AHEF Yönetim Kurulu Adına AHEF Kanserle Savaş Çalışma Grubu Dr. Mehtap ASLAN – BURSA Dr. Murat ATAM – İZMİR Dr. İlker KAT – BURSA Dr. N. İlkim KENDİRCİ - ŞANLIURFA Dr. Burhan YILMAZ – TRABZON ANKARA NİSAN 2016

AİLE HEKİMLERİ VE AİLE SAĞLIĞI ELEMANLARI Kanser Tarama Programının topluma anlatılmasında, aktarılmasında ve katılımın arttırılmasında Programa katılacak hedef nüfusun davet edilmesinde Tarama sonuçlarının hedef nüfusa iletilmesinde Anahtar role sahiptir…

Aile hekimliği Uygulama Yönetmeliği 4. Madde ile Kanser taramaları da aile hekimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasına alınmıştır.

Aile Hekimleri tarafından ; Sahada yaşanan sorunlar nedeniyle Aile Hekimlerinin tarama programlarındaki yeri tartışılmaktadır.

KANSER TARAMALARINDA AMAÇ : Erken tanı ve tedavi ile önlenebilirlik

YAŞANAN SORUNLAR.

SAHADA YAŞANAN PROBLEMLER AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE YAŞANAN PROBLEMLER SİSTEM KAYNAKLI YAŞANAN PROBLEMLER

SAHADA YAŞANAN PROBLEMLER 1-Toplumun taranabilir kanserler hakkında yeterli bilgi sahibi olmaması. 2-Yeterli düzeyde sağlık okur-yazarlığının oluşturulamaması. 3-Tarama programına katılımda kişi rızasının olmaması nedeniyle uygulanamama.

4-Tarama kitlerinin ve materyallerinin özensiz, isteksiz veya hatalı kullanımı. 5-Kişilere sorumluluk verilmemesi ve bu işlemin yapılmaması durumunda faturanın tek taraflı olarak aile hekimine kesilmeye çalışılması.

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE YAŞANAN PROBLEMLER 1- Yoğun iş gücü ve zaman yetersizliği nedeniyle uygulanamama, bilgilendirme için yeterli zamanın ayrılamaması. 2-TSMler ve HSMlerde gözlenen ve sebebi bilinmeyen bir şekilde oluşan “Aile Hekimi sadece poliklinik yapar” önyargısı ve baskısının kırılamaması.

3-Aile Hekimlerinin koruyucu sağlık hizmetlerine ayırması gereken zamanı SEÇEMEMESİ. ( TSMler tarafından onaylanması gereken haftalık çalışma planında koruyucu sağlık hizmetleri için ayrılan bölümün red edilerek sadece poliklinik hizmeti sunulacağına dair söz, söylem ve baskıcı tutumlar ). 4-Entegre sağlık hizmetleri sunulan yerlerde mesaiye devam zorunluluğu bulunan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının durumu.

5-Yasal prosedürlerle uğraşmak ve boğuşmak zorunda kalan hekimde görülen sisteme isyan, işleyişe ilgisizlik ve kayıtsız kalma durumu Örneğin; Nöbet cezaları nedeniyle onlarca savunma ve Valilik itirazı yazmak zorunda kalan hekimlerin durumu. 6-Aile Sağlığı Merkezlerinde özellikle smear alabilmek için uygun oda ve ortamın sağlanamaması.

7-Hastaların keyfi red durumu. Hastanın “ben bunu kendi hekimimde yaptırırım” söylemi ile Hekimin performans vb gibi nedenlerle kendi hastanesinde tetkiklerin yapılmasını istemesi.

SİSTEM KAYNAKLI YAŞANAN PROBLEMLER 1-Aile hekimliği sisteminde tek tarama yapıldığı zaman diğer kanser tarama bilgileri girilmediği takdirde sisteme veri gönderilememesi. 2-Defalarca ifade edilen ancak tabiri caiz ise çalışanların ağzına bir parmak bal sürmekten öteye gidemeyen “ÜÇ AİLE HEKİMİNE BİR SAĞLIK PERSONELİ KATKISI” sözünün unutulması ve yerine getirilmemesi.

3-TSM yönergelerine göre TSMlerin görev tanımında bulunan tarama hizmetlerinin personel eksikliği,iş yoğunluğu vb nedenler ya da bahanelerle yapılmaması ve bu işle görevlendirilen personelin Aile Hekimleri üzerinde oluşturduğu tehditkar ifadeler nedeniyle Aile Hekimleri üzerinde oluşan motivasyon kaybı ve işlemin yapılmasına dair gelişen direnç ( Örn: Bu ay kaç GGK taraması yaptınız, yapmazsanız biz gerekeni yaparız tarzı söylemler) 4- HPV taramalarında sonuçların negatif olması durumunda alınan smearlerin incelenmeden imha edilmesi nedeniyle sahada oluşan duyarlılık kaybı ???

6-Benign nedenlerle histerekromili ve özelllikle bu nedenle ve baska nedenlerle hpv taraması yaptırmak istemeyen kişilerin kisi istemedi seceneği ve imzalı onamlarını da alarak sağlık nete göndermemize rağmen bu kişiler tarama hedef nüfusumuzdan düşmemektedir. Sistemin işlevselliği ve işlerliği arttırılmalı.

AHEF OLARAK ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ 1- Aile hekimliği çalışanlarının temel görevi bilgilendirme, yönlendirme ve takip olmalıdır. 2-Sağlık verilerinin elektronik ortamda kayıt altına alınması 3-Hastaneler – Ketemler – TSM’ler – Aile Hekimliği Birimleri ve HSM’ler ile entegrasyonun sağlanması. 4-İkinci ve Üçüncü basamakta çalışan hekimler ile sağlık personellerinin Kanser Taramaları ve Kanser Kayıtçılığı hakkında etkin bir biçimde bilgilendirilmesi ve sisteme dahil edilmelerinin sağlanması, 5-TSM ve KETEM’ler üzerinden Aile Sağlığı Merkezlerine tarama amaçlı personel görevlendirilmesinin sağlanması.

6-Pozitif Performans uygulanmak suretiyle özellikle aile sağlığı elemanları başta olmak üzere motivasyonun arttırılması. 7-Personel desteğinin mutlaka sağlanması ( Bu taramalar Spesifik birimlerde ya da TSM ve KETEM personelleri ile desteklenmiş ASM lerimizde dönemsel odaklar oluşturarak hizmet verilmesi şeklinde gerçekleştirilebilir.)

8-Koruyucu sağlık hizmetlerine ayrılacak zamanın aile hekimleri tarafından belirlenmesine izin verilmesi ve Koruyucu hekimlik çalışmaları kapsamına giren bu çalışmaların poliklinik hizmetleri arasına sıkıştırılarak yapılamayacağının bilinmesi, daha önce de defalarca ifade ettiğimiz bu temel sorunumuza öncelikli olarak çözüm bulunması, poliklinik arasına temel görevlerimiz sıkıştırılmaması ya da kanser taramanın görev olmaktan çıkarılması.

9-Özel Hastaneler de dahil olmak üzere tüm Hastaneler, Ketemler ve Aile Hekimleri arasında,aynen bağışıklama hizmetlerinde kullanıldığı gibi bir sistemin kurulması, sisteme veri gönderme ve sistemden veri çekme şansının sunulması. 10-Entegre hastanelerde nöbet tutan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının şartlarının ivedilikle iyileştirilmesi.

11-Kamu spotu ile toplum farkındalığı artırılmalı, taramalara halkın katılımını artırmak amacıyla çok izlenen program ve diziler aracılığı ile medyanın gücü mutlaka kullanılmalı. 12-Vatandaşa sorumluluk verilmeden ve zorunluluk getirilmeden yapılan taramalar ve izlemler sağlıklı yürümemektedir. Bu nedenle izleme ya da taramaya gelmeyen, çağrıldığı halde taramayı reddeden kişilerin sağlık sigortalarında gerekli düzenlemelerin yapılması.