SPOR TAHKİM MAHKEMESİ (CAS) Kuruluşu Yapısı Yargı Sistemi (www.tas-cas.org)

Spor Tahkim Mahkemesi Tahkim nedir? Bir ihtilafın taraflarının, yapacakları özel bir anlaşma ile söz konusu ihtilaf hakkında karar verme yetkisini devlet mahkemeleri yerine özel bir kuruma veya kişilere bırakmasıdır. Kanunların yasaklamadığı konularda taraflar arasında çıkmış veya çıkması muhtemel uyuşmazlıkların mahkemeler yerine taraflarca belirlenen kişilerce çözümlenmesidir.

Spor Tahkim Mahkemesi Kaç tür tahkim vardır? Kurumsal Tahkim v./ Ad Hoc Tahkim: Kurumsal Tahkim; Tahkim yargılamasının özel olarak kurulmuş bir tahkim mahkemesinin sekreterya desteği altında ve bu kurumun öngördüğü usul kuralları uyarınca yapılmasıdır. Ad Hoc Tahkim; Taraflarca belirlenen kişilerce bir ihtilafın, yine taraflarca belirlenen kurallarca çözülmesidir.

Spor Tahkim Mahkemesi Kaç tür tahkim vardır? İhtiyari Tahkim v./ Kanuni Tahkim: İhtiyari Tahkim; Bir ihtilafın hakemler eliyle çözülmesi için iki şart; - tahkime elverişli ihtilaf, - tarafların tahkim konusunda anlaşması. (CAS) Kanuni Tahkim; Kanun bazı hallerde bazı tür ihtilafların mahkemeler tarafından değil de özel hakem heyetleri tarafından çözülmesini öngörür. (TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu, TFF Tahkim Kurulu)

Spor Tahkim Mahkemesi Kuruluşu; Juan Antonio Samaranch’ın 1981 yılında IOC başkanı olmasının ardından sporun bağımsız bir tahkim mahkemesi olması fikri ortaya atılmıştır. 1982 yılında Roma’da yapılan IOC toplantısında CAS’ın kurulması kararı alınmıştır. 30 Haziran 1984 yılında CAS tüzüğü yürürlüğe girmiş ve CAS resmen kurulmuştur.

Spor Tahkim Mahkemesi Kuruluşu; Merkez olarak IOC’nin de merkezi olan ve Olimpik Hareket’in başkenti olarak kabul edilen Lozan şehri seçilmiştir. İlk oluşumunda CAS hakemlerini, IOC, Uluslar arası Federasyonlar, Ulusal Olimpiyat Komiteleri ve IOC Başkanı belirlemekteydi. Sayılanların her biri onbeşer hakem atamaktaydı ve heyetler bu listelerden seçilmekteydi. CAS’ın tüm finansmanı da IOC tarafından karşılanmaktaydı.

Spor Tahkim Mahkemesi Kuruluşu; Saymış olduğumuz yapı ile CAS 1994 tarihine kadar faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu süreçte tüm uluslararası federasyonların CAS’ın yargı yetkisini tanıdığını ve bu yargı yetkisi kapsamında kendi iç kurulların tarafından verilen kararların CAS’a taşınabilmesine olanak sağladıkları söylenemez. Bu yapının değişmesine Alman bir binicinin İsviçre Federal Mahkemesi nezdinde yapmış olduğu girişim sebebiyet vermiştir.

Spor Tahkim Mahkemesi Kuruluşu; Anılan Elmar Gundel kararı sürecinde; Elmar Gundel Alman vatandaşı bir binicidir ve Uluslararası Binicilik Federasyonu tarafından düzenlenen bir organizasyonda yer almıştır (FEI). Organizasyon sonrasında yapılan değerlendirmeler neticesinde Elmar Gundel’in atında yasaklı madde bulunduğu tespit edilmiş ve FEI Hukuk Kurulu tarafından üç ay men cezası verilmiştir. Bu karara CAS nezdinde itiraz eden Elmar Gundel’in itirazı kısmen kabul edilmiş ve CAS bu cezayı bir aya indirmiştir.

Spor Tahkim Mahkemesi Kuruluşu; Bu karardan da tatmin olmayan Gundel anılan kararı İsviçre Federal Mahkemesi’ne taşımıştır. Yaptığı itirazda; CAS’ın IOC tarafından finanse edildiği ve tüm üyelerinin de bu kuruluş ve bu kuruluşun denetimi altında bulunan kurumlardan atandığını, FEI’nin de IOC’ye bağlı olduğu, Anılan kararın bağımsız ve tarafsız bir tahkim mahkemesi tarafından verilmediği, İddialarını ileri sürmüştür.

Spor Tahkim Mahkemesi İsviçre Federal Mahkemesi’nin yapmış olduğu değerlendirme neticesinde itiraz esastan reddedilmiş olsa da tarafının doğrudan IOC olduğu bir ihtilafta CAS’ın bağımsız olamayacağı kararına varılmıştır. Bu karar üzerine 1994 tarihinde alınan karar ile CAS ile IOC arasındaki ilişki tam olarak ortadan kaldırılmış ve CAS kendi kendini finanse eden bir tahkim mahkemesi haline getirilmiştir. ICAS adında bir üst kurul oluşturulmuş ve CAS’ın idare ve finansmanı bu Kurul tarafından belirlenir hale getirilmiştir.

Spor Tahkim Mahkemesi Çalışma şekli; CAS iki farklı daire çatısı altında görev yapmaktadır. Bunlardan ilki İlk Derece Tahkim Dairesi, ikincisi ise Temyiz Tahkim Dairesidir. İlk Derece Tahkim Dairesi; Taraflarınca bir ihtilaf hakkında karar vermesi konusunda CAS’a yetki verilen ihtilaflarda bu daire ihtilafı inceleyerek karar vermektedir. Heyetler ya tek hakemli ya da üç hakemli olarak oluşmaktadır ve heyetlerin oluşumu ve heyette yer alacak hakemlerin seçimi tarafların insiyatifindedir.

Spor Tahkim Mahkemesi Çalışma şekli; Temyiz Tahkim Dairesi; Bir ihtilaf hakkında bir federasyon bünyesinde veya başka bir kurum eliyle bir yargılama yapılıp karar verildikten sonra ya tarafların anlaşmasıyla ya da ilgili kurum düzenlemeleriyle CAS’a taşınabilen ihtilaflarda bu Daire karar vermektedir. Bu Daire de ya tek hakemli ya da üç hakemli bir heyet tarafından ihtilafı inceleyerek karar vermektedir. İki dairede de yargılama taraflarca belirlenen İngilizce veya Franszıca dillerinden birinde yapılmaktadır. Tarafların anlaşması ve CAS’ın da kabul etmesi şartıyla yargılama başka bir dilde de yapılabilmektedir.

Spor Tahkim Mahkemesi Çalışma şekli; CAS kararlarına karşı 30 (otuz) gün içinde İsviçre Federal Mahkemesi’ne başvuru yapılarak kararın iptal edilmesi talep edilebilmektedir. Bugüne kadar sadece 3 (üç) tane CAS kararı iptal edilerek CAS’a iade edilmiştir. İsviçre Federal Mahkemesi bir CAS kararını; Adil yargılama ve eşit temsile uyulup uyulmadığı CAS’ın yargı yetkisi, Tarafların taleplerinin hepsine yanıt verilip verilmediği Konularında değerlendirerek karar vermektedir.

Spor Tahkim Mahkemesi FIFA Uyuşmazlık Çözüm Dairesi tarafından verilen kararlara karşı 21 (yirmibir) gün içinde CAS’a başvuru mümkündür. Birçok uluslar arası federasyonun iç yargı kurulları tarafından verilen kararlara karşı da CAS’a başvuru yapmak mümkündür. WADA’nın da en üst spor mahkemesi olarak tanıması ve tüm Olimpik Hareket tarafından da benimsenmiş olması nedeniyle CAS’a son yıllarda tüm dünyadan birçok başvuru yapılmaktadır.

Spor Tahkim Mahkemesi Bir tanesi Sydney’de bir tanesi de New York’ta olmak üzere iki tane de şubesi bulunan CAS ayrıca tüm büyük spor organizasyonları esnasında organizasyonun bulunduğu yerde bir Ad Hoc yargı merkezi kurmakta ve 24 saat gibi kısa zaman aralıklarında kararlar vererek uygulamaktadır.