BELLEK ve BELLEK GELİŞTİRME YOLLARI BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ BURSA TEMEL EĞİTİM SONRASI KARİYER DANIŞMANLIĞI PROJESİ MODÜL 3 DESTEK SÜREÇLERİ “Geleceğiniz, geleceğimizdir…” SUNU 2

Bursa temel eğitim sonrası kariyer danışmanlığı projesi; Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından “Geleceğiniz, geleceğimizdir…” fikrinden hareketle temel eğitimden ortaöğretime uzanan bu süreçlere ilişkin tanıtım, bilgilendirme, ilişkilendirme iş ve işlemlerine genişlik kazandırmak, birliktelik sağlamak, bilgi dağınıklığını ortadan kaldırmak, kılavuzluk ve kaynaklık etmek amacıyla geliştirilmiştir. Bu bağlamda Bursa Temel Eğitim Sonrası Kariyer Danışmanlığı Projesinin hedef kitlesi ortaokullardır. Proje yapı olarak dört temel modülden oluşmaktadır:  Merkezi ortak sınav temel bilgiler modülü  Ortaöğretim kurumları tanıtım modülü  Destek süreçleri modülü  Tercih süreçleri modülü Modüller içerik ve zamanlama olarak birbirini izleyen, tamamlayan ve kapsayan bir yapı içermektedir. Bu bağlamda her modül için içeriğine ve amacına ilişkin kaynaklar (Kitapçık, sunu, yazılım v.b.) geliştirilmiştir. PROJE TANITIMI

1.TEOG Genel Esasları 2.TEOG Değerlendirmesine İlişkin Esaslar 3.Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrencilere İlişkin Esaslar Modül 1 Merkezi Ortak Sınav Temel Bilgiler Modülü 1.Temel Eğitim Sonrası Ortaöğretim Eğitim Seçenekleri 2.Fen Liseleri Tanıtımı 3.Sosyal Bilimler Liseleri Tanıtımı 4.Anadolu İmam Hatip Liseleri Tanıtımı 5.Anadolu Liseleri Tanıtımı Kitabı 6.Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Tanıtımı 7.Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Tanıtımı 8.Özel Eğitim Okul ve Kurumları Tanıtımı 9.Mesleki Eğitim Merkezleri Tanıtımı 10.Açık Öğretim Kurumları Tanıtımı 11.Temel ve özel liseler Tanıtımı 12.Mesleki ve Teknik Eğitim Alanları Modül 2 Ortaöğretim Kurumları Tanıtım Modülü 1.Öğrenme Nedir Ve Nasıl Gerçekleşir? 2.Bellek Sistemi ve Geliştirme Yolları 3.Dikkat ve Konsantrasyon 4.Verimli Ders Çalışmayı Etkileyen Faktörler 5.Verimli Ders Çalışmayı Kolaylaştıran Yöntemler 6.Amaç Belirleme ve Motivasyon 7.Zaman Yönetimi ve Planlı Çalışma 8.Sınav Stratejileri ve Test Çözme Teknikleri 9.Sınav Kaygısı ve Başetme Yolları 10.Nefes ve Gevşeme Egzersizleri 11.Meslek Seçimi Ve Önemi Modül 3 Destek Süreçleri Modülü 1.Tercih Süreçleri Genel Tanıtım Modül 4 Tercih Süreçleri Modülü ŞUAN PROJENİN NERESİNDESİNİZ ?

Bursa Temel Eğitim Sonrası Kariyer Danışmanlığı Projesi aşağıda belirtilen komisyon tarafından Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü adına yazılmıştır… VELİ SARIKAYAARZU AYYILDIZ Bursa İl Milli Eğitim Müdürü Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı MEHMET KÖYLÜKEMAL AKARZAFER AĞAOĞLUHÜSEYİN İCALY. FIRAT ERKEKİLHAN SARIGÜLERHAN AĞBABA Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Temel Eğitim Şubesi Proje Koordinatörü Bursa İl Milli Eğitim Fatih Projesi İl Eğitmeni Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Müdürü Osmangazi Şehit Deniz Piyade Er Tahsin Şen Ortaokulu Müdürü Yıldırım Şehit Piyade Er Rahim Keskin Ortaokulu Müdürü Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu Müdürü Osmangazi Hamitler Adnan Türkay Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı ENİSE CANTAŞGÖKAY MUTLUİBRAHİM İBRAMGÜLŞAH ER SEVAL ULVİYE AKYOL SERAP ÖZÜDOĞRU Yıldırım Rehberlik Araştırma Merkezi Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı Nilüfer Zekai Gümüşdiş Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı Nilüfer Abdurrahman Vardar Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı Nilüfer Karamehmet Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı Nilüfer Dilek Özer Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı Nilüfer Süleyman Cura Ortaokulu Rehber Öğretmeni ve Psikolojik Danışmanı

1.Duyusal kayıt 2.Kısa süreli bellek 3.Uzun süreli bellek A. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Bu bölümde aşağıdaki başlıklara ilişkin bilgiler bulacaksınız…

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Öğrenme; görme, işitme, tatma, koklama ve dokunma duyuları ile algılanan uyarıların beyinde ilişkilendirme, tekrarlama gibi birden çok beyin işlevi sonucu gerçekleşir.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Belleğin çalışma sistemi öğrenme sürecine endeksli çalışır. Bellek, üç ana alt yapıdan oluşur. 1.Duyusal kayıt 2.Kısa süreli bellek 3.Uzun süreli bellek

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Duyusal kayıt; görme, duyma, tatma, koklama ve dokunma duyuları ile etraftaki uyarıcıları toplayarak kısa süreli belleğe iletir.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Kısa süreli belleğin; iki aşamalı bir çalışma sistemi vardır. Birinci aşaması olan çok kısa süreli bellek duyularla elde edilen bilginin ilk geldiği ve filtrelendiği yerdir.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? İkinci aşaması ise kısa süreli bellektir. Çok kısa süreli bellekten gelen bilgilerin ortalama 20 dakikaya kadar tutulduğu yerdir. Bu bölümde unutma ve yanlış anlamalar yoğun olabilir. Kapasitesi sınırlı olan bu bölümde unutulan bilgi geri gelmez.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Uzun süreli bellek; bilgilerin uzun süre tutulduğu depo alanıdır. Bilgilerin burada depolanması kolayca geri çağrılacağı anlamına gelmez.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? ▲ Uzun süreli bellekte bilgi örgütlenir. Bilgilerin örgütlenmesinde anlam ilişkileri, kavram benzerlikleri ve çağrışım ilkeleri temele alınır.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? ▲ Bellekte bilgilerin yeniden geri çağrılmasını sağlayan örgütlemeler vardır. Bu örgütlemeler çağrışım ilkeleri adını verdiğimiz dört ilkeye bağlı olarak çalışır. ▲ Uzayda yakınlık, zamanda yakınlık, benzerlik, zıtlık olarak sıralayacağımız bu ilkeler bilginin geriye çağrılması sürecinde bilginin hatırlanmasını sağlar.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Kısa süreli bellekteki bilgilerin haftalar veya yıllar sonra hatırlanmasını sağlayacak uzun süreli belleğe aktarılması için pekiştirilmesi, tekrar edilmesi ve prova edilmesi gerekir.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? Öğrenilen bilgiler kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçmeden yok olmuşsa buna unutma denir. Öğrenilen ve uzun süreli belleğe geçirilen bilgi, yeterli ipucu bulunamadığı için uzun süreli bellekten bulunup çıkartılamıyorsa buna da hatırlayamama denir.

1. BELLEK NASIL ÇALIŞIR? ▲ Bilgilerin kullanılmaması ▲ Bilinçaltına itme ▲ Tekrar yapmama ▲ Yeterli pekiştirmenin yapılmaması nedeni ile sönme Unutma ve hatırlayamama olaylarına etki eden birçok etken varken en yaygın olanları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. ▲ İleriye ve geriye ket vurma ▲ Öğrenilen bilginin anlamlı olmaması ▲ Yetersiz dikkat ▲ Travma

1.Bellek (Hafıza) Güçlendirme Önerileri B. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Bu bölümde aşağıdaki başlıklara ilişkin bilgiler bulacaksınız…

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Doğru Beslenin

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Stres ve Kaygı Düzeyinizi Normal Düzeyde Tutun

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Kontrollü Hayal Kurun

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Kontrolsüz TV, PC ve Telefon Kullanımı

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Sistemsiz Düşünme Alışkanlıkları

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ Ön Hazırlık Yapın

1. BELLEK (HAFIZA) GÜÇLENDİRME ÖNERİLERİ

Düzenli ve Yapılandırılmış Tekrar Yapın

1.Akrostiş tekniği 2.Bağlama tekniği 3.Yerleşim tekniği 4.Anahtar sözcük tekniği C. HAFIZA TEKNİKLERİ Bu bölümde aşağıdaki başlıklara ilişkin bilgiler bulacaksınız…

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ Akrostiş tekniği, hafızaya alınmak istenen cümlelerin ilk harflerini kullanarak anlamlı veya kafiyeli, hafızada daha kalıcı olan başka bir kelime veya cümle oluşturma işidir. ▲ Bazı akrostişe edilmiş kelimeler anlamsız olabilir ancak kafiyeli ve hafızada kalıcı bir özelliğe sahiptir. Bazı akrostişe edilmiş kelimeler ise anlamlı olabilmektedir. ▲ Bu yöntem biyoloji, kimya ve tüm sözel derslerde etkilidir. Üç tipi vardır…

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ Tip 1: Dil bilgisi dersinde sıfat fiiller konusu vardır. Başlıca sıfat fiiller şunlardır; an (en), ası (esi), maz (mez), ar (er), dık (dik), acak (ecek), mış (miş). Bunları şu şekilde hafızanıza kaydedebilirsiniz: “Anası mezar dikecekmiş.” Daha sonra öğretmen size sıfat fiilleri yazılıda sorunca şu şekilde hafızanızdan çıkarıp kullanacaksınız; An - ası mez - ar dik - ecek – miş…

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ Tip 2: Çok maddeli cümle ve tanımlarda kullanılabilir. Örneğin biyoloji dersinde hücre organellerini ilk kez görüyoruz varsayalım. Bu organeller: Endoplâzmikretikulum, Golgi Cisimciği, Lizozom, Ribozom, Sentrozom, Koful, Mitokondri, Plastitler ▲ Bu 8 maddeyi bir anda ezberlemek ve hafızada tutmak çok zor olabiliyor. ▲ Bu durumda maddelerin ilk harflerini boş bir kağıda yazıyoruz.

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ ▲ Nedir bunlar: E, G, L, R, S, K, M, P… Şimdi bunlardan kendinize göre bir kelime oluşturun. Bu, anlamlıda olabilir anlamsızda ama akılda kalıcı olsun. ▲ Mesela ben: KaMPa GELiRSe diye bir cümleye dönüştürdüm. Hücre organelleri nelerdir diye sorulduğunda KaMPa GELiRSe aklıma gelir. Bu ilk harflerden açılımlarını hatırlamak daha kolay olur.

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ Tip 3: Üçüncü tip de cümleler içindir. Bu tekniği cümle içeren maddelerde de kullanabilirsiniz Örneğin: 1. Dünya Savaşı’nın nedenlerini düşünelim. Ham madde ve sömürge arayışı. İngiltere ve Almanya arasındaki ekonomik rekabet. Silahlanma yarışının hızlanması. Fransız ihtilalinin getirdiği milletçilik akımının etkisi. Fransızların Alsos-Loren bölgesini Almanlar’dan geri almak istemesi. Devletlerarası bloklaşma. Avusturya’nın ve Rusya’nın Balkanlar üzerindeki çıkar çatışmaları. Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya ve İtalya’nın siyasi dengeleri değiştirmesi. Bu durumda ilk harfler; H, İ, S, F, F, D, A, S Benim kurduğum cümle: SAF HİS FeDa

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ Tip 4: Maddeler uzunsa maddeleri niteleyen anahtar sözcükler seç, ardından anahtar sözcüklerden kelimeni oluştur. Örneğin: SEVR ANTLAŞMASI (10 AĞUSTOS 1920) : 1. İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti ola­rak kalacak fakat Osmanlı Devleti azınlık­ların haklarını gözetmezse İstanbul, Türklerin elinden alınacaktı. 2. Boğazlar, her zaman bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve "Boğazlar Komisyonu”nun idaresinde bu­lunacak. 3. Doğu Anadolu'da Kürdistan ve Ermenistan devletleri kurulacak. 4. İzmir dahil, Ege bölgesinin büyük bir bölümü ile Midye - Büyükçekmece çizgisinin batısında kalan bütün Trakya, Yunanlılara verilecek. 5. Antalya ve Konya yöresi, İtalyanlara verilecek.

1. AKROSTİŞ TEKNİĞİ 6.Adana, Malatya ve Sivas dolaylarını bir­leştiren bölgeler ile Suriye Fransızlara veri­lecek. 7. Arabistan ve Irak, İngilizlere verilecek. 8. Elli bin kişilik bir ordu bulundurulacak. Askerlikte, mecburi hizmet olmayacak. Bu ordu­nun, tank, ağır makineli tüfek, top ve uçağı olmayacak. 9. Azınlıklara geniş haklar verilecek. Müslüman milletlerden de azınlık ihdas edilecek. 10. Kapitülâsyonlardan da bütün devletler yararlanacak. Anahtar kelimeler: İstanbul, Boğazlar, Doğu Anadolu, İzmir, Antalya, Adana, Arabistan, ElliBin, Azınlık ve Kapitülasyon İ B D İ A A A E A K Benim Kelimem: AA KABA İDİ E

2. BAĞLAMA TEKNİĞİ Eğer bir şeyi sırasına göre hafızanızda tutmak istiyorsanız bu teknik işinizi kolaylaştırabilir. Bu noktada 4 şeye dikkat etmelisiniz.  Listelenen maddeleri ve akış sırasını iyice anlayın.  Listelenen maddeleri görsel bir şekille niteleyin.  Görsel şekiller üzerinden bir hikaye oluşturarak bunu zihninizde canlandırın.  Geri çağırırken önce zihninizde canlandırdığınız hikâyeyi hatırlayın ve hatırlarken de kağıda aktarın.

2. BAĞLAMA TEKNİĞİ Örneğin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi için kongre ve genelgelerin sırasını hafızanızda tutmak istiyorsanız bu yöntem gayet iyidir. Sırasıyla kongre ve genelgeler: Samsuna Çıkış 19 Mayıs 1919 Havza Genelgesi Mayıs 1919 Amasya Genelgesi 22 Haziran 1919 Erzurum Kongresi 23 Temmuz -7 Ağustos 1919 Sivas Kongresi 4-11 Eylül 1919 Şimdi görsellerle eşleştirelim. Samsun: Denize Kıyı (Denize Kıyı) Havza: Kaplıca (Kaplıcaları ile Meşhur) Amasya: Elma (Elması ile Meşhur) Erzurum: Cağ Döner (Cağ döneri ile meşhur) Sivas: Katmer tatlısı (Katmer tatlısı ile meşhur)

2. BAĞLAMA TEKNİĞİ Şimdi hikâyeleştiriyorum: Samsun’da bir denize girdik bayağı üşüdük, ee ne yapalım dedik hazır gelmişken Havza’da kaplıcalar varmış orada ısınırız dedik, Havza’ya geldik. Kaplıcadan çıkınca canımız meyve çekti geçtik hooppp Amasya’ya. Amasya’da elmaları da yiyince karnımız bir acıktı sorma. Ne yapalım ne yiyelim dedik aklımıza Erzurum cağ döner geldi. Vardık Erzurum’a yedik cağ döneri. Eeee tatlı olmazsa olmaz. Ordanda Sivas’ta bir katmer tatlısı yiyelim dedik. Karnımızı Sivaslaya Sivaslaya vardık Sivas’a.

3. YERLEŞİM TEKNİĞİ Bu teknik, bağlama tekniği gibi sırasıyla hatırlanması gereken konu ve maddeleri, hatta tarihi ve edebi olayları sırasıyla hatırlamak için iyi bir yöntemdir. Burada iki şeye dikkat etmelisiniz: İlk olarak hayatınızda sırasıyla yaptığınız bir dizilim bulun. Örneğin sabah kalktınız (yatak odası), yüzünüzü yıkadınız (banyo), kahvaltı yaptınız (mutfak), servise bindiniz (minibüs), okula geldiniz (okul), sınıfa çıktınız (sınıf) … İkinci olarak hatırlamanız gereken konuyu sıralayın. Örneğin yine T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinden şu olaylarının sıralamasını düşünelim:

3. YERLEŞİM TEKNİĞİ 27 Aralık 1919M. Kemal’in Ankara’ya gelişi 28 Ocak 1920Misak-ı Milli’nin kabulü 16 Mart 1920İstanbul’un işgali 23 Nisan 1920TBMM’nin açılması 29 Nisan 1920Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun kabulü 10 Ağustos 1920Sevr Antlaşması'nın imzalanması

3. YERLEŞİM TEKNİĞİ Üçüncü olarak yerlerle olaylar arasında ilişki kurun. Yerleri zaten ezbere biliyorsunuz şimdi olaylarla ilişkilendirirseniz yerleri sıralamak daha kolay olacaktır.

3. YERLEŞİM TEKNİĞİ Yatak OdasıM. Kemal’in Ankara’ya Gelişi BanyoMisak-ı Milli’nin Kabulü Mutfakİstanbul’un İşgali MinibüsTBMM’nin Açılması OkulHıyanet-İ Vataniye Kanunu’nun Kabulü SınıfSevr Antlaşması'nın İmzalanması

3. YERLEŞİM TEKNİĞİ Son olarak olaylarla yerler arasında ilginç ilişkiler kurun. Mesela sabah televizyonun sesine uyandım M. Kemal Ankara’ya gelmiş diye. O heyecanla yüzümü yıkamaya banyoya girdiğimde babam bağırıyordu kendi kendine “ Misak-ı Milliyi herkes kabul edecek göreceksin hanım.” Derken mutfağa doğru yöneldim ve annem “Oğlum İstanbul’un işgali gibi işgal ettin banyoyu hadi sofraya otur.” dedi. Neyse kahvaltıyı yaptım. Birden servisin kapıya geldiğini ve arkadaşların açılan servis kapısından bağırdığını duydum. Koşarak servise bindiğimde sanki TBMM açılmış gibi seviniyordu arkadaşlarım. Servis benim yüzümden okula geç kalınca, servis şöförü Hıyanet-i Vataniye Kanunu gibi sene başında babamın imzaladığı servis kuralları sözleşmesini hatırlatarak tekrar geç kalırsam beni beklemeyeceğini söyledi. Sınıfa vardığımızda bazı arkadaşlarımız “Bu ne ya Sevr Antlaşması gibi sözleşme mi olur?” diye sınıfı inlettiler.

4. ANAHTAR SÖZCÜK TEKNİĞİ Bu teknik çok maddeli veya geniş konuları hatırlamak amacıyla kullanılır. Bu teknikte önemli üç nokta bulunmaktadır. İlk olarak anlaşılması istenen konuyu iyice anlaşılacak şekilde çalışın. Sonra her konu veya madde için o maddeyi veya konuyu hatırlatacak anahtar kelimelere indirgeyin. Yani o anahtar kelime o maddenin yada konunun özü olsun. Sonra anahtar kelimeleri yukarıda bahsettiğimiz akrostiş, bağlama gibi yöntemleri kullanarak hafızanıza alabilirsiniz.

4. ANAHTAR SÖZCÜK TEKNİĞİ Örneğin: SEVR ANTLAŞMASI (10 AĞUSTOS 1920) : 1. İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti ola­rak kalacak fakat Osmanlı Devleti azınlık­ların haklarını gözetmezse İstanbul, Türklerin elinden alınacaktı. 2. Boğazlar, her zaman bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve "Boğazlar Komisyonu”nun idaresinde bu­lunacak. 3. Doğu Anadolu'da Kürdistan ve Ermenistan devletleri kurulacak. 4. İzmir dahil, Ege bölgesinin büyük bir bölümü ile Midye - Büyükçekmece çizgisinin batısında kalan bütün Trakya, Yunanlılara verilecek. 5. Antalya ve Konya yöresi, İtalyanlara verilecek. 6.Adana, Malatya ve Sivas dolaylarını bir­leştiren bölgeler ile Suriye Fransızlara verilecek. 7. Arabistan ve Irak, İngilizlere verilecek.

4. ANAHTAR SÖZCÜK TEKNİĞİ 8. Elli bin kişilik bir ordu bulundurulacak. Askerlikte, mecburi hizmet olmayacak. Bu ordu­nun, tank, ağır makineli tüfek, top ve uçağı olmayacak. 9. Azınlıklara geniş haklar verilecek. Müslüman milletlerden de azınlık ihdas edilecek. 10. Kapitülâsyonlardan da bütün devletler yararlanacak. Benim Anahtar kelimelerim: İstanbul, Boğazlar, Doğu Anadolu, İzmir, İtalyan, Fransız, İngiliz, Elli bin, Azınlık, Kapitülasyon Bu anahtar kelimeler direkt akılda tutulabileceği gibi akrostiş veya bağlama yöntemiyle de hafızada tutulabilir.

BAŞARILAR… BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ