Servet-İ fünun edebİyatI
Bİlİnmesİ gerekenler Kanun ,hak ,adalet,gibi kavramlar bu dönemde terk edildi. Aşk, üzüntü, tabiat güzellikleri, karamsarlık, şahsi hayaller, ve melankoli konularını işler. Fransız edebiyatını örnek aldılar, edebiyat Avrupai bir nitelik kazandı. Dil ağır ve süslüdür. Şiirde aruz veznini kullanmışlardır. Nazmı nesre yaklaştırmıştır. Beyit bütünlüğü yerine konu bütünlüğü sağlanmıştır. Şiirin konusunu genişletmişlerdir. Kafiye kulak içindir,görüşünü savunmuşlardır. Hikaye ve romanda başarılı örnekler verilirken tiyatroda gerileme olmuştur. Sanatçılar toplumdan kopuktur. Edebiyata salon edebiyatı denir. Şiirde biçim yeniliğine gidilmiş ve batı şiirinden alınmış sone, terza- rima gibi yeni biçimler kullanılmıştır. Bu dönem eserlerinde olaylar İstanbul dışına taşmaz, içinde gerçekleşir.
dönemİn sanatçIlarI TEVFİK FİKRET HALİT ZİYA UŞAKLIGİL CENAP ŞEHABETTİN MEHMET RAUF HÜSEYİN CAHİT YALÇIN
TEVFİK FİKRET (1867-1915) Şiirlerinde ferdi konuları işlemiştir. Servet-i Fünun dergisi dışında yazdıkları şiirlerinde toplumsal konuları işlemiştir. Ferdiyetçilikten toplumculuğa kayan bir sanat anlayışı vardır. Toplum için sanat anlayışıyla yazdığı şiirlerinde , hürriyet ve medeniyet temalarını işlemiştir. Aruzu Türkçe’ye başarıyla uygulamıştır. Serbest müstezatı geliştirmiş ,sone ve terza rimayı yakınlaşmıtır. Şiirde dil ve ahenge büyük önem verir. Şekil yönüyle parnasizmin tesirindedir. Süslü ,sanatlı,ağır bir dili vardır. Eserleri: Doksanbeşe Doğru ,Tarih-i Kadim , Haluk’un Defteri Şermin,Rübabın Cevabı dır. NOT:Şermin isimli şiir kitabındaki şiirlerini hece vezniyle yazmıştır.Bu şiirlerin hepsi çocuk şiirleridir.
HALİT ZİYA UŞAKLIGİL(1867-1945) Avrupai anlamda ilk roman yazarıdır. Eserlerinde realizmin tesiri vardır. Süslü, sanatlı ,ağır bir dili vardır;fakat dili başarıyla kullanır. Alışılmıştan farklı bir cümle düzeni vardır. Kahramanlarını aydın kişilerden oluşur.Bunları yaşadıkları çevreye uygun olarak anlatır. Romanlarında olaylar yalnız İstanbul da geçerken , hikayelerinde Anadolu ve köylerde geçer. Eserleri: Romanları: Nemide ,Bir Ölünün Defteri , Ferdi ve Şürekası, Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar Hikayeleri: İzmir Hikayeleri ,Aşka Dair ,Onu Beklerken, Kadın Pençesi Hatıra: Kır Yıl , Saray ve Ötesi
CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934) Asıl mesleği doktorluktur. Fransız sembolistlerin etkisindedir. Şiirde ahenk oluşturmaya çalışır,kelimeleri müzikal değerlerine göre seçer. Dili süslü ve ağırdır. Bolca sıfat tamlaması kullanır. Serbest müstezatı kullanmıştır. Bir şiirde birden fazla vezin kullanır. Sanat sanat içindir,.görüşünü benimser. Aşk ve tabiat temalarını işler. Şiirlerinde iç dünyayla dış dünyayı birleştirip bir kompozisyon halinde sunar. Düz yazıları çok ünlüdür. Eserleri: Şiirlerini kitap halinde bastıramamıştır. Ancak askeri tıbbıyedeyken yazdığı şiirlerini Tamat adlı şiir kitabında toplamıştır. Gezi türü : Hac yolunda ,Avrupa Mektupları ve Suriye Mektupları Diğer Nesir Eserleri: Nesr-i Harp ,Evrak-ı Eyyam,Nesr-i Sulh’tur. Tiyatro : Yalan ve Körebe Tiryaki sözler adlı eserinde vecizeleri vardır.
MEHMET RAUF (1875-1931) Roman ,hikaye ve tiyatro türünde eserler vermiştir. Romantik duyguları ,hayalleri ve aşkları işlemiştir. Eserlerinde sosyal hayata pek yer vermemiştir. Psikolojik tahlillere büyük önem verir.Ruh tahlillerinde de başarılıdır. İlk psikolojik roman yazarıdır.Eylül isimli eserinde yasak aşkı konu alır.Romanın şahıs kadrosu dardır. Eserleri: Eylül,Genç Kız Kalbi ,Son Yıldız ,Define, Kan Damlası
HÜSEYİH CAHİT YALÇIN (1874_1957) Hikâye ve romanlarında gözleme yer veren tasvir ve tahlillerde derinleşmeyen gerçekçi bir yazardır. Dili sade, anlatımı özenti ve süsten uzaktır. Eski edebiyata karşı batı edebiyatını savunur. Hikaye, roman, eleştiri yazarı ve gazeteci olarak bilinir. Eserleri: Hikayeleri: Hayat-ı Muhayyel ,Niçin Aldatırmış?,Hayat-ı Hakikiye Sahneleri Romanları: Nadide, Hayal içinde Anıları: Edebi Hatıralar, Malta Adasında, Meşrutiyet Hatıraları Servet-i Fünun döneminde yazdığı eleştirilerini de “Kavgalarım” adlı eserinde toplamıştır.