REHBERLİKTE HİZMET TÜRLERİ 1. Birey sayısına göre rehberlik 2. Temel işlevlerine göre rehberlik 3. Hizmet alanlarına göre rehberlik 4. Problem alanlarına göre rehberlik 5. Eğitim kademelerine göre rehberlik

BİREY SAYISINA GÖRE REHBERLİK Birey sayısı ölçüt alındığında rehberlik: 1. Bireysel rehberlik 2. Grup rehberliği olarak, Psikolojik danışma 1. Bireysel psikolojik danışma 2. Grupla psikolojik danışma olarak ikiye ayrılır.

BİREY SAYISINA GÖRE REHBERLİK Grup rehberliğinin bazı temel amaçları şöyle sıralanabilir: Okul çevresini en iyi biçimde kullanarak uzun süreli eğitsel ve mesleki amaçlar geliştirmek. Gruba özgü büyüme ve gelişme sorunlarını tartışmak. Gruptaki öğrencilerin biyolojik, psikolojik ve sosyolojik dünyaları hakkında düşünmelerine olanak sağlamak.

BİREY SAYISINA GÖRE REHBERLİK Öğrencileri okuldaki faydalı kol faaliyetlerine yönlendirmek. Bireysel rehberliğe ve bireysel psikolojik danışmaya olanak sağlamak. Bilgilendirme hizmeti sağlamak.

*Etkileşim sınırlıdır (Danışan ile danışman) *Etkileşim yüksektir (Danışman ile üyeler) *Kullanılan yöntemler belirgindir *Kullanılan yöntemler esnektir *Maliyeti yüksektir *Ekonomiktir *Yardım süreci derindir *Yardım süreci daha yüzeyseldir *Ağır patolojik vakalar ve aşırı şüpheciler için bireysel danışma daha avantajlıdır *Benzer problemli bireylerin bir arada olması çözümü kolaylaştırır

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Uyum Sağlayıcı Rehberlik Eğitim ortamında her yaş grubundaki öğrenciler basit uyum problemlerinden ciddi problemlere ve aşırı uyumsuz davranışlara kadar değişik tepkilerde bulunabilmektedirler. Uyum sağlayıcı rehberliğin en önemli işlevinin bu anlamda bireysel ayrılıkları temel alan yaklaşımlarla öğrencilerin uyum sorunlarını tespit edip psikolojik durumunu düzeltme ve bu sayede ortama uyumlarını arttırma konusunda yardım etmek olduğu söylenebilir

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Yöneltici (Yönlendirici) Rehberlik Bireysel farklılıklarına göre ders, alan, okul ve meslek seçimlerinde öğrencilere verilecek olan destektir. Yöneltici rehberliğin temel işlevi bireyin kendisine uygun mesleği seçebilmesi ve okuldan sonra bu mesleğe geçişini kolaylaştırmaya çalışmaktadır.

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Ayarlayıcı Rehberlik Bireylerin ilgi, yetenek ve gereksinimlerine uygun eğitim faaliyetlerinin plan ve programlanmasında bu alanda hizmet veren program geliştiricilere bilgiler sunmaktadır. Bu ilişki sayesinde ülke gereklerine uygun müfredat ve rehberlik programları geliştirilebilir.

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Geliştirici Rehberlik Öğrencilerin bedensel, sosyal, zihinsel, duygusal ve psikolojik yönden sağlıklı bir biçimde gelişmelerini sağlayacak hizmettir.

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Önleyici Rehberlik Önleyici disiplin, özgürlüklerin dengelenmesi, statüye bağlı rollerin oynanması gibi kriterleri sağlama önleyici rehberlik hizmetlerinin işlevleri arasındadır.

TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK Tamamlayıcı Rehberlik Kaliteli eğitim rehberlik hizmetlerinin eğitim sistemiyle iç içe bir olması ile mümkündür.

HİZMET ALANLARINA GÖRE REHBERLİK A)Eğitim Alanında Psikolojik danışma ve rehberlik * Kendi problemlerini çözebilmeleri . * İlgi, yetenek ve becerilerinin farkına varmaları * Kendilerini tanımaları * Kendileri için uygun bir mesleğe ve işe yönelmeleri

HİZMET ALANLARINA GÖRE REHBERLİK B)Sağlık Alanında Rehberlik Psikiyatri Psikolojik danışman Psikiyatrik hemşirelik Sosyal hizmet uzmanlığı Uğraşı tedavisi uzmanlığı

HİZMET ALANLARINA GÖRE REHBERLİK C) Sosyal Yardım Alanında Rehberlik Çocuk Esirgeme Kurumu Kızılay Sosyal Dayanışma Kurumu Huzurevleri Kimsesiz Çocuk yuvaları Yetiştirme Yurtları Islahevleri 1 / 2

HİZMET ALANLARINA GÖRE REHBERLİK Yaşlılarda yalnızlık, işe yaramazlık duyguları Doğal afetleri birebir yaşayanlarda psikolojik travmalar Kimsesiz çocuklarda çeşitli yoksunluk ve paylaşma, iletişim problemleri 2 / 2

HİZMET ALANLARINA GÖRE REHBERLİK D) Endüstri Alanında Rehberlik Bilim ve teknolojideki hızlı değişmeler Meslek çeşitliliği buna bağlı uzmanlık alanlarının artışı Genel stres faktörleri Yabancılaşma, otomasyon gibi bileşenler

PROBLEM ALANLARINA GÖRE REHBERLİK 1. Eğitsel Rehberlik Eğitsel eğitim hizmetlerinin genel amaçlarını, öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlaması, etkin ders çalışma becerilerini kazanması, eğitsel kararlar vermesi ve seçimler yapması, başarıyı engelleyen etmenleri azaltma ya da ortadan kaldırma, öğrencilerin ilgi, yetenek ve eğitim özelliklerine uygun bir eğitsel ortam oluşturma, okul yaşamı ile mesleki yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlama oluşturmaktadır.

PROBLEM ALANLARINA GÖRE REHBERLİK Sonuç olarak eğitsel rehberlik öğrencilerin her eğitim kademesinde kendilerine en uygun okul, bölüm, kurs, ders, sosyal ve eğitsel etkinlikler seçebilmesini, programlar arasında yatay ve dikey geçiş yapabilmede kendine en uygun karar alabilmeleri, verimli ders çalışma alışkanlıklarını kazanarak okulda başarılı olmaları gibi konularda verilen yardımları içermektedir.

PROBLEM ALANLARINA GÖRE REHBERLİK 2. Mesleki Rehberlik Mesleki rehberlik ise gençleri çeşitli meslekleri tanımları, kendi özelliklerine uygun meslekleri seçmeleri, seçtikleri mesleklere hazırlanmaları ve mesleki yönden gelişmeleri amacıyla yapılan yardım hizmetleridir.

PROBLEM ALANLARINA GÖRE REHBERLİK Mesleki rehberlik bu anlamda bireyi tanıma, meslek alanlarını tanıma ve bireyin kişisel özellikleri ile mesleklerin gerektirdiği özellikler arasındaki bağlantıyı kurarak kendine en uygun mesleği seçmesine yardım etme olarak üç aşamada gerçekleştirilmektedir.

PROBLEM ALANLARINA GÖRE REHBERLİK 3. Kişisel Rehberlik Kişisel rehberlik öğrencilerin “ kişisel- soysal” gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülecek hizmetlerdir.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK Okul Öncesi Eğitimde Rehberlik İlköğretim kapsamında yer alan ve ortalama 6 yaş grubunun devam ettiği ana sınıflarında verilen rehberlik işlevleri ise şöyle sıralanabilir.

1.Çocukların ulusal değerlerde bütünleşmelerine katkıda bulunmak. EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK 1.Çocukların ulusal değerlerde bütünleşmelerine katkıda bulunmak. 2. Hızlı bir gelişim dönemi olan bu yaşlarda, gecekondu, kırsal bölgeler ve diğer başka bölgelerde yaşayan çocukların kültür ve yaşam koşullarından kaynaklanan farkları gidermek, gelişimlerini desteklemek, herkesin eşit olarak ilköğretimden yararlanmalarını sağlamak.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK 3. Bir bütün olarak tüm çocukların genel gelişimlerine ve bakımlarına yardımcı olmak. 4. Konuşulanları anlama ve konuşma düzeyinde anadilini öğretmek. 5. Çocukları ilköğretim birinci sınıf programına hazır duruma getirmek.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK 6. Çevresi ile uyumlu, kişisel ve sosyal yaşam için gerekli temel insan ilişkilerini geliştirmek ve sağlıklı davranışlar kazandırmak. 7. Düzenli çalışma ve iş yapma alışkanlığı ve becerileri kazandırmak.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK b) İlköğretimde Rehberlik Hizmetleri İlköğretim dönemi, çocuğun öğretmenini model alıp, ondan oldukça fazla etkilendiği bir dönemdir. Bu bağlamda ilköğretimde rehberliğin amaçlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK Çocuğun kendisini tanıyarak, kendi ilgi yetenek ve özellikleri ile çevresel fırsatlar arasındaki ilişkiyi kurdurabilmek. Sosyal ilgi ve ait olma duygusunu geliştirerek toplumsallaşmasını sağlamak. İçsel öğrenme güdüsünü geliştirmek. Eğitim süreçlerine daha fazla katılmasını teşvik ederek problem çözme ve karar verme konularında kendilerini geliştirmelerine yardım etmek.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK İnsan ilişkilerinde olgunlaşmalarını sağlamak. Çocuğun gelişim görevlerini yerine getirmesine yardımcı olmak. Ana - babalara karşılaşılan sorunlarda yardımcı olmak. Öğrendikleri potansiyellerinin açığa çıkartmasına yardımcı olmak.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK Eğitsel ve mesleki hedefler oluşturulmasına yardım etmek. Öğrencilerin ve öğretmenlerin birbirlerini daha iyi tanımalarını sağlamak. Ailenin çocuğa daha fazla İlgi göstermesini ve okuldaki faaliyetlere aktif katılımını sağlamak.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK c) Orta Öğretimde Rehberlik Hizmetleri Tüm gelişim dönemleri açısından ele aldığımızda orta öğretim dönemi ergenlik döneminin de büyük bir bölümünü kapsamaktadır. Bu dönemde rehberliğin amaçlarını görüldüğü gibi sıralayabiliriz:

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK Olumlu kimlik kazanmasına yardımcı olacak etkinlikler düzenleme. Ergenin, anlama ve anlaşılma ihtiyacına cevap verme. Farklı düşünme biçimlerine anlayışlı davranma. Akran gruplarının etkisinden olumlu faydalanma. Sanat, spor ve sosyal aktivitelere yönlendirme. Eleştirisel düşünme biçimlerine anlayış gösterme. Uygun özdeşim kurabileceği modeller sunma. Okulun ve sınıfın işleyişine öğrencileri katma.

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK d) Yüksek Öğretimde Rehberlik Hizmetleri

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK d) Yüksek Öğretimde Rehberlik Hizmetleri Yüksek öğretim kurumlarındaki rehberlik hizmetlerinin "Öğrenci kişilik hizmetleri" adıyla oluşturulacak birimler altında toplanarak işlev görmesi, öğrenciler açısından yararlı görülmektedir. Yüksek Öğretimde öğrenci kişilik hizmetlerinin amaçlarından birkaçını şöyle sıralayabiliriz:

EĞİTİM KADEMELERİNE GÖRE REHBERLİK Bireyin çevreye uyum sağlamasına yardımcı olma. Üniversitenin işleyişi hakkında bilgi verme. Burs, yurt, kredi vb. konularda bilgilendirme. Sanat, spor ve kültürel ortamlar oluşturma. Klüp ve gruplara yönelmelerini sağlama. Kişisel problem durumlarına ilişkin psikolojik danışma hizmetini sunma.

ÖZET Birey sayısına göre rehberlik ve psikolojik danışma; bireysel rehberlik - grup rehberliği ve bireysel psikolojik danışma - grupla psikolojik danışma şeklinde sınıflandırılabilir. İster bireysel ister grupla verilsin bu hizmetin amacı bireyin her yönden gelişimine yardımcı olmaktır. Temel işlevlerine göre rehberlik; uyum sağlayıcı, yöneltici, ayarlayıcı, geliştirici, önleyici ve tamamlayıcı rehberlik olarak gruplanabilir.

ÖZET Hizmet alanlarına göre rehberliği ise her geçen gün değişen ve gelişen alanlar içerisinde görmek mümkün olabilmektedir. Eğitim, sağlık, sosyal yardım ve endüstri ise bu alanların başlıcalarıdır. Problem alanlarına göre rehberlik; eğitsel, mesleki ve kişisel alanlarda bir­birlerini etkileyen dinamik süreçler olarak karşımıza çıkmakladır. Eğitim kademelerine göre rehberlik ise gelişimsel temelli bir yaklaşım be­nimsenerek okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretimde rehberlik şeklinde gruplanabilir.