İDARİ YARGIDA GÖREV-YETKİ SÜRELER

GÖREV Konu bakımından bir davaya bakabilecek olan mahkemeyi gösterir. Bir dava hangi mahkemede bakılacaktır? Sorusuna cevap verir. İdari yargı açısından dava Danıştayda mı? İdare mehkemesinde mi? Vergi amhkemesinde mi? Açılacaktır.

Görev kamu düzenine ilişkindir. Görev sözleşmesi yapılamaz. Yani taraflar sözleşmeyle görevli mahkemeyi değiştiremez. Mahkeme görevli olup olmadığına kendiliğinden karar verir. Mahkeme görevli olup olmadığını davanın her aşamasında araştırabilir. Taraflarda davanın her aşamasında mahkemenin görevli olmadığını ileri sürebilir. Görev konusunda taraflar için bir kazanılmış hak doğmaz. Bu nedenle, yeni yasayla kabul edilen görev kuralları geçmişe de etkilidir. Adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda idari yargıda dava açılırsa görev yönünden ret kararı verilir.

DANIŞTAY İlk derece mahkemesi olarak baktığı davalar Temyiz yeri olarak baktığı davalar

İlk derece mahkemesi olarak baktığı davalar Bakanlar Kurulu kararları Başbakanlık, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının müsteşarlarıyla ilgili müşterek kararnamelere karşı açılacak davalar Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı açılacak davalar, -eskiden tüm düzenleyici işlemleri kapsıyordu- Danıştay idari dairesince veya idari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere karşı açılacak davalar

Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren davalar, Danıştay Yüksek Disiplin Kurulu kararları ile bu Kurulun görev alanı ile ilgili Danıştay Başkanlığı işlemlerine karşı açılacak davalar, Tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davalar, Belediyeler ile il özel idarelerinim seçimle gelen organlarının organlık sıfatlarını kaybetmeleri hakkındaki işlemler,

Özel kanunlar ile bazı davalara Danıştay ilk derece mahkemesi olarak bakar. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı kararları, TMSF Kurulu kararları, RTÜK ün geçici yayın yasağı kararı , HSYK nın meslekten çıkarma kararları, Türk Petrol Kanunu uyarınca, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına yapılan itiraz üzerine Bakanlıkça verilen kararlara karşı ilk derece Danıştay görevlendirilmiştir.

Daha önce Danıştayın ilk derece görev olduğu, 2012 yılında yapılan değişiklikle şimdi idare mahkemelerinin görevli olduğu davalar Rekabet Kurulu kararları Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu bazı karaları, Şeker Kurulu kararları, BDDK kararları, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulunun sektörle ilgili işlemleri, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu kararları

Temyiz Yeri Olarak Danıştayın Görevleri Üst yargılama konusunda Danıştay istisnai duruma gelmiştir. 6545 sayılı Kanun ile idari yargıda istinaf yolunun benimsenmesiyle, idare ve vergi mahkemesi kararları, belirli istisnalar dışında istinaf yoluna tabi olmuştur. İlk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülen davalarla ilgili olarak nihai kararlar temyiz yoluyla Danıştayda incelenir.

Bölge İdare Mahkemesinin Görevleri İstinaf başvurularını inceleyip karara bağlamak, Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlamak, İdare ve Vergi mahkemelerinde verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek, Diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek,

İdare Mahkemeleri İdare mahkemeleri genel görevli mahkemelerdir. Bir idari dava, idari yargı mercilerinden birinin görev alanına girmiyorsa genel idare mahkemesi bakar.

Vergi Mahkemeleri Vergi mahkemeleri özel görevli mahkemelerdir. Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelerine ilişkin davalar, Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelerine ilişkin konularda Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun uygulanmaına ilişkin davalar

YETKİ Yetki kuralları, idari yargının görev alanına giren bir davaya yer bakımdan hangi mahkemenin bakacağını gösterir.

Yetki kuralları kamu düzenine ilişkindir. İdari yargıda yetki sözleşmesi yapılamaz. Mahkeme yetkili olup olmadığını kendiliğinden araştırır. Mahkeme yetkili olup olmadığını davanın her aşamasında inceleyebilir. Taraflar da davanın her aşamasında mahkemenin yetkisiz olduğunu ileri sürebilir.

Genel Yetki Kuralı Genel yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir. Özel Yetki Kuralları

Kamu Görevlileri İle İlgili Davalarda Dava Konusu Özel Yetki Kuralı Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalar Kamu görevlisinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesi-kamu görevlisine seçim hakkı verilmiş- Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmeleri, emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırılmaları Kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesi, Kamu görevlilerinin görevle ilişkisinin kesilmesi sonucu doğurmayan disiplin cezaları, ilerleme, yükselme, sicil, intibak, diğer özlük ve parasal haklar Mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmaları İlgilinin görevli olduğu yer idare mahkemesi. Hakim ve savcıların mali ve sosyal haklarına ve sicillerine ilişkin konular Müfettiş hal kağıtlarına karşı açacakları davalarda Hakim ve savcının görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesine en yakın bölge idare mahkemesinin bulunduğu yer idare mahkemesi.

Taşınmaz Mallara İlişkin Davalar Dava Konusu Özel Yetki Kuralı İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, ruhsat ve iskan gibi konular Taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesi Köy, belediye ve özel idareleri ilgilendiren mevzuatın uygulanmasına ilişkin davalar , Sınır uyuşmazlıkları Mülki idari birimin, köy, belediye veya mahallenin bulunduğu yer veya yeni bağlandığı yer idare mahkemesi

Taşınır Mallara İlişkin Davalar Taşınır malın bulunduğu yer idare mahkemesi.

Tam Yargı Davalarında Yetki Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözmeye yetkili idare mahkemesidir. Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuşsa hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer idare mahkemesidir. Diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer idare mahkemesidir.

Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükleri tarh ve tahakkuk ettiren, zam ve cezaları kesen dairenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi.

Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlemler Mahkeme İki tür görevsizlik kararı verir. 1. Yargı yeri, davayı, idari yargının görev alanı içinde görmezse davanın görev yönünden reddine karar verir. 2. İdari yargının görev alanına giren davada görevsizlik veya yetkisizlik verirse, dava dosyasını görevli veya yetkili mahkemeye gönderir. Görevsizlik nedeniyle gönderilen dosyalarda Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verir. Dosyanın gönderildiği idare veya vergi mahkemesi kendini görevsiz veya yetkisiz görürse, uyuşmazlık, aynı yargı çevresindeki mahkemelerde ise Bölge İdare Mahkemesince, diğer hallerde Danıştayca çözümlenir.

İDARİ YARGIDA SÜRELER

GENEL OLARAK SÜRELER Süreler kamu düzeni ile ilgilidir ve hak düşürücü niteliktedir. Yargı yeri süreye ilişkin kuralları taraflar ileri sürmese dahi kendiliğinden dikkate alır. Süre koşuluna yargılamanın her aşamasında bakılır. Yok hükmünde olan işlemler, süreye ilişkin yukarıda belirtilen koşulların istisnasını oluşturur.

Genel Dava Açma Süresi İlk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalarda Danıştayda ve idare mahkemelerinde 60 Vergi mahkemelerinde 30 gündür. AYİM dava açma süresi her çeşit işlemlerde 60 gündür.

Özel Süreler Ancak bazı durumlarda özel dava açma süreleri düzenlenmiştir. Örneğin; Kamulaştırma işlemlerine karşı idare mahkemesinde 30 gün içinde Çevre Kanununa göre verilen idari para cezalarına karşı, idare mahkemesinde 30 gün içinde dava açılmalıdır.

Süreler ne zaman başlar? İdari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin –tebliğ- yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlar. Adreslere belli olmayanlara ilan yoluyla bildirim yapılır. Aksi bir hüküm yoksa, son lan tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içinde işlemeye başlar. İlanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar.

Sürelerin Hesaplanması Süreler hesaplanırken idari işlemin ilgiliye tebliğ edildiği gün dikkate alınmaz. Tatil günleri sürelere dahildir. Ancak süresini sonu resmi tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadardır. Sürelerin sona ermesi ara verme zamanına rastlarsa, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamış sayılır. Süre hafta olarak belirtilmişse bildirim gününe son haftada rastlayan günün sonunda biter. Ay olarak belirtilen davada , bildirimin yapıldığı güne son ayda rastlayan günün sonunda biter.

Sürelerin Durması İYUK madde 10 başvurusu, İYUK madde 11 başvurusu, Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna yapılan başvuru, Kamu Denetçiliği Kurumuna yapılan başvuru, Dava açma süresinin durmasını sağlar.

İYUK Madde 10 BAŞVURU: İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. Bu başvuruda amaç, idareyi bir işlem ya da eylemi ilk kez yaptırmaktır. Ancak başvurunun belli usullerde yapılması gerekir. Başvuru yetkili makama yapılmalıdır. Başvuru konusu işlem ya da eylem icrai bir işlem ya da eylem olmalıdır.

ZIMNİ RET: İdarece 60 gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. Bu süre hiçbir nedenle durmaz-zimni ret süresi-. DAVA AÇMA: İlgililer idare cevap vermezse, 60 günün bittiği tarihten itibaren, dava açma süresi içinde ilgili mahkemelere dava açabilir. İlgili zımni ret işleminden sonra dava açma süresi içinde dava açmazsa dava yargı yerinde süre yönünden reddedilir. Dava açılmaması veya açılan davanın süreden reddi halinde, 60 günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, ilgililer, cevabın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açabilir.

İDARENİN KESİN OLMAYAN CEVAP VERMESİ: İdare susmak yerine kesin olmayan bir cevap verebilir. Bu durumda ilgili Kesin olmayan cevabı ret sayabilir ve dava açabilir. Kesin cevabı bekleyebilir. Ancak bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren 6 ayı geçemez.

6 aylık bekleme süresi, başvuru tarihinden itibaren işlemeye başlar. 6 aylık bekleme süresinde kesin cevap verilmezse, 6 ayın bitiminden itibaren süresi içinde davanın açılması gerekir. 6 ay dolmadan kesin cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren davanın açılması gerekir. 6 aylık süre dolmadan da dava açılabilir. 6 aylık bekleme süresinin bitiminden sonra süresi içinde dava açılmaması durumunda, idarece sonradan verilecek cevap, yeni bir dava hakkı kazandırmaz.

Üst Makamlara Başvurma İYUK 11. Madde BAŞVURU: İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlemin yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurunun özelliği daha önce tesis edilmiş bir işleme karşı olmasıdır. Bu başvurunun yapılması ilgilinin isteğine bağlıdır. İlgili doğrudan idari yargıda dava da açabilir.

ZIMNİ RET: 60 gün içinde idare tarafından cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. 60 günlük süreden itibaren süresi içinde dava açabilir. 10. maddeden farklı olarak, dava süresinin geçmesinden sonra idarece verilecek cevap ilgiliye yeni bir dava hakkı kazandırmaz. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş sürede hesaba katılır.

Başvurunun özellikleri Başvuru, dava açma süresi içinde yapılmalıdır. Başvuru, işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi, düzeltilmesi veya yeni bir işlem yapılması ile ilgilidir. Başvuru, hiyerarşik üst makama yapılmalıdır. Kesin olduğu belirtilen ya da özel bir itiraz usulü öngörülen işlemlerde dava açma süresi durmaz.

Bilgi Edinme Kapsamında Yapılan Başvuru Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre bilgi edinme istemi reddedilen başvuru sahibi 15 gün içinde Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kuruluna itiraz edilir. Kurula itiraz idari yargıya başvuru süresini durdurur.

Kamu Denetçiliği Kurumuna Yapılan Başvuru Kamu denetçiliği kurumuna yapılan başvuru dava açma süresini durdurur.

SÜRELERİN KESİLMESİ 1. Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvurma İdari yargının görev alanına girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davalar görev yönünden reddedilirse, bu kararın kesinleşmesini izleyen günden itibaren 30 gün içinde görevli mahkemeye dava açılabilir. İdari dava açılması için öngörülen süre henüz dolmamışsa bu süre içinde idari dava açılabilir.

2. Dilekçelerin Reddi Kararından Sonraki Ek Süre: Dava dilekçesi , reddedilirse yeniden düzenlenmek ve eksikliklerin tamamlanması için 30 günlük süre verilir. 3. İdari işlem nedeniyle iptal ve tam yargı davasının birlikte açılması durumunda tam yargı davasının süresinin işlememesi

Tam Yargı Davalarında Süre İdari işlemden doğan tam yargı davalarında süre İdari işlemden doğan davalar Süreler Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması Dava açma süresi: Zararı doğuran idari işlemin tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün İptal ve tam yargı davalarının birlikte açılması İptal ve tam yargı davaları, birlikte açılabilir. İptal davası açtıktan sonra tam yargı davası açılabilir. Bunun için mutlaka işlemin kabul edilmiş olması gerekmez. Bu şekilde çılan davalarda tam yargı davası açma süresi yeni ve ek bir süredir. Buradaki sürede dava açma süresidir. İlgililer, tam yargı davasını, iptal davası devam ederken her aşamada açabilir.

İdari eylemden doğan tam yargı davalarında süre İdari eylemden dolayı tam yargı davası açılabilmesi için idareye başvuru yapılması gerekir. Başvuru süresi, eylemlerin yazılı bildirimi üzerine veya eylemden doğan zararın öğrenilmesinden itibaren 1 yıl, Eylem tarihinden itibaren 5 yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini isteyebilir. Adli veya askeri yargı yerinde açılan bir dava görevsizlik nedeniyle reddedilirse bu karar kesinleştikten sonra doğrudan idari yargıda dava açabilir.