EMEVİLER DÖNEMİNDE KADIN

İslam'dan önce Arap toplumu; Arap, mevali, köle-cariye ya da hürler ve köleler şeklinde çeşitli sosyal tabakalara ayrıldığı gibi erkek ve kadın arasında da belirgin bir ayrım mevcuttur.

CAHİLİYEDE KADIN Cahiliye döneminde kadınla erkeği birbirine bağlayan nikah dini bir mahiyete sahip değildi. Kadınlar ancak çocuk sahibi olduktan sonra aileye mensup sayılırdı. Ve kadın çocuk doğurmadan ölürse kocası taziye edilmezdi. Kadın diyet vermeye mahkum olursa, diyeti kadının kocası değil kadının mensup olduğu aile topluluğu verirdi.

Bazı kabilelerde kadınlar saygınlığını korumuş hatta bu kabilelerde babalar evlilik konusunda kızlarının görüşlerini sormuşlardır. Kadınların istedikleri zaman kocalarını boşama hakları vardır. Ancak bu haklar yaygın olmayıp, saygın kabilelerde bulunmaktadır.

Erkekler akrabalarıyla evlenebiliyorlardı Erkekler akrabalarıyla evlenebiliyorlardı. Başka kabileden kadınlarla da evlenebilecekleri gibi savaşta elde ettikleri esirlerle de evlenebiliyorlardı. Araplarda başka tür evliliklerde mevcuttur: İslam'ın bazı şartlarla devam ettirdiği evlilik. Buna göre bir erkek, veli veya babasından kızı ister, muayyen bir mehir karşılığında onunla evlenirdi. Trampa şeklide evlilik: İki kişi kızlarını ya da velisi bulundukları kadınları ve kızları mehirsiz olarak değişirdi. İslam bu tür evliliği yasaklamıştır. Analıkla evlenmek: Ölen kişinin başka kadından olan en büyük oğlu, analığını mehirsiz olarak alabilirdi. İki kız kardeş ile birlikte ve sınırsız olarak birden fazla kadınla evlenmek. İslam birincisini reddederken ikincisini bir takım şartlara bağlamıştır.

Bu dönemde kız çocukları diri diri toprağa gömülürdü Bu dönemde kız çocukları diri diri toprağa gömülürdü. Bunların sebepleri: Kadını ve kız çocuklarını küçük görme, Ekonomik etkenler, Savaşta erkeklere olan ihtiyaç ve kız çocuklarının esir alınması durumudur. Bu dönemde genelde orta ve aşağı tabakalardaki kadının hiçbir önemi yoktu. Aşağı tabakalardaki kadının kocası yanındaki değeri, erkeğin mülkiyetinde olan malların değerinden fazla değildi.

Bu dönemde kadınlar herhangi bir sebeple boşandığında, onlara eziyet olsun diye bir başkasıyla evlenmelerine engel olunurdu. Kocanın ölümünden sonra kadınlar tam bir yıl matem tutar ve iddet beklerlerdi. İslam bu süreyi üç ay ile sınırlandırdı.

İslam geldiğinde cahiliye adetlerinden hoş olmayanları kaldırdı ve yerine akla dayalı çözümler getirdi. Ailenin sınırlarını belirledi. Meşru olmayan evlilik çeşitlerini iptal etti. Eş sınırlamasına gitti. Cahiliye döneminde bazı haklardan men edilen kadına hukuki sosyal vs. hakları iade etti.

EMEVİLER

EVLİLİK Bu dönemde erkek, kızı babasından, babası yoksa en yakın akrabasından isterdi. Uygun görülürse de evlenirlerdi. Orta ve ileri yaştaki erkekler bizzat kendilerine kız isteyebiliyorlardı. Bu dönemde özellikle aristokratik tabakada evlilikler kişilerin karşılıklı rızasıyla olurdu. Ancak kadının istediği kişiyle evlenmesindeki özgürlük geneli kapsamamaktadır. Emevilerin asil aileleri kızlarını mümkün mertebe anneleri Arap olmayanlarla evlendirmekten kaçınıyorlardı.

Bu dönemde babalar kızlarını evlendirmek için damat adayını evlerine getirirlerdi. Yine bu dönemde savaşta galip gelen komutan yenilen komutanın eşini veya eşlerini kocasına boşatıp hatta onlarla evlenmişlerdir. Bu dönemde evlilik teklifi edilen kişiye bir başkası evlilik teklifinde bulunabiliyordu.

MEHİR Yaygın olmamakla birlikte bu dönemde bulunan geleneklerden biri de başlık parasıdır. Emeviler’de mehir yüksek meblağlara ulaşmıştır. Mehrin miktarı kızın asaletine ve güzelliğine göre değişiyordu, eğer ailesi itibar sahibi ise mehir o oranda artardı, sıradan bir aileye sahip olan kızların mehri ise en fazla bir deveydi.

BOŞANMA(TALAK) Cahiliye döneminde erkek, ne zaman isterse boşanabilirdi. Karısıyla ilişkileri bozulunca ayrılıyor, daha sonra tekrar birleşiyorlardı. Bunun sınırı olmadığı için bir çok kez tekrar ediliyordu. İslam boşanmaya izin vermekle birlikte bir takım şartlar koymuştur. Emeviler döneminde bu tür uygulamalar çokça görülmüştür. Hatta asil aileden olan kadınlar bile boşanmaya maruz kalmışlardır. İslam, kesinlikle iki kız kardeşi bir arada tutmayı yasaklamış, birinin mutlaka boşanmasını istemiştir. Emeviler döneminde bu uygulamanın yürürlükte olduğunu söyleyebiliriz.

Kadın-Erkek İlişkileri Emeviler döneminde kadın erkek ilişkilerinde katı hükümler yoktu aksine birbirleriyle çok rahat hareket ettiklerini söyleyebiliriz. Emeviler döneminde kadınlar günümüz kadınlarının yaptıkları gibi bir araya gelip sohbet ederlerdi hatta şarkıcıları da çağırırlardı. Kadınlar toplantı yerlerine gelirken en güzel elbiselerini giyerlerdi ve bunu iftihar vesilesi olarak görüyorlardı.

ÖRTÜNME Bu dönemde yolculuklarda kadınlar yüzlerini gösterirler, erkeklerin kendilerini rahatlıkla görmelerini sağlarlardı. Bu durum daha çok sosyetik tabaka için söz konusuydu. Bu geneli yansıtmaz. Fakat yine de o dönemdeki örtünme konusundaki değişime işaret etmesi açısından önemlidir.

ÇALIŞMA HAYATI Bu dönemde küçük yerleşim bölgelerinde ailenin tüm fertleri tarla ve el sanatları işlerine katılırlardı. Şehirlere gelince bilindiği kadarıyla kadınlar, kentin ekonomik hayatında sınırlı bir rol oynamışlardır. Daha çok ev içi hizmet görmüşlerdir. Faal ve çalışmak durumunda olan kadınlar yoksul ailenin kadınlarıydı.

ÇOK EŞLİLİK Emeviler döneminde çok eşlilik yaygınlaşmıştır. Bunun sebeplerinin başında dinin muvafakatı, fetih hareketleri, yabancı kadınların esir olarak ele geçirilmesi, ganimetlerden sağlanılan zenginlik, kadınlarla eğlenme ve neslin çoğalması. Halifelerde dahil pek çok insan çok eşliliğe yönelmiştir. Onlardan bir veya iki eş ile yetinen halife oldukça azdır.

CARİYELİK Bu dönemde ,fetihlerin sonucunda elde edilen cariyelerle evlenmek yaygındı. Cariye sahibi olan isterse onunla evlenir, isterse satar, isterse bir başka şey karşılığında değiştirir. Cariye çocuk sahibi olduğunda hürriyetine kavuşur ve “Ümmü Veled” olarak isimlendirilirdi. Yine de cariye ,erkeğin meşru olarak yapmış olduğu dört evliliğin dışında tutulurdu.

Emeviler döneminde kadın, yavaş yavaş Asr-ı Saadet ve Hulefa- i Raşidin dönemindeki konumundan uzaklaşıp, cahiliyeye geri dönüş göstermektedir. Tıpkı cahiliyede olduğu gibi kadın, yine iki sınıfı teşkil etmektedir. Bunlardan biri hürler, diğeri de cariyelerdir.

HAZIRLAYANLAR Büşra AKSOY B120400003 Büşra Betül GÜNGÖR B120400092 Büşra ÜNSAL B120400116 Kübra AKSOY B120400056 Şeyma CUNİ B120400009