kişinin de bulunması çok yararlı olmaktadır. Basitliğine rağmen BF diğer toplu tartışmalardan çok farklıdır.Katılımcılar toplantıdan önce yeterli derecede aydınlatılmalıdır.Teknik iyice açıklanmalı, toplantının hangi amaçla yapıldığı belirtilmeli ve bütün karanlık noktalar aydınlatılmalıdır. Basitliğine rağmen BF diğer toplu tartışmalardan çok farklıdır.Katılımcılar toplantıdan önce yeterli derecede aydınlatılmalıdır.Teknik iyice açıklanmalı, toplantının hangi amaçla yapıldığı belirtilmeli ve bütün karanlık noktalar aydınlatılmalıdır.

BF OTURUM SÜRECİ Konunu saptanması ve tanımlanması Kuralların, ilke ve yöntemlerin açıklanması Bireysel yaratıcılık ve düşünme süreci üretme Düşüncelerin toplanması ve yazılması (toplantıda ortaya atılan tüm fikirler ne kadar ters, ne kadar garip, ne kadar uygunsuz olursa olsun mutlaka düzenli bir şekilde yanlızca kaydedilir.) Düşüncelerin düzenlenmesi Düşüncelerin değerlendirilmesi(değerlendirme ve seçim problem sahibi ve uzmanlardan oluşan bir grup tarafından yapılır.) En umut verici olan düşünceler sıralanır.

BF toplantılarında BAŞKAN toplantıdaki en önemli kişidir. Toplantının sıkıntısız şekilde başlamasını, fikirlerin değerleme ve yargıdan uzak, serbestçe ortaya atılabileceği bir ortamın yaratılmasını ve herkesin görüşmelere katılmasını sağlamak durumundadır. Problem sahibi olmayan birisinin başkan olması daha olumlu sonuçlar vermektedir. Ancak başkanın tekniğin uygulanmasında deneyimli olması gerekir. Başkanın tüm katılımcılara karşı tutumu olumlu olmalı, orta atılan her görüşü memnuniyetle karşılamalıdır. Toplantıda düşüncelerin yazılması görevi mutlaka başkandan beklenmemelidir. Stenograf veya teyp kullanılabilir.