 Bölüm 2: Piyasa Ekonomisi ve Fiyatların Oluşması Kaynak: Yönetim Ekonomisi – Prof. Dr. İ. Özer Ertuna

Piyasa Ekonomisi  Kapitalist serbest piyasa ekonomik düzeni  Yönetici ve şirket hedefleri  (Kapitalist) serbest piyasa düzeninin artı ve eksileri  Piyasa ekonomilerini serbest piyasalarda oluşan fiyatlar yönledirir  Mal piyasaları  Kambiyo piyasaları  Sermaye piyasaları  İşgücü piyasaları 2

Serbest Piyasa Ekonomisi PiyasaBelirlenen Mal piyasalarıMal fiyatları Kambiyo piyasalarıDöviz kurları Sermaye piyasalarıFaizler İşgücü piyasalarıÜcretler 3 Gelirin tararruf veya tüketime yönelmesi Kaynakların çeşitli alanlara tahsisi Örnek: Faizler Tüketicilerin tasarruf ve tüketim kararları -> sermaye piyasalarında fon arz ve talebi Yatırımcıların yatırım kararları -> fon arz ve talebi

Arz ve Talep Kanunu  Çok sayıda alıcı ve satıcı piyasalarda kendi çıkarları ve iradeleri çerçevesinde hareket eder  Piyasalarda oluşan fiyatlar hiçbir alıcı veya satıcının tercihini değil, tüm alıcı ve satıcıların tercihlerini yansıtır  Adam Smith ve Görülmez El  Karnakların serbest piyasalarda katılımcıların müşterek tercihlerine göre yönlendirilmesini sağlayan mekanizmadır 4

Mal ve Hizmet Piyasaları  Arz ve talebin denge fiyatı oluşturması  Denge fiyatı piyasayı temizler  Piyasada by fiyattan satın almak isteyen herkes satın almış, satmak isteyen herkes ise satmıştır  Piyasalarda denge dışı fiyatların denge fiyatlara yönelmesi yönünde baskılar oluşmaktadır  Arz ve talep doğrularının (eğrilerinin) çeşitli nedenlerle sağa veya sola kayması  Gelir ve maliyetlerdeki değişimler 5

Kambiyo Piyasaları  Döviz kurlarının oluşması  Kurların düşmesi/yükselmesi ve dövize olan talep  İthal edilen mal fiyatları  Ülkeye yabancı sermayenin girmediği bir ortamda  Denge döviz kurları dış ticareti de dengeleyecektir  Dış ticaret piyasasının ve sermaye piyasasının döviz üzerine etkileri 6

Sermaye Piyasaları  Ekonomi bilim dalı faizleri paranın zaman değeri olarak kabul eder  Faiz tasarrufçunun hemen tüketmeyip, tüketimini bir dönem ertelemesinin karşılığıdır  Faizlerin yükselmesi  Bireylerin tüketimlerini erteleyip, daha fazla tasarrufa yönelmesi,  sermaye piyasalarında fon arzının artmasına neden olur  Fona karşı talep azalacaktır 7

Emek Piyasaları  Emek piyasasında  Işçiler emeklerini satarlar  Talep işverenden kaynaklanmaktadır  Çalışmak bir külfet, iş karşılığı anınan ücret ise çalışmanın nimeti olarak kabul edilir  Emeğin fiziki güçten beceriye, beceriden de fikir işçiliğine dönüşmesi  Ücretin artmasıyla emek arzının artması gibi bir bağlantıdan söz etmek doğru olmayabilir 8

Piyasaların Küreselleşmesi  Ulusal piyasalar + uluslararası piyasalar + küresel piyasalar  Gümrük ve kotalarla ulusal sanayinin korunması  Çocuk sanayiler tezi 9