. Bologna Sürecinde İç Denetçilerin Rolü (YÖK Düzeyinde) Hazırlayan: Süreyya SÜZEN Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı İç Denetçisi

Yükseköğretim Kurulunun Bologna Sürecindeki Rolü Bologna Sürecinde YÖK düzeyinde iç denetçilerin rolünü açıklamak için önce Yükseköğretim Kurulunun bu süreçteki rolünü belirlemek gerekmektedir. Yükseköğretim Kurulu; Bologna Sürecinin uygulanmasında ve takip edilmesinde birinci derece sorumlu kurumdur. YÖK; Bologna Bildirilerinde belirlenen ilke ve kararlar doğrultusunda ülkemizde uygulanacak Bologna Süreci ile ilgili politikalar üretmek ve faaliyetlerle ilgili yol haritasını çizmektedir. Esas itibariyle, Bologna Sürecinin uygulama alanı yükseköğretim kurumlarıdır.

YÖK Tarafından Uygulamaya Yönelik Olarak Yapılan İşlemler Yükseköğretim Kurulu, Bologna Bildirgelerinde belirlenen hedefler doğrultusunda yasal düzenlemeler yaparak, uygulamaya yön vermek üzere kararlar alarak, oluşturduğu komisyonlar ve çalışma grupları vasıtasıyla ülkemizde Bologna Sürecine yön vermektedir.

Yapılan Düzenlemelerden Bazıları Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği: Bu yönetmelik, yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans, yüksek lisans diplomalarının denklik işlemlerinde uyulacak usul ve esasları düzenlemektedir. Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği: Yükseköğretim kurumlarının eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin değerlendirilmesi, kalitelerinin geliştirilmesi, bağımsız "dış değerlendirme" süreciyle kalite düzeylerinin onaylanması ve tanınması konusundaki çalışmalara ilişkin esasları belirlemektedir. Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi: Yükseköğretim kurumlarının akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarını sistematik bir şekilde yürütebilmeleri için gerekli süreçleri ve performans göstergelerini tanımlamış olan bu Rehber YÖDEK tarafından hazırlanmıştır. Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Komisyonlar ve Çalışma Grupları Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK): Yükseköğretim kurumlarında Bologna Süreci çerçevesinde sürdürülen faaliyetlerin yürütülmesinden sorumludurlar. Ayrıca, yıllık olarak hazırlanacak “Kurum Raporu”nu Yükseköğretim Kuruluna gönderirler. Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Komisyonu (YÖDEK): Bu komisyon Yükseköğretim kurumlarında akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının ulusal düzeyde düzenlenmesi ve koordinasyonundan sorumludur.

Komisyonlar ve Çalışma Grupları Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulları (ADEK): Her bir yükseköğretim kurumunun kendi içlerinde akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarından sorumlu olan kuruldur. Bir önceki yılın iç değerlendirme raporunu YÖDEK’in belirleyeceği süreç, usul ve esasları göz önüne alarak YÖDEK’e gönderir. YÖDEK yükseköğretim kurumlarından gelen bu raporlar doğrultusunda “Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Raporu”nu hazırlayarak Mayıs ayı içerisinde Yükseköğretim Üst Kurulları’na sunmaktadır.

Komisyonlar ve Çalışma Grupları Yükseköğretim Yeterlilikler Komisyonu: Türkiye’de yükseköğretimde ulusal yeterlilikler çerçevesi oluşturulmasına yönelik olarak kurulan Yükseköğretim Yeterlilik Komisyonu çalışmalarını tarihine kadar sürdürmüştür. Yükseköğretim Yeterlilikler Çalışma Grubu: Ulusal Yeterlilik Çerçevesi çalışmalarını daha geniş bir ölçekte sürdürmek üzere oluşturulmuş çalışma grubudur. “Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi”nin Yükseköğretim Kurulu tarafından tamamen onaylanması tarihli Genel Kurul kararı ile olmuştur.

Faaliyetlerin Takibi Yükseköğretim kurumları bünyesinde yer alan Bologna Eş Güdüm Komisyonlarından gelen “Kurum Rapor”ları ve Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme kurullarından gelen raporlar dikkate alınarak Bologna Sürecinde yükseköğretim kurumlarımızın yapmaları gereken faaliyetler YÖK tarafından takip edilmekte ve yürütülen faaliyetler hakkındaki bilgiler tek elde toplanarak politikalar üretilmektedir. Ayrıca, bu raporlar Ulusal Stratejilerin geliştirilmesinde de kullanılmaktadır.

Bologna Karnesi Tüm Bologna ülkelerinin Bologna Süreci'nde gelmiş oldukları durum her iki yılda bir gerçekleştirilen Bakanlar Konferansı öncesinde ülkelerden alınmış olan raporlara dayanılarak değerlendirilir. Bu kapsamda ülkelerin Bologna karneleri oluşturulur. Karneler, Bologna Bakanlar toplantılarında belirlenen hedeflerin yerine getirilmesinde ülkelerin hangi aşamada olduğunu göstermekte ve ülkelerdeki Bologna Süreci'ndeki ilerlemenin gelecekte de ölçülmeye devam edebilmesini sağlamaktadır. Bu kapsamda, her ülke için hazırlanan karne mutlak bir ölçüm aracı olarak değil, bir ilerleme çizelgesi olarak kabul edilmektedir.

İç Denetim Nedir? 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 63 üncü maddesine göre iç denetim; kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.

İç Denetimin Uygulanması Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin faaliyet ve işlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunun incelenmesidir. Performans denetimi: Yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyet ve işlemlerin planlanması, uygulanması ve kontrolü aşamalarındaki etkililiğin, ekonomikliğin ve verimliliğin değerlendirilmesidir. Mali denetim: Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin hesap ve işlemlerin doğruluğunun; mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. Bilgi teknolojisi denetimi: Denetlenen birimin elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. Sistem denetimi: Denetlenen birimin faaliyetlerinin ve iç kontrol sisteminin; organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmesi, eksikliklerinin tespit edilmesi, kalite ve uygunluğunun araştırılması, kaynakların ve uygulanan yöntemlerin yeterliliğinin ölçülmesi suretiyle değerlendirilmesidir.

12 Danışmanlık ve Benzeri Faaliyetler Danışmanlık ve benzeri faaliyetler; bir idari sorumluluk üstlenmeksizin yürütülen, icrai konularla ilgili görüş, eğitim, analiz, değerlendirme, performans göstergelerinin tespiti, proje görevleri gibi idari faaliyetlere değer katmak, kolaylaştırmak, geliştirmek ve yol göstermek amaçlarıyla gerçekleştirilen hizmetlerdir. (Kamu İç Denetim Birim Yönergesi Madde 26)

Örnek Denetim ve Danışmanlık Faaliyet Konuları Yükseköğretim Kurulu bünyesinde Bologna Sürecinde görevli komisyonların faaliyetlerinin ve iç kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirmeye yönelik denetim faaliyetleri Yükseköğretim kurumlarından YÖK’e gelen bilgi ve veri akış sisteminin sağlıklı işleyip işlemediğinin denetim faaliyeti çerçevesinde değerlendirilmesi Yükseköğretim Kurulunun Bologna Sürecindeki uygulamayı takip sisteminin etkinliğini değerlendirmeye yönelik denetim faaliyetleri Bologna Sürecinin etkinliği ve verimliğini artırmaya yönelik danışmanlık faaliyeti hizmeti vermek

Örnek Araştırma/İnceleme Konuları Ülkemizdeki Bologna Süreci çerçevesinde yapılan düzenlemeler ve faaliyetlerin Bologna Bildirilerinde yer alan kriterlere uyumu ile ilgili öneri geliştirmeye yönelik araştırma/inceleme raporları yazılması Bologna Süreci uygulamasında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri konusunda araştırma/inceleme raporu yazılması Bologna Sürecinde YÖK bünyesinde oluşturulan komisyon çalışmalarının verimliliğini artırmaya yönelik araştırma/inceleme raporu yazılması

. TEŞEKKÜRLER

Yararlanılan Kaynaklar Yükseköğretimde Yeniden Yapılanma:66 Soruda Bologna Süreci Uygulamaları, Haziran 2010, Ankara, Yükseköğretim Kurulu Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Kamu İç Denetim Birim Yönergesi Kamu İç Denetim Rehberi