Kan Fizyolojisi

Kan Hücrelerinin Yapımı Kan hücrelerinin yapım yeri kemik iliğidir. Bütün hücreler kemik iliğindeki kök hücreden oluşur.

Kanın Yapısı *PLAZMA (%55) *KAN HÜCRELERİ (%45) Su, protein, yağ, glikoz,amimoasit, eriyik tuzlar, vs… *KAN HÜCRELERİ (%45)

Kanın Görevleri TAŞIMA: Hücreler ile dış ortam arasında madde taşır.

Sindirilmiş besinlerin dokulara taşınması Metabolit ve enzimlerin taşınması Atık maddelerin böbreklere taşınması O2 ve CO2’nin dokulara ve solunum organlarına taşınması Hormonların salgılandığı yerden hedef organa taşınması Isının dışarı yayılacağı yüzeylere taşınması

HOMEOSTASİS Vücudun iç dengesinin korunması olayıdır. Kan taşıdığı tampon bileşiklerle pH’ın korunmasına yardımcı olur. Optimum vücut sıcaklığı 36-37oC, pH’ı 7,35-7,45 arasındadır.

KORUMA Vücuda giren yabancı maddelerin fagosite edilmesi ve antikorlarla zararsız hale getirilmesi için ortam oluşturur. (Akyuvarlar)

KANAMAYI DURDURMA Enzim ve trombositlerle kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kan kaybını önler.

ERİTROSİTLER (Kırmızı Kan Hücreleri-Alyuvarlar) *İçerdikleri hemoglobin sayesinde O2 taşıyan hücrelerdir. *Memelilerde çekirdeksizken, diğer omurgalı sınıflarında çekirdeklidir. *Sitoplazmasında organeller bulunmaz.

1mm3 kanda erkeklerde 5.4 milyon; kadınlarda ise 4.8 milyon Eksikliği “anemi” olarak adlandırılır. Ömürleri 120 gün kadardır.

LÖKOSİTLER (Beyaz Kan Hücreleri-Akyuvarlar) Hemoglobin taşımazlar Çekirdekleri vardır. Kandan dokuya çıkabilirler. Vücut savunmasında görevlidirler.

Lökositler 2 ana gruba ayrılır. Granülositler Nötrofil Eozinofil Bazofil Agranülositler Lenfosit Monosit

Granülositler Nötrofil: İnsan kanında en fazla bulunan lökositlerdir. Çekirdekleri 3-5 lobdan oluşur. Mikroorganizmalara karşı koruyucu görev üstlenirler. Eozinofil: Çekirdekleri genellikle 2 lobludur. Antikor-antijen birliklerini tanır. Parazitik ve alerjik durumlarda sayısı artar. Bazofil: Çok nadir bulunurlar. Çekirdek düzensizdir ve iyi ayırt edilemeyen 2 lobdan oluşur. Heparin ve histamin salgılar.

Agranülositler Lenfositler Monositler Makrofaj hücreleridir. T-Lenfositler: Hücresel bağışıklık B-Lenfositler: Antikor üretimi

Trombositler (Platelet) Membrana sahip, çok az sitoplazma içeren ve çekirdeksiz yapılardır. Belirgin bir şekilleri yoktur. Megakaryositlerin sitoplazma parçalarından oluşur. Görevi pıhtılaşma sırasında dolgu maddesi olmaktır.

Kan grupları Eritrositlerin yüzeyinde bazı antijenler vardır. A ve B antijenleri Plazmada ise bu antijenlerle reaksiyona girebilen antikorlar vardır. Bu antijen ve antikorların olup olmamasına göre kan grubu belirlenir.

Kan Grubu Tayini

Rh Antijenleri Rh antijenlerinin Rh faktörü olarak adlandırılan 6 tipi vardır. C,D,E,c,d,e En önemlisi D’dir. Kan gruplandırılırken, Rh faktörü taşıyıp taşımamasına göre, Rh pozitif veya negatif diye adlandırılır. A-B-O sisteminde antikorlar kendiliğinden gelişir. Rh sisteminde ise antikorlar Rh antijeniyle karşılaşınca oluşur.

Rh Faktörü ALELLER Rh Faktörü D-Antijeni Anti-D DD – Dd Rh (+) + - dd

Kan uyuşmazlığı

Anne Rh (-), baba Rh (+) olduğunda fetus kanı Rh (+) olursa Rh uygunsuzluğundan bahsedilir. Rh (-) annenin antikorları, fetusun Rh (+) eritrositlerine saldırır. Bu antikorlar, Rh pozitif hücrelerin parçalanmasına neden olur ve bebekte anemi meydana getirir.

Trombüs ve Emboli Kan damarında gelişen anormal bir pıhtı trombüse yol açar. Emboli bir trombüsün damar içinde serbestçe hareket ederek başka bir damar bölgesini tıkamasıdır.

ANEMİLER Anemi kanda hemoglobin eksikliği demektir. Bu durumda; Eritrosit sayısı az olabilir. Hemoglobin miktarı az olabilir.

Anemilerin sınıflandırılması Kan kaybı anemisi: Kanamaya bağlı gelişir. Aplastik anemi: Fonksiyonel kemik iliğinin yokluğunda olur. Megaloblastik anemi: Vitamin B12 ve folik asit eksikliğine bağlı eritrosit yapımındaki bozukluğa bağlı gelişir. Pernisiyöz anemi: B12 vitaminin yetersiz emilimi sonucunda oluşur. Hemolitik anemi: Eritrositlerin doğuştan gelen bazı bozuklarına bağlıdır. Eritrositler kolayca parçalanır. Demir eksikliği anemisi: demir O2 taşıma sistemi olan hemoglobinin yapımı için gereklidir. Eksikliğinde hemoglobin yapımı azalır, eritrositler küçük kalır.

POLİSİTEMİLER Polisitemi, eritrosit sayısının fazla olması demektir. Polisitemi 2 sebebe bağlı olabilir. Polisitemia vera: eritrosit üreten hücre serisindeki gen anormalliği sonucu oluşur. Sekonder Polisitemi: Yüksek yerlerde olduğu gibi ortamda O2 azlığına veya kanın O2 taşımasındaki bir anormalliğe bağlı gelişen polisitemidir.

LÖSEMİLER Kontrolsüz lökosit üretimine denir. Kemik iliği veya lenfoid dokudaki hücrelerin kanseröz mutasyonu sonucu oluşur.

İki tip lösemi vardır. Lenfoid lösemi; lenf düğümlerinden kaynaklanır. Miyeloid lösemi; kemik iliğinden kaynaklanır.

İnsanda aşırı kanamaya neden olan durumlar K vitamini eksikliği K vitamini pıhtılaşma faktörlerinden bazılarının sentezinde rol alır. Bu yüzden K vitamini eksikliğinde kanama bozukluğu olur. Hemofili Hemofili, bazı pıhtılaşma faktörlerindeki eksikliğe bağlı gelişen, kanama ile giden bir hastalıktır. En sık görülenleri Faktör VIII ya da faktör IX eksikliğidir. Trombositopeni Trombositopeni dolaşım sistemindeki trombositlerin eksikliğidir. Trombositlerde pıhtılaşma olayında rol aldığından eksikliğinde kanama olur.