HOŞGELDİNİZ MIG-MAG GAZALTI KAYNAK MAKİNALARI K K ayna ayna Teknolojisi K ayna Teknolojisi HOŞGELDİNİZ Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı ELEKTRİK AKIMI Elektrik akımı görünmez veya doğrudan fark edilemez. Ancak etkileri ile kendini belli eder. ISI Etkisi IŞIK Etkisi MANYETİK Etki + - AKÜ KİMYASAL Etki PİL Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı AKIM ŞİDDETİ Bir iletkenden geçen ( akan ) elektrik debisi olarak düşünülebilir. Kısaca saniyede geçen elektrik miktarı olarak tarif edebiliriz. Birimi :AMPER Gösteriliş şekli : A veya I İki Çeşit Akım Türü vardır : DOĞRU AKIM : ALTERNATİF AKIM : (Dalgalı akım) Bir elektrik devresinde YÖNÜ ve ŞİDDETİ zamana bağlı olarak DEĞİŞMEYEN akım türüdür. (+) Bir elektrik devresinde YÖNÜ ve ŞİDDETİ zamana bağlı olarak DEĞİŞEN akım türüdür. VOLT ZAMAN (-) (+) VOLT Gösterilişi : DC Sembolü : = Gösterilişi : AC Sembolü : ZAMAN (-) Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı GERİLİM Bir elektrik devresinde , herhangi iki nokta arasından akım geçebilmesi için , bu iki nokta arasında bir elektriksel seviye farkının olması gerekir.Bu fark GERİLİM değeri olarak anılır. Birimi : VOLT Gösteriliş şekli : V veya U pil pil - - + + Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARI İLE İLGİLİ GERİLİM DEĞERLERİ BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMİ : Kaynak makinasının kaynak yapmaya hazır durumda , ancak kaynak yapılmadığı zaman uçlar arasında ölçülen gerilim değeridir. VOLTMETRE YÜKSEK BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 70 Voltun Üzeri NORMAL BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 65 - 70 Volt DÜŞÜK BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 45 - 50 Volt Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı TUTUŞTURMA GERİLİMİ : Kaynağa başlarken elektrodun tutuşturulması sırasında oluşan gerilimdir. (pratikte Çalışma Gerilimi ile aynı değerdedir) VOLTMETRE ÇALIŞMA GERİLİMİ : Kaynak yaparken, yani arkın olduğu durumda uçlar arasında ölçülen gerilim değeridir. ÇALIŞMA GERİLİMİ ile KAYNAK AKIMI arasında bağlantı vardır. 250 Ampere kadar 25 Volt 250 - 400 Amper arası 30 Volt 400 Amperden yukarısı 35 Volt Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

AVRUPA KAYNAK MAKİNALARI AMERİKAN KAYNAK MAKİNALARI ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARINDA VERİM : AVRUPA KAYNAK MAKİNALARI 5 dakikanın % 60 ‘ ı 3 dakika olduğundan 300 amperi sürekli olarak 3 dakika verebilir. 5 Dakikalık Test sürelerine göre üretilirler. Örnek olarak % 60 da 300 Amperlik bir kaynak makinesi AMERİKAN KAYNAK MAKİNALARI 10 Dakikalık Test sürelerine göre üretilirler. 10dakikanın % 60 ‘ ı 6 dakika olduğundan 300 amperi sürekli olarak 6 dakika verebilir. Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARINDA DEVREDE KALMA ORANI : Bir elektrik ark kaynak makinasının YÜK ALTINDA çalıştığı (kaynak yapıldığı) süre , makinanın TOPLAM çalıştığı süreye bölünüp, çıkan değerin 100 sabit sayısı ile çarpımı sonucu bulunan ve yüzde ( % ) ile ifade edilen değerdir. ( % ) D.K.O. = YÜKLENME SÜRESİ TOPLAM ÇALIŞMA SÜRESİ x 100 Devrede Kalma Oranları muhtelif kaynak yöntemleri için %35 , %60 , %80 olmak üzere üç grupta toplanmıştır. Manuel kaynak makinaları çok sık ve uzun süreler boşta çalışırlar, bu yüzden de D.K.O.ları düşüktür. Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı DEVREDE KALMA ORANI Bir kaynak işlemi 4 dakika sürüyor ve kaynakçı curuf temizleme ve penseye yeni bir elektrot takıp tekrar işe başlamak için 2 dakika harcıyorsa bu durumda devrede kalma oranı şu şekilde hesaplanır: ( % ) D.K.O. = 4 x 60 (4+2) x 60 x 100 = % 66,6 Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı VERDİKLERİ AKIM CİNSİNE GÖRE KAYNAK MAKİNALARI DOĞRU AKIM KAYNAK MAKİNALARI: [ DC ] REDRESÖRLER KAYNAK (çıkış) akımı : DC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER TRAFO çıkış akımı: AC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER giriş akımı : AC 220 VOLT DÜŞÜK AMPER - + + - Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

KAYNAK MAKİNALARININ STATİK KARAKTERİSTİKLERİ 1- DÜŞEY KARAKTERİSTİKLİ KAYNAK MAKİNALARI – SABİT AKIMLI TİP Bu tip makinalarda, makinanın ayarlama alanı içinde seçilen bir akım değeri (AMPER) ayarlanır ve kaynak yapılır. Kaynak sırasında elektrotun parçaya olan uzaklığı (ARK BOYU) değiştikçe, gerilim de buna bağlı olarak değişiklik gösterir. 65 V VOLT AMPER V0 V 1 V 2 A0 A 1 A 2 Ark alanı Küçük Ark Boyu Normal Ark Boyu Yüksek Ark Boyu Örtülü elektrot kaynak makinaları TIG kaynak makinaları Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

KAYNAK MAKİNALARININ STATİK KARAKTERİSTİKLERİ 2- YATAY KARAKTERİSTİKLİ KAYNAK MAKİNALARI – SABİT GERİLİMLİ TİP Bu tip makinalarda, ayarlanacak parametreler, ÇALIŞMA GERİLİMİ ve TEL İLERLEME HIZI dır. Makina bu parametreler doğrultusunda KAYNAK AKIMINI otomatik olarak kendi ayarlar. (Tel hızı sabit kalacağından kaynak akımında da değişimler söz konusu olmayacaktır.) MIG / MAG kaynak makinaları Tozaltı kaynak makinaları Yüksek Ark Boyu 35 V VOLT AMPER V0 V 1 V 2 A0 A 1 A 2 Ark alaný Küçük Ark Boyu Normal Ark Boyu Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

KAYNAK MAKİNASI AYAR DÜĞMELERİ Kaynak telinin kaynak banyosuna yapışmasını önleyen ayarlanabilir geri yanma özelliği Kaba Ayar İnce Ayar Kaynak öncesi Ayar için * Gerilim Makine üzerindeki Voltaj ayar düğmeleri ile ayarlanır. * Kaynak akımı, tel sürme hız ayar düğmesiyle ayarlanır. Yani tel hızını ayarlamak aynı zamanda akım değerini de ayarlamak anlamına gelir. Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı

ARK UZUNLUĞUNUN OTOMATİK AYARI geriliminde azalma olduğunda ark akımı artar. Bu ise elektrotun ergime hızını arttırarak ark boyunun ilk değerine yükselmesine neden olur. Sonuçta serbest elektrot uzunluğu azalır. Doç. Dr. Hüseyin UZUN – Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı