KAMU ZARARI MART 2008 Ahmet ÖNER Mali Hizmetler Uzmanı

Türk mali sistemine köklü değişiklikler getiren “5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu” ve bu çerçevede oluşturulan ikincil mevzuat çalışmalarının en önemlilerinden birisi “Kamu Zararları” konusudur.

Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”, 19/10/2006 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kapsamda; Millî Eğitim Bakanlığınca tarihinde 2007/02 sayılı “Kamu Zararı Genelgesi” yayımlanmıştır.

Tespit edilen kamu zararlarının tahsiline ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir. KONTROL DENETİM İNCELEME KESİN HÜKME BAĞLAMA YARGILAMA TESPİT AMAÇ:

SGB’nin AMACI : Kamu zararını doğmadan önlemek ve kamu kaynağının verimliliğini korumak SGB’nin AMACI : Kamu zararını doğmadan önlemek ve kamu kaynağının verimliliğini korumak

KAMU GÖREVLİLERİNİN; * kasıt, kusur veya ihmalleri * mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri nedeniyle “kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden” olunmasıdır. KAMU ZARARI NEDİR ?

SORUMLU; “kamu görevlileri” dir. “Kamu görevlileri; Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, yönetilmesinden, kullanılmasından, korunmasından, kötüye kullanılmaması ve her an hizmete hazır bulundurulması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludurlar.” SORUMLU VE İLGİLİ KİMDİR ?

İLGİLİ: “Kendisine yersiz veya fazla ödemenin yapıldığı ve kamu zararından tek başına veya sorumlularla birlikte sorumlu olan gerçek ve/veya tüzel kişi ya da kişilerdir.”

“Zararın geri ödenmesi sürecine kamu görevlileri ile birlikte ilgililerin de dahil edilmesi, sorumluluğun kapsamını yayma ve zarara sebep olanların bütününe ulaşma amacına yöneliktir.”

Yerine getirilmeyen yükümlülükler nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı ve para cezası gibi ek malî külfetlerin yüklenmesi İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması Görevlilere teslim edilen taşınırların zarara uğratılması Kamu idarelerine ait malların kiraya verilmesi, tahsisi, yönetimi, kullanımı ve elden çıkarılması gibi işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, Transfer niteliğindeki giderlerde fazla veya yersiz ödemede bulunulması, İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödemede bulunulması, Mevzuatında belirlenen tutardan fazla ödeme veya rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması SORUMLULUĞUN KAPSAMI

“ 5018 Sayılı Kanuna göre gerçek dışı belge düzenleyenler ile bu tür kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerinin uygulanacağı, ayrıca bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para cezası verileceği” hüküm altına alınmış bulunmaktadır.”

Kontrol, denetim veya inceleme, Sayıştayca kesin hükme bağlama, Adli, idari veya askeri yargılama KAMU ZARARI NASIL TESPİT EDİLECEK ? Tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak, rapor, ilâm ve benzeri belgeler takiple ilgili kamu idarelerine gönderilecektir.

Y argı kararları ve Sayıştay ilamları ile kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilerek idareye bildirilen kamu zararı alacakları: KAMU ZARARLARINDA TAKİBAT MERKEZDE TAŞRADA Strateji Geliştirme Başkanlığı, İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri

KONTROL DENETİM İNCELEME TESPİT DEĞERLENDİRME MERKEZDE TAŞRADA Müsteşar İl/İlçe Millî Eğitim Müdürleri HARCAMA YETKİLİSİ GÖRÜŞ

Taşrada idarenin en üst yöneticisi ile harcama yetkilisi görevinin aynı kişide birleşmesi halinde belgeler, üst yöneticinin değerlendirmesi için Strateji Geliştirme Başkanlığına gönderilecektir. Üst yönetici tarafından yapılacak değerlendirmeye ilişkin alınacak onay ile takip ve tahsiline karar verilen kamu zararı alacakları ilgili taşra birimince hemen işleme konulacaktır.

İlamın İdareye Ulaştığı Tarih KAMU ZARARININ MUHASEBE KAYDINA ALINMASI KONTROL DENETİM İNCELEME SAYIŞTAY İLAMIMAHKEME İLAMI Değerlendirmenin Onaylandığı Tarih 5 İŞ GÜNÜ MERKEZDE; Strateji Geliştirme Başkanlığı TAŞRADA; İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri MUHASEBE BİRİMİ

KAMU ZARARLARININ TEBLİĞİ Bilinen adrese imza karşılığı tebligat Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebligat Sayıştay Kanunu hükümlerine göre tebligat Kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararı alacaklarının sorumlulara ve/veya ilgililere tebliğ işlemlerine, yapılacak değerlendirme sonucunda alınan onay tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde başlanacaktır. YAPILACAK TEBLİĞDE; (EK-2) - Borcun miktarı, - Borcun sebebi, - Borcun doğuş tarihi, - Faiz başlangıç tarihi, - Ödeme yeri, - İtiraz süresi (7 gün) - İtiraz mercii (it.kararı 10 gün) ÖDEME SÜRESİ 1 AY ÖDEME SÜRESİ 1 AY

Adli, idari ve askeri mahkemelerce hükme bağlanan ve taraflara tebliğ edilen kamu zararından doğan alacaklara ilişkin kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin takip işlemlerine başlanacaktır.

Yargılama sonucunda verilen tazmine ilişkin kararların takibi; MERKEZDE TAŞRADA Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğü (BAHUM) Muhakemat Müdürlükleri Takibe yetkili birimlerce takip edilmeyenler ise, takip edilmek üzere Bakanlığımız Hukuk Müşavirliğine intikal ettirilecektir.

Kamu zararı alacaklarının yapılan tebligata rağmen sorumlular ve/veya ilgililerce süresinde rızaen ve sulhen ödenmemesi halinde ilgili alacak takip dosyası, sürenin bitiminden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde genel hükümlere göre takibat yapılmak ve dava açılmak üzere; Merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığınca Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğüne, Taşrada ise İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlüklerince o yerin muhakemat müdürlüğü veya hazine avukatlığına gönderilecek ve alacağın hükmen tahsili sağlanacaktır.

KAMU ZARARLARININ TAHSİLİ Kamu zararından doğan alacaklar, sorumlulardan ve/veya ilgililerden, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte tahsil edilir. Tahsil Şekilleri 1. Rızaen ve sulh yolu 2. Takas (Borçlar Kanunu hük. göre) 3. Cebri İcra (İcra ve İflas Kanunu hük göre)

Rızaen ve Sulh Yoluyla Tahsilat Oluştuğu tarih itibarıyla asgarî ücretin bir aylık brüt tutarının yarısını geçmeyen alacaklar, Merkezde üst yöneticinin izni, Taşrada ise İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlerinin izni, Sorumlunun ve/veya ilgilinin kabul etmesi şartıyla, tebliğ tarihini izleyen aybaşından (eğer alacak tutarı asgarî ücretin bir aylık brüt tutarının yarısını geçiyor ise sulh işleminin kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından) itibaren aylığından kesilerek rızaen tahsil edilecektir.

“Aylıklardan yapılacak kesinti tutarı, sorumlulara ve/veya ilgililere yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerinin dörtte birinden az, üçte birinden çok olamaz”

- Karşılıklı Alacak / Borç - Alacak / Borcun nakit olması - Alacak / Borcun vadesinin gelmesi - Alacağın yazı ile talebi (mahsup) - Borcun yazı ile beyanı ALACAKLI Kamu İdaresi BORÇLU Sorumlu / İlgili Takas Yoluyla Tahsilat için; Borç ve alacaktan birisi şarta bağlı bulunuyorsa veya henüz vadesi gelmemiş ise takas yapılamaz.

Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil edilecektir. İcra Yoluyla Tahsilat STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI MERKEZDE İL/İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRADA MALVARLIĞI ARAŞTIRMASI - Tapu, - Banka, - Vergi dairesi, - Trafik şubesi - Sos. güv. Kur. - Diğer BAHUM MUHAKEMAT MÜD. İCRA TAKİBATI veya TAKİPTEN VAZGEÇME ONAYI

“mahkemeye veya icraya intikal eden alacakların takibinin hangi aşamada olduğunu ilgili hukuk birimleri nezdinde izlemek ve icra dairelerince tahsil edildiği bildirilen paraların muhasebe birimine yatırılmasını ve borcun mahsubunu sağlamak zorundadırlar.” Alacağın takibinden sorumlu idare yöneticileri;

Öngörülen şartların varlığı ve Merkezde üst yönetici, taşrada ise il/ilçe millî eğitim müdürlerinin gerekli görmesi hallerinde, Mahkeme kararı veya Sayıştay ilâmı tebliğ edilinceye kadar, Yetkili mahkemeden karar alınarak, Sorumluların ve ilgililerin mal, hak ve alacakları üzerine Kamu alacağının güvence altına alınması maksadıyla; İHTİYATİ HACİZ Kararın uygulanması için 10 gün içinde İcra Dairesine başvurulacaktır

KAMU ALACAĞININ TAKSİTLENDİRİLMESİ Mutlaka Resen Borç Senedi ve Kafaletname alınacaktır. YAZILI TALEP ONAY ÖDEME PLANI -Taksitlendirmenin Süresi, -Taksit Sayısı, -Taksit Tutarları, -Ödeme Zamanları SGB/ MÜSTEŞAR MERKEZDE İL/İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRADA SORUMLU ve / veya İLGİLİ İ L G İ L İ İ D A R E

Sorumlular ve/veya ilgililer, taksitlendirme taleplerine ilişkin yetkili makamın onayı alınıncaya kadar dilekçede belirtilen ilk taksit miktarını hemen, takip eden taksitleri ise ödeme planına ve “resen borç senedi ile kefaletname”ye uygun olarak vadesinde ayrıca faiziyle birlikte muhasebe birimine ödeyeceklerdir. AKSİ HALDE ; Alacağın tamamı muaccel olacağından hükmen tahsil için gerekli işlemler başlatılacaktır.

Sayıştay, adli, idari ve askeri mahkeme ilamları ile tespit olunan kamu zararından doğan alacaklarda faiz başlangıç tarihi; - İlamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarih, - Hüküm yoksa karar tarihi olacaktır. - Vezne ve ambar açıklarında, açığın meydana geldiği tarihte, bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte, - İş, mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili mevzuatında belirlenen veya mevzuatında öngörülen karar, onay ya da sözleşmesinde belirlenen tutardan fazla yapılan ödemeler ile transfer niteliğindeki giderlerde yapılan yersiz ve fazla ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte, - Kayıtlı olsun veya olmasın, kamu idaresinin yönetim ve kullanımında olan ya da kullanıcılarına teslim edilen taşınırların kaybedilmesi, çalınması veya zarar görmesi hallerinde olayın meydana geldiği tarihte; bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte, - İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan ya da mevzuatında öngörülmediği halde yapılan yersiz ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte, - İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte, - Hakedişlerden kesinti suretiyle yapılan gelir tahsilatının eksik yapılması hallerinde, tahsilat tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği tarihte Faiz Başlangıç Tarihi KURAL : Zararın Oluştuğu tarihİSTİSNA : Sayıştay ve Mahkeme İlamları

KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARDA ZAMANAŞIMI Kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi 10 (on) yıldır. Zamanaşımı süresi kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başından işlemeye başlar ve onuncu yılın sonunda biter. Borç aslı zamanaşımına uğramış olan kamu zararından doğan alacakların faizleri de zaman aşımına uğrayacaktır Zamanaşımına uğramış olsa dahi sorumlular ve/veya ilgililer tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilecektir.

KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARIN SİLİNMESİ Zorunlu ve Mücbir Sebeplerle Takip ve Tahsil İmkanı Kalmayan Kamu Zararı Alacakları YETKİ MALİYE BAKANI MYBK limitinden düşük miktarlar YETKİ MYBK limitini aşan miktarlar MÜSTEŞAR ONAY İLGİLİ MUHASEBE BİRİMİ RESMİ YAZI SGB STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI

Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkanı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan dava veya icraya intikal etmiş olan alacak takip dosyaları; MERKEZDE TAŞRADA Strateji Geliştirme Başkanlığı, İl/İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri Takipten Vazgeçme Onayı BAHUM Muhakemat Müdürlükleri

Alacağın tahsili için açılan davada idare aleyhine karar verilmesi ve Yargıtay tarafından da hükmün kesinleşmesi, İdare için bir yarar görülmediğinden temyizden yetkili mercinin onayı alınarak vazgeçilmesi hallerinde; Yargıtay ilâmı veya temyizden vazgeçme onayı ile buna ilişkin aleyhteki mahkeme kararı, merkezde Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünce, taşrada ise muhakemat müdürlüğü veya hazine avukatlığınca takiple görevli ilgili birime gönderilecek ve bu birimlerce de, ilgili muhasebe birimine intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan çıkarılması sağlanacaktır.

UYGULAMADA YAŞANAN SORUNLAR

Evrak Eksikliği TC numaralarının yazılmaması Evrakların Harcama yetkilisi imzasını taşımaması Hesaplama Hataları Mevcut Mevzuat takibinin yapılmaması

 Belgeler noksan geldiği zaman tamamlanması için iş ve zaman kayıpları yaşanmakta,  Borçlandırma yapılamamakta, (Özellikle Muhasebe Birimleri / Saymanlıklar; borçlandırma işlemlerini yapabilmek için T.C. numarasına ihtiyaçları bulunmaktadır) EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;

 Sorumluluk gerekleri yerine getirilememekte. (Kontrollerin doğru ve eksiksiz olarak yerine getirilebilmesi ancak konuya ilişkin bütün belgelerin incelemesinden sonra yapılabilmektedir)  Eksik bilgi ve belge yanlış karar ve uygulamalara yol açmakta. EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;

%90 Kamu Zararı Dosyalarının Sınıflandırılması (Maaş, Ekders, Tazminat) Yersiz Ödemeler Mahkeme Dosyaları Sözleşme Feshi Diğer

KAMU ZARARI İŞLEM AKIŞ TABLOSU İşlem Sırası Muhasebe Birimi Borç ve faiz tahsilatının bildirilmesi Tahsilat SGB “Borç Bildirim belgesi” düzenlenmesi ve gönderilmesi Takibat/Tebliğ İlgili İdare Tebliğin ilgilisine yapılması ve SGB’ye gönderilmesi Tebliğ SGB Varsa itiraz ve taksitlendirme taleplerinin değerlendirilmesi ne neticelendirilmesi Takibat SGB İlgili birimler nezdinde sorgulama Takibat SGB Limit üstü borçlar için Müsteşarlığa yazılan Onay yazısı Değerlendirme Müsteşarlık Limit üstü borçlar için Onay verilmesi Değerlendirme SGB Muhasebe kayıtlarına alınması için Saymanlığa Resmi Yazı yazılması Takibat Sorumlu Birim Yapılan İşlem İşlem Türü Sayıştay ve mahkemeler dahil ilgili idare veya diğer denetim birimleri Kontrol denetim inceleme kesin hükme bağlama, yargılama Tespit SGB Dosyanın işlemden kaldırılması Tahsilat/Takibat SGB Kamu Zararı Dosyasının Açılması Değerlendirme SGB Tespit yazısının ekleriyle birlikte incelenmesi Tespit/Değerlendirme İlgili İdare (bilgi ve belge eksikliği olmaksızın) Tespiti yapılan Zararın Tahsili için Birim Tarafından SGB’ye Yazılan Resmi Yazı Tespit

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı Sayı: B.08.0.SGB / /03/2008 Konu : Kamu Zararı STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞINA Başkanlığımız personeli Mali Hizmetler Uzmanı ………………… (TC No: ……… ), tarihi itibariyle ücretsiz izne ayrılmış olup, bu nedenle ilgili adına ödenen Mart 2008 maaşı yersiz olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. …………………… adına yapılan yersiz ödeme tutarı 938,24 YTL olup, borcun tarih ve 2007/02 sayılı “Kamu Zararı Genelgesi “ kapsamında tahsili gerekmektedir. Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim. ………………………… Harcama Yetkilisi EKLER : 1.Onay 2.Borçlandırma Bordrosu 3.Maaş fotokopisi 4.Hizmet Çizelgesi 5.Emekli Keseneği Şahıs İcmal Bordrosu Üst Yazı Örneği

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı Düzenleme Tarihi : ….. /03/2008 Alacak Takip Dosya No : 2008 / …….. BORÇ BİLDİRİM BELGESİ ADI SOYADIGörev/Ticaret ÜnvanıT.C. Kimlik No BORÇLUNUN (Sorumlu ve/veya ilgili) BORCUN MİKTARI Ana Para TutarıFaiz TutarıToplam Borç BORCUN SEBEBİ BORCUN DOĞUŞ TARİHİ FAİZ BAŞLANGIÇ TARİHİ ÖDEME SÜRESİ ÖDEME YERİ …………………. Daire Başkanı TEBLİĞ OLUNUR* ….... /.…... / 2008 EK.2 TEBELLÜĞ EDEN …………………… TEBLİĞ EDEN ……………….. * Ödeme sırasında bu belge (varsa tebligata ilişkin alındı) MEB Merkez Saymanlık Müdürlüğüne ibraz edilecektir. NOT : Bu belge ile yukarıda tarihi, mahiyeti ve miktarı yazılı olan borç tebliğ edilmiş olup, Bakanlığımız 04/01/2007 tarih ve 2007/02 sayılı Genelgesi kapsamında söz konusu borcun tahsili (belirtilen süre içerisinde ödemenin yapılması) gerekmektedir. İtiraz süresi tebliğ tarihinden itibaren 7 (Yedi) gündür. İtirazlar merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığına, taşrada ise il/ilçe millî eğitim müdürlüklerine yapılacaktır. İtirazlar 10 (on) işgünü içerisinde sonuçlandırılacak olup, itiraz ve itirazı değerlendirme süresi bir aylık ödeme süresini etkilemez. Mali Hizmetler Uzmanı 938,24 Yersiz Ödenen Denge Tazminatı Tebliğ tarihinden itibaren 1 (Bir) Ay MEB MERKEZ SAYMANLIK MÜDÜRLÜĞÜ

TEŞEKKÜR EDERİM Ahmet ÖNER Mali Hizmetler Uzmanı