REHBERLİK SERVİSİNİN HAZIRLAMIŞ OLDUĞU « ANNE –BABA TUTUMLARI » SEMİNERİNE

Semineri Hazırlayan ve Sunan ECE TÜRKOĞLU PSİKOLOJİK DANIŞMAN VE REHBER ÖĞRETMEN GAZİ İLKOKULU

BUGÜN NELERDEN BAHSEDECEĞİZ? Aile olabilme ve Ailenin Temel Gereksinimleri Aile İçi İletişim ve İletişim Engelleri Anne – Baba Tutumları Ve Çocuklarımıza Yansımaları Öneriler

Ailenin Temel Gereksinimleri Değerli olma duygusu Güven ortamı Yakınlık ve dayanışma duygusu Sorumluluk duygusu Zorluklarla mücadele ederek onların üstesinden gelmeyi öğrenme Mutluluk ve kendisini gerçekleştirme ortamı Sağlıklı manevi yaşamın temellerini oluşturma

AİLE İÇİ İLETİŞİMİN DİNAMİKLERİ Saygı Duymak Ve Olduğu Gibi Kabul Edebilmek Doğal Davranabilmek Empati Etkin Dinleyebilme

İletişim Engelleri Sıklıkla emir cümleleri kullanmak Gözdağı vererek konuşma biçimi Sürekli öğüt verme Sıklıkla yargılamak, eleştirmek Çocuğu sürekli övmek Ad takmak , alay etmek Sürekli soru sormak , sınamak, sorgulamak (VİDEO-1)

ÖNERİLER Çocuğunuza zaman ayırın. Çocuğunuzla geçmiş zaman asla boşa geçmiş zaman değildir. Çocuğu sevmek, ona bolca ve pahalı oyuncak almak değil onunla ortak faaliyetleri paylaşmak, ona zaman ayırmak, onunla oyun oynamaktır. Çocuğu sevmek sözle sevgiyi ifade etmenin ötesinde, eylemle bu duyguyu ona yaşatmaktır. Çocuğunuzla birlikte olduğunuz zaman tüm dikkatinizi ona yoğunlaştırın. Bu nedenle de, başka bir işle meşgulken değil, kendinizi rahat hissettiğinizde çocuğunuzla ilgilenerek, anne ya da baba olmanın keyfini çıkarın. Aşağılamak, suçlamak, çocuk adına karar vermek yerine, çocuğu dinleyin. Dinlendiğini düşünen çocuk kabul edildiğini, dolayısıyla sevildiğini düşünen çocuktur.

5. Göz kontağı kurarak, gülümseyerek kabul belirtisini beden diliyle pekiştirin. Böylelikle çocuk “kişiliğine saygı duyulduğunu” düşünerek iletişimini sürdürür. 6. Anne ve babasının kendisini dinlediğini gören çocuk duygularını ifade etme olanağı bulur. Aldığı tepkilerle “anlaşıldım” duygusunu yaşar. Böylelikle rahatlar. Çocuğunuza karşı davranışlarınızda tutarlı olun. Kendi içinizde çelişkili davranışlarda bulunmanız ya da anne ve babanın birbiriyle çelişen biçimde davranması, çocuğu “doğruyu bulma” konusunda zorlar. Çocuğunuzu başka çocuklarla karşılaştırmayın. Çocuk, anne babası tarafından önemsenmek, değerli bir insan olarak kabul edilmek ihtiyacındadır. Onun diğer çocuklarla karşılaştırılması, kendini değerli bir insan olarak görmesini engeller. Çocuğun kendine özgü, bağımsız bir birey olarak kabul edilmesi, ruh sağlığının temelini oluşturur.

“ŞU DÜNYADA HER ŞEYİN EN İYİSİNE LAYIK ÇOK ÖZEL VE GÜZEL BİR ÇOCUK VAR “ŞU DÜNYADA HER ŞEYİN EN İYİSİNE LAYIK ÇOK ÖZEL VE GÜZEL BİR ÇOCUK VAR! O, SİZİN EVİNİZDE YAŞIYOR.” D.Cüceloğlu

Anne Baba Tutumları

ÇOCUK ANNE BABA ELİNDE BİR EMANETTİR.KALBİ KIYMETLİ BİR CEVHER GİBİ TEMİZDİR. MUM GİBİ HER ŞEKLİ ALABİLİR. BÜTÜN YAZI VE ŞEKİLLERDEN UZAKTIR. TEMİZ BİR TOPRAK GİBİ OLUP ,HANGİ TOHUM ATILIRSA BÜYÜR. İYİLİK TOHUMU EKİLİRSE , DİN VE DÜNYA SAADETİNE KAVUŞUR. GAZZALİ

OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI AŞIRI KORUYUCU VE KAYGILI ANNE-BABA TUTUMU SINIRSIZ ÖZGÜRLÜKÇÜ,TAVİZKAR ANNE-BABA TUTUMU (VİDEO-2) VİDEO

AŞIRI KORUYUCU VE KAYGILI ANNE-BABA TUTUMU Bu ailelerde anne-babalar çocuğa gereğinden fazla özen gösterip onu denetim altında tutarlar. Anne baba çocuğun her davranışına müdahale eder. Çocuğun başına kötü şeyler gelir diye kendi başına bir şeyler yapmasına izin vermezler. Çocuğun tüm ihtiyaçları büyükleri tarafından karşılanmaya çalışılır.

Çocuğun kendini tanımasını ve yapabileceklerini fark etmesini engelleyen bir anne-baba tutumudur. Çocuğun bireyselleşme çabalarını engelleyen bir tutumdur.

AŞIRI KORUYUCU ANNE VE BABA TUTUMUNUN ÇOCUK ÜZERİNE ETKİLERİ Çocuğun aşırı bağımlı,ürkek,çekingen ve güvensiz bir kişilik geliştirmesine neden olur. Çocuğun hatalarının sonucunda yaşayarak öğrenmesine izin verilmez, sorumluluk duygusunun gelişmesi engellenir. Çocuk ileriki yaşamında karar almakta ve uygulamakta zorluk çekeceği gibi yaşama karşı içinde bir korku oluşturur. Çocuğun kişiliği olgunlaşamaz. İnatçı, istediğini tutturan, mantıksız kavgalar çıkaran,çabuk mutsuz olan bir çocuk ve ileride benzer niteliklere sahip bir yetişkin olur. Çevresindeki insanlarla iletişim kurmakta güçlük çeker.

AŞIRI BASKICI-OTORİTER TUTUM Otoriter tutumda çocukların kişilik özellikleri, ilgi ve gereksinimleri dikkate alınmamaktadır. Çocuğun istekleri bastırmaya çalışılır. Katı bir disiplin anlayışı vardır. Tehdit etmek ya da fiziki şiddet göstermek şeklinde olabildiği gibi ,sevgiyi esirgemek , küsüp iletişimi kesmek ya da aşağılayıcı karşılaştırmalar yapmak şeklinde de olabilir. Çocuğa açıklanmadan kurallar konulur ve bu kurallara kesinlikle uyması istenir, bu konuda anne-baba asla tartışma kabul etmez. Aile içinde korku hakimdir ve çocuk korku ile büyür

AŞIRI BASKICI VE OTORİTER TUTUMUN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Çocuğun kendine güven duygusu oluşmaz. Yaratıcılık engellenir. Hata yapanlar mutlaka cezalandırılmalıdır görüşünü benimserler. Rutin ve sınırları belli olan iş ve meslekleri seçerler. En küçük bir hatada bile hoşgörüleri olmayabilir. Okul yaşamlarında fazla başarılı olamazlar. Anne-babalarının (veya bir otoritenin)olmadığı ortamlarda kendilerini boşlukta hissederler ve bir otorite bulma arayışı içine girerler.

SINIRSIZ ÖZGÜRLÜKÇÜ-HOŞGÖRÜLÜ ANNE-BABA TUTUMU Denetimin düşük, tepkiselliğin yüksek olduğu bir tutumdur. Saldırgan tutumlar dahil çocuğun her tür davranışları hoşgörü ile karşılanır. Davranışlara sınır çekilmez ve yaptırım uygulanmaz. Anne babaların bu aşırı hoşgörülü tutumları çocuğun onlara hükmetmesine ve çok az saygı göstermesine neden olur.Toplumun kendilerine vermediği hakları kendisine veren çocuk içinde bulunduğu grubun veya okulun kurallarına uymada güçlük çeker.

İZİNVERİCİ (HOŞGÖRÜLÜ) TUTUMUN ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Her istediğini yaptırmayı alışkanlık haline getirir. Kural tanımaz. Ev dışındaki kurallarla karşılaşınca hayal kırıklığına uğrar. Her istediği olmadığı için arkadaşlarına uyum sağlamakta güçlük çeker. Anne-babasına hükmeder ve onlara çok az saygı gösterir. Bencil, doyumsuz ,sabırsız ve şımarık olur. Başkaldırıcı olur ve toplum dışı davranışlar sergiler.

Çocuk için evde düzenli ve kuralların olduğu bir ortam gereklidir. Aşırı kural koymak da, fazlasıyla kuralsız olmak da çocuğa zarar verir. Çocuk için evde düzenli ve kuralların olduğu bir ortam gereklidir.

Günümüzde özellikle Televizyon ve bilgisayar konusunda seçici ve sınırlayıcı olun. Çok fazla televizyon ve bilgisayara maruz kalan çocuklarda davranış problemleri oluşmaktadır.

MÜKEMMELİYETÇİ ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumu benimseyen anne babalar çocuklarını akademik, sosyal, sanatsal, sportif her alanda kusursuz olmasını beklerler. Aile beklentilerini karşılaması için çocuk yoğun bir eğitim sürecine tabi tutar. Çocuktan beklentiler yaşının ve kapasitesinin üzerindedir.

Bu tutumla yetişen çocuklar; Sürekli bir iç çatışma içindedir. Fikirleri genellikle çok katıdır. Her işte üstün olmak ister ve bunu başaramadığı noktada hayal kırıklığına uğrar ve başarısızlığı pekişir. Çalışmayı tamamen bırakabilir ve aşağılık duygusu gelişir.

Bu nedenle sağlıklı ailede çocuktan beklenen ,olağanüstü bir başarı değil kapasitesine uygun , gerçekçi bir başarıdır. Çünkü sağlıklı ailede «olması gereken» doğrultusunda zorlamak yerine «olan»ı geliştirmek, «gizil güçleri» su yüzüne çıkarmak hedeflenmektedir. Burada önemli olan; çocuğun kapasitesiyle anne-baba beklentisi arasındaki dengenin sağlanmasıdır.

ÖNERİLER Çocuğunuza «önem verdiğinizi» hem sözle hemde davranışlarınızla gösterin. Çocuğun gösterdiği çabaya saygı duyun. Haklı başarılarından dolayı çocuğu takdir edin. Yeri geldiğinde övgüde bulunmaktan çekinmeyin.

TUTARSIZ ANNE-BABA TUTUMU Anne babanın tutumu belirli değildir. Yukarıda belirtilen tutumların hepsini de zaman zaman uygular. Anne ve babanın tutumları arasında da farklılıklar vardır.

Bu tutumla yetişen çocuklar; Ne zaman ve nerede ne yapacağını bilemez. Çocuk anne veya babanın tepkisini tahmin edemez ve bu nedenle kendini güvende hissetmez. Çocuk çevresindeki insanlara güvenmeyen, her şeyden şüphelenen, kararsız bir kişilik yapısı geliştirebilirler.

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI: Anne ve babanın tutumları arasında tutarsızlık: Bu tutumda, bir çocuğa annenin ayrı, babanın ayrı bir tutum izlemesi söz konusudur. Çocuğa konulan sınırların sürdürebilmesi için anne-babanın davranışlarında tutarlı olması gerekir.

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI b.Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar : Burada çocuklar arasında ayrımcılık vardır. Örneğin, kız çocukla erkek çocuk arasında veya yatağını ıslatan çocukla diğer çocuklar arasında ayırım yapılır.

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI c.Aile içi kutuplaşmalar: Aile içinde bazen klikleşmeler, aile içindeki bir grubun başka gruba ya da kişiye karşı çıkması, gizli anlaşmalar oldukça sık görülür. Bazen anne-baba çocuklara karşı, çocuklar anne babaya karşı, bazen de bir çocukla baba, bir başka çocukla anneye karşı kutuplaşabilir. Çocuk aile içinde herkesin yüklendiği bir şamar oğlanı da olabilir. (VİDEO-3)

OLUMLU AİLE TUTUMU DESTEKLEYİCİ TUTUM Bu tutuma sahip anne babalar, çocuklarını herhangi bir karşılık beklemeden içten ve derinden bir duyguyla severler. Çocuklarının davranışlarını ilgi ve anlayışla izleyip , kendi ayakları üzerinde durabilecek şekilde yetiştirirler.

Çocuğunu kabul eden anne ve baba çocuğun ilgilerini göz önünde bulundurur ve onun yeteneklerini geliştirecek ortam hazırlar. Aileyi ilgilendiren kararlar alınırken çocuğunda fikri alınır. Bu ailelerdeki genel görüş “çocukta bizimle yaşıyor ve alacağımız kararlarda onunda söz hakkı olmalıdır.”şeklindedir.

Çocuk sınırlar içerisinde özgürdür Çocuk sınırlar içerisinde özgürdür. Neyi,ne zaman ve ne şekilde yapacağını çok iyi bilir. Aile bireyleri arasında etkili bir iletişim söz konusudur.

OLUMLU ANNE-BABA TUTUMU Bu tutumla yetişen çocuklar; Sosyalleşmiş, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı, duygusal ve sosyal açıdan dengeli bir bireydir.Çocuk nerede ne yapması gerektiğini bilir. Saygılı, sorumluluklarını bilen ve çevresi ile olumlu ilişkiler kurabilen bireylerdir.

Unutmayın ki, çocuğunuz birçok davranışınızı örnek alıyor! Destekleyici tutumu benimseyen aile çocuklarına iyi model olan ailedir. Unutmayın ki, çocuğunuz birçok davranışınızı örnek alıyor!

Çocuğunuza sürekli ne söylerseniz öyle olma ihtimallerini arttırırsınız. Bu olumlular için geçerli olsa da daha çok olumsuz sıfatlar için geçerlidir. Çünkü daima ortada bunu destekleyecek bir sebep vardır.

Sevmek ve sevdiğinizi hissettirmek arasında çok büyük fark vardır. Destekleyici tutumdaki aile çocuğuna sevgisini gösteren ailedir.. Sevmek ve sevdiğinizi hissettirmek arasında çok büyük fark vardır.

Ailenin mutluluğu çocuğa psikolojik güven verir. Aile içi anlaşmazlıklar ve tartışmalar mümkün olduğunca çocuğun yanında yapılmamalıdır. Aile içinde çocuğa karşı tutarsızlıklar olmamalıdır. (Çift yönlü davranış çocuğu yalancılığa ve ikiyüzlülüğe iter.)

EĞER BİR ÇOCUK HOŞGÖRÜYLE YAŞARSA SABIRLI OLMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK TEŞVİK EDİLEREK YAŞARSA ÖZGÜVENİ ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK DEĞER VERİLEREK YAŞARSA SAYGI DUYMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK EŞİTLİK ORTAMINDA YAŞARSA ADALETİ ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK GÜVEN DUYGUSU İÇİNDE YAŞARSA İNANMAYI ÖĞRENİR.

ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK BEĞENİLEREK YAŞARSA KENDİSİNDEN HOŞLANMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK DOSTLUK İÇİNDE YAŞARSA DÜNYADA SEVGİ ARAMAYI ÖĞRENİR. EĞER BİR ÇOCUK SEVGİ İÇİNDE BÜYÜRSE GÜVENMEYİ ÖĞRENİR. ÇOCUK AİLENİN, AİLE DE TOPLUMUN ÜRÜNÜDÜR; ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR.

Katıldığınız ve sabırla dinlediğiniz için TEŞEKKÜRLER ...