Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
EĞİTİMDE OYUNUN KULLANILMASI Oyun, bir eğitim aracıdır. Öncelikle temel eğitimin bütün dallarında ve beden eğitimi ve sporda oyun, hem öğretim metodu, hem de öğretim aracıdır. Temel eğitimde kişi düşünerek öğrenmez. Oyunla eğitim, beden eğitimi, spor eğitimi, sosyal bilimler ve fen bilimlerinin öğretim metodu olmasının yanı sıra, genç bireylerin toplumsal kültürü, iyiyi-kötüyü, meslekleri, sosyal rolleri, kişilik haklarını, saygı ve sevgiyi de öğrendikleri en elverişli ortamdır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
Eğitsel Oyunların Yapısı ve Özellikleri Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
Eğitsel Oyunlar: Bu oyunlar, genellikle eğitim amacı taşıyan, çeşitli sportif figürlerin veya mücadele esasına dayanan egzersizlerin oyunlaştırılmış şeklidir. Eğitsel oyunlar, oyunların genel sınıflandırılmasında mücadele-yarışma oyunları grubuna girer. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
Eğitsel oyunlarda 2 çeşit amaç vardır. Birincisi, oyuncunun amacı olarak belirginleşir ki, oyuncu oyunun çekiciliği ve zevk verme özelliği içerisinde oyunu kazanmayı, üstün gelmeyi amaç edinir. İkincisi ise oyunu seçen ve yönetenin amacıdır ki, oyunu planlayan ve uygulayan, oyuncuların kazanma arzularından ve mücadelelerinden faydalanarak, oyunculara bazı yetenekleri kazandırmayı ve geliştirmeyi amaçlar. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
Eğitsel oyunların her zaman, her ortamda ve her yaş grubunda ilgi görmesi, bir araç olarak kullanılması şu özelliklerinden kaynaklanmaktadır. 1. Motivasyon, 2. Özgür ortam olması, 3. Motorik özellikleri test etme imkanı, 4. Sonucun belirsizliği, 5. Birliktelik (beraberlik) ilişkisi, 6. Karmaşıklık, Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
1. Motivasyon Motivasyon oyundaki birçok özelliği kapsadığı gibi, oyunun içeriğini, kurallarını, oyuncular arası ilişkiyi ve oyun disiplinini içerir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
2. Özgür ortam olması Oyuncular oyunun durumu ne olursa olsun kendi iç dünyalarına hitap eden bir şeyler bulurlar. Kurallar ve oyun oynama şekli belli olsa bile, kendilerinden bazı şeyler; oyuna katarak, bunları kurallar çerçevesinde arkadaşlarıyla paylaşırlar. Sınırlandırılmış hareketleri kendilerine göre yorumlama ve sergileme özgürlüğüne sahiptirler. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
3. Motorik özellikleri test etme imkânı Eğitsel oyunlar içerisinde oyuncular motorik özelliklerini test etme ve kendi kapasitelerini ölçme imkânı bulurlar ki, bu açıdan da oyunlar hep çekicidir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
4. Sonucun belirsizliği Oyunlar her zaman denk gruplar (güçler) arasında kurulur. Durum böyle olunca mücadelenin sonucu belli değildir, her an değişebilir. Tam oyun kazanılırken kaybedilebilir veya kaybedilirken kazanılabilir. Bu bilinmezlik de oyunu çekici kılmaktadır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
5. Birliktelik (beraberlik) ilişkisi Eğitsel oyunlarda oyuncuların amaçları aynı olsa da olmasa da, yani aynı takımda olsalar da olmasalar da oyunun şartları onları birbirine bağlar. Eğitsel oyunlar bu özelliği ile beden eğitimi çalışmalarının çok üstüne çıkmaktadır. Oyuncular aynı duyguları paylaşmaktadırlar. Bu da onları birleştirir. Çünkü diğerleri olmaz ise oyun olmaz. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
6. Karmaşıklık Eğitsel oyunlarda bazen bir oyunun içerisinde çok değişik hareketin yapılması gerekmektedir. Ayrı ayrı oyunların farklı oynanış biçimlerinde ise bu değişik hareket etme özelliği daha belirgindir. İşte bu değişiklikler ve karmaşıklıklar(çeşitli özelliklerin bir arada olması) eğitsel oyunları sıkıcı olmaktan çıkarıp, daha çekici hale sokmaktadır. Oyunlardaki belirsizlik ve karmaşıklık oyunculara heyecan da vermektedir. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
EĞİTSEL OYUNLARIN SINIFLANDIRILMASI Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
1. Oyun Karakterine Göre Eğitsel oyunların, oynanış biçimi ve sergiledikleri özellikler bakımından incelendiğinde üç temel gruba ayrıldığı görülmektedir. Bu gruplarda oyunların oynanma şekli; yani oyun figürlerinin yapısı ve sergiledikleri görünüm farklıdır. Her ne kadar bu gruplar arasında kesin çizgiler yoksa da biçim olarak farklılık göstermektedirler. Buna göre eğitsel oyunlar, oyunların karakterlerine (temel yapılarına) göre: a) Taklit Oyunları, b) Mücadele Oyunları, c ) Basit sportif oyun formları, olarak üç gruba ayrılır. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
a) Taklit Oyunları Bu grup oyunlarda oyuncular bir şeye benzemek için yarışırlar. Bazen bu benzeme bir rol olurken, çoğunlukla da şeklidir. 0-6 yaş grubu çocuklarla oynanan, tavşan sıçraması, kanguru, ördek yürüyüşü, aksak yakalama, top yuvarlanması, kütük yuvarlaması oyunlarında olduğu gibi.. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
b) Mücadele Oyunları Mücadele oyunlarında oyuncuların herhangi bir şeye benzeme çabaları yoktur. Tamamen kendi kapasiteleriyle, özelliklede motorik yetenekleriyle, bir mücadele içerisindedirler. Bu mücadelede sportif figürde yoktur. Stafet yarışları, elim sende, yat kurtul, halat çekme, sıçratan ip, tünel topu gibi oyunlar bu gruba girer. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER
c) Basit Sportif Oyun Formları İsminden de anlaşıldığı gibi, bu gruptaki oyunlar herhangi bir spor dalından bir veya birkaç motif içermektedir. Diğer bir deyişle, sportif formların oyunlaştırılmış şeklidir. Şato topu, 10 sayı oyunu, dizlere dokunma, yengeç futbolu, yakan top gibi. Doç. Dr. Gülten HERGÜNER