SÜRAT Tanım: Sporda insanın kendisini en yüksek hızla ( en kısa sürede ) bir yerden, başka bir yere hareket ettirebilme yeteneğidir. Vücudu veya vücudun belli bir bölümünü, belirli bir hareket açısında yüksek koordinasyon derecesi ile en kısa zamanda hareket ettirme yeteneğidir. Maksimal hızda koşmak veya maksimum sinir-kas sistemi eylemidir.

SÜRAT Sürat özelliği insanoğlunun ilkçağlardan beri en çok değer verdiği biyomotor yeti olarak karşımıza çıkmaktadır. Antik olimpiyatlarda sürat koşusu olimpiyatın en önemli olayıydı. Günümüzde de bu bakış açısı sürmektedir. Dünyanın en süratli insanını belirleyecek olan 100 m. Koşu finali, en çok seyredilen, hakkında en çok yorum yapılan yarıştır. İnsanoğlunun hıza karşı bu tutkusu kendini otomobil, motorsiklet yarışlarına, kayakta inişe gösterilen aşırı ilgi ile belli etmektedir.

Süratin fiziksel olarak açıklanması Sporda sürat olarak yerleşmiş olan bu kavram fizikte ortalama hız olarak ele alınmaktadır. Vitesse ( hız ) kelimesinin baş harfindeki (V) ile sembolize edilmektedir. Yol ( distance ) Hız (V)= Zaman ( time )

Sporda ortalama hıza sürat denmektedir. Çabukluk ise fizikteki ani hızdır Sonsuz büyük yol uzunluğu Ani hız = Sonsuz küçük zaman İvme (a), fizikte, hız artımı (acceleration) demektir. İvme= Son hız – İlk hız / Zaman A= V 2 – V 1 / Δ t cm/ sn 2 ‘ dir.

Acceleration pozitif ivmelenmedir. Deceleration ise negatif ivmelenmedir. Fiziksel olarak bir ivmelenme- nin meydana gelebilmesi için ona mutlaka bir kuvvetin etki etmesi gerekir. İvmelenme kuvvetin büyüklüğü ile doğru orantılıdır. İvme ne kadar büyük olursa sürat de buna bağlı olara yüksek olur. Ancak sürat koşusunda kuvvet sabit olmadığı için ivmelenme de sabit olmayacaktır. Bu nedenle değişik performansların ivmelenmeleri de farklıdır. Süratli koşma eyleminde süratin arttırılması, mekanik açıdan adım uzunluğu ile adım frekansı arasında uyumlu bir ilişki kurulması ile olanaklıdır.

Süratin anatomik ve fizyolojik temelleri Bir kasın kasılma hızı kas liflerinin tipine bağlıdır. Bir kasın kasılma hızı kas liflerinin tipine bağlıdır. FT ( süratli kasılan) fibril tipinin daha çoğunlukta olduğu kas yapısına sahip olan sporcular daha süratlidirler. FT ( süratli kasılan) fibril tipinin daha çoğunlukta olduğu kas yapısına sahip olan sporcular daha süratlidirler. Sürat, kasılan kasların maksimal kuvvetine ve koordinasyon yeteneğine bağlıdır. Sürat, kasılan kasların maksimal kuvvetine ve koordinasyon yeteneğine bağlıdır. Yüksek maksimal kuvvet, hareket süratini ve adım sayısını arttırır. Yüksek maksimal kuvvet, hareket süratini ve adım sayısını arttırır. Süratli kasta ATP ve CP rezervleri artmıştır. Süratli kasta ATP ve CP rezervleri artmıştır.

Kas içi ve kaslar arası koordinasyon yeteneği sürati arttırır. Kas içi ve kaslar arası koordinasyon yeteneği sürati arttırır. İyi bir hareketlilik ve esneklik düzeyi sürate katkıda bulunur. İyi bir hareketlilik ve esneklik düzeyi sürate katkıda bulunur. Kasların iyi ısınması % 20 oranında kasılma hızına olumlu olarak etki eder. Kasların iyi ısınması % 20 oranında kasılma hızına olumlu olarak etki eder. Yüksek yorgunluk durumlarında maksimal hıza erişmek güçtür. Yüksek yorgunluk durumlarında maksimal hıza erişmek güçtür. Sürat çalışmalarında tam dinlenme ilkesi uygulanmalıdır. Sürat çalışmalarında tam dinlenme ilkesi uygulanmalıdır. Sürat çalışmaları antrenmanların ilk bölümlerinde uygulanmalıdır. Sürat çalışmaları antrenmanların ilk bölümlerinde uygulanmalıdır.

ANTRENMAN BİLİMİNDE SÜRATİN GÖRÜNÜMÜ Sürat, büyük oranda doğuştan gelen, antrenmanlarla gelişimi diğer biyomotor yetilere göre daha az olan bir yetidir. Sprinter tipte sporcular fizik yapıları açısından incelendiğinde değişik boy uzunluklarında olmalarına rağmen, hepsi mezomorf tipte, kas kitlesi fazla olan ve çok iyi patlayıcı kuvvete sahip olarak görünmektedirler. Bunun yanında spor dalının süre ve mesafesi arttıkça, süratin rolü azalmaktadır.

Sürat, antrenman biliminde sistematik olarak üçe ayrılarak incelenmektedir:  Özel sürat  Süratte devamlılık  Reaksiyon sürati

REAKSİYON SÜRATİ Aniden ortaya çıkan dışsal bir uyarana göre mümkün olan en kısa sürede harekete geçme yetisidir. Bazı araştırmalarda reaksiyon zamanı yerine kasıtlı cevap zamanı da kullanılmaktadır. Basit reaksiyon zamanı: Önceden bilinen ya da beklenen bir uyarana gösterilen bilinçli bir tepkinin zamanıdır. Örneğin atletizm yarışlarında tabancanın patlamasından sonra çıkış.

Karmaşık reaksiyon zamanı: Birden fazla uyarana karşı gösterilen reaksiyon zamanıdır. Hareket eden objeye karşı reaksiyon ve seçici reaksiyon zamanı olarak ikiye ayrılmaktadır. Reaksiyon süratinin kısa olmasında merkezi sinir sisteminin büyük rolü bulunmaktadır. Organizmaya gelen dışsal uyarıya latent zaman denilen, organizmada uyaranın incelenmesi ve uygun cevap için emir yollanması zamanının kısalığı oranında tepki sürati artmaktadır.

Organizmaya gelen dışsal uyaranlar optik (görsel), akustik (işitsel) ve taktil (dokunsal) olabilir. Sportif olaylarda spor dalının önde gelen uyaranının cinsine göre reaksiyon antrenmanları yapılmalıdır. İyi bir reaksiyon süratine (ortalama sn) erişebilmek için çok yönlü uyaranlarla çalışmak gerekmektedir. Reaksiyon sürati antrenmanlarla çok az geliştirilebilmekte fakat çok az farkların bile başarıdaki önemi fazla olmaktadır. Olumlu ve olumsuz etkilere dikkat edilmelidir.

ÖZEL SÜRAT Belirli bir mesafeye ya da belirli bir spor türüne ait belirlenmiş hareketleri yapabilme süratidir. Branşların kendine özgü hareketleri veya araçlarını kullanma sırasında uygulanan sürattir. 100 m. Sürat koşusunun analizi yapıldığı zaman maksimal süratin elde edildiği noktaya kadar olan mesafelerde ortaya konulan sürat basketbol ve futbolda top sürme sürati örnek olarak verilebilir. Özel sürat düzgün devirli (cyclic) ve düzensiz devirli (acyclic) sürat hareketlerini kapsayabilir.

SÜRATTE DEVAMLILIK Düzenli devirlive düzensiz devirli hareketlerin süratli bir şekilde uzun süre uygulanmasında ortaya çıkan yorgunluğa bağlı olarak süratin düşmesine karşı koyabilme yeteneğidir. 100 sürat koşusunda yaklaşık 60. m. lerde erişilen maksimal sürati daha az sürat düşüşü ile ile ( negatif ivmelenme) devam ettirebilme yetisidir. Dayanıklılık yetisi ile ilişkilidir. Uzun süreli süratte devamlılıkta laktik anaerobik enerji sistemi kullanılmaktadır. Süratte devamlılık antrenmanları; süratte devamlılığı geliştirme ve koruma antrenmanları olarak iki şekilde uygulanmaktadır. Düzenli devirlive düzensiz devirli hareketlerin süratli bir şekilde uzun süre uygulanmasında ortaya çıkan yorgunluğa bağlı olarak süratin düşmesine karşı koyabilme yeteneğidir. 100 sürat koşusunda yaklaşık 60. m. lerde erişilen maksimal sürati daha az sürat düşüşü ile ile ( negatif ivmelenme) devam ettirebilme yetisidir. Dayanıklılık yetisi ile ilişkilidir. Uzun süreli süratte devamlılıkta laktik anaerobik enerji sistemi kullanılmaktadır. Süratte devamlılık antrenmanları; süratte devamlılığı geliştirme ve koruma antrenmanları olarak iki şekilde uygulanmaktadır.

SÜRAT GELİŞTİRİLMESİNDE ANTRENMAN ORGANİZASYONLARI Dizi yükseğe kaldırarak koşular ( skipping), Kısa sprintler ve hızlanma sprintleri, Karışık mesafeli sprintler, Koordinasyon koşuları, Rüzgarı arkaya ya da karşıya alarak koşular, Partnerin engellemesi ile koşular, Ek ağırlıklı ( koşumlu ) koşular

Paraşüt yardımlı koşular, Tepe aşağı ya da tepe yukarı koşular, Merdiven çalışmaları, Sıçrama çalışmaları, Circuit antrenmanlar, Ağırlık antrenmanları, Oyunlarla sürat alıştırmaları, Branşa yönelik teknik hareketlerle alıştırmalar. Lastik engellemesiyle ya da lastikle turbo sistem koşular,