ELEKTRİK AKIMI ISI Etkisi IŞIK Etkisi MANYETİK Etki KİMYASAL Etki Elektrik akımı görünmez veya doğrudan fark edilemez. Ancak etkileri ile kendini belli eder. ISI Etkisi IŞIK Etkisi MANYETİK Etki + - AKÜ KİMYASAL Etki PİL

AKIM ŞİDDETİ DOĞRU AKIM : ALTERNATİF AKIM : (Dalgalı akım) Bir iletkenden geçen ( akan ) elektrik debisi olarak düşünülebilir. Kısaca saniyede geçen elektrik miktarı olarak tarif edebiliriz. Birimi :AMPER Gösteriliş şekli : A veya I İki Çeşit Akım Türü vardır : DOĞRU AKIM : ALTERNATİF AKIM : (Dalgalı akım) Bir elektrik devresinde YÖNÜ ve ŞİDDETİ zamana bağlı olarak DEĞİŞMEYEN akım türüdür. (+) Bir elektrik devresinde YÖNÜ ve ŞİDDETİ zamana bağlı olarak DEĞİŞEN akım türüdür. VOLT ZAMAN (-) (+) VOLT Gösterilişi : DC Sembolü : = Gösterilişi : AC Sembolü : ZAMAN (-)

GERİLİM Bir elektrik devresinde , herhangi iki nokta arasından akım geçebilmesi için , bu iki nokta arasında bir elektriksel seviye farkının olması gerekir.Bu fark GERİLİM değeri olarak anılır. Birimi : VOLT Gösteriliş şekli : V veya U - - + + pil pil

yapmaya hazır durumda , ancak kaynak yapılmadığı ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARI İLE İLGİLİ GERİLİM DEĞERLERİ BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMİ : Kaynak makinasının kaynak yapmaya hazır durumda , ancak kaynak yapılmadığı zaman uçlar arasında ölçülen gerilim değeridir. VOLTMETRE YÜKSEK BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 70 Voltun Üzeri NORMAL BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 65 - 70 Volt DÜŞÜK BOŞTA ÇALIŞMA GERİLİMLİ KAYNAK MAKİNALARI 45 - 50 Volt

(pratikte Çalışma Gerilimi ile aynı değerdedir) TUTUŞTURMA GERİLİMİ : Kaynağa başlarken elektrodun tutuşturulması sırasında oluşan gerilimdir. (pratikte Çalışma Gerilimi ile aynı değerdedir) VOLTMETRE ÇALIŞMA GERİLİMİ : Kaynak yaparken, yani arkın olduğu durumda uçlar arasında ölçülen gerilim değeridir. ÇALIŞMA GERİLİMİ ile KAYNAK AKIMI arasında bağlantı vardır. 250 Ampere kadar 25 Volt 250 - 400 Amper arası 30 Volt 400 Amperden yukarısı 35 Volt

Örnek olarak % 60 da 300 Amperlik ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARINDA VERİM : AVRUPA KAYNAK MAKİNALARI 5 dakikanın % 60 ‘ ı 3 dakika olduğundan 300 amperi sürekli olarak 3 dakika verebilir. 5 Dakikalık Test sürelerine göre üretilirler. Örnek olarak % 60 da 300 Amperlik bir kaynak makinesi AMERİKAN KAYNAK MAKİNALARI 10 Dakikalık Test sürelerine göre üretilirler. 10dakikanın % 60 ‘ ı 6 dakika olduğundan 300 amperi sürekli olarak 6 dakika verebilir.

Bir elektrik ark kaynak makinasının YÜK ALTINDA çalıştığı ELEKTRİK ARK KAYNAK MAKİNALARINDA DEVREDE KALMA ORANI : Bir elektrik ark kaynak makinasının YÜK ALTINDA çalıştığı (kaynak yapıldığı) süre , makinanın TOPLAM çalıştığı süreye bölünüp, çıkan değerin 100 sabit sayısı ile çarpımı sonucu bulunan ve yüzde ( % ) ile ifade edilen değerdir. ( % ) D.K.O. = YÜKLENME SÜRESİ TOPLAM ÇALIŞMA SÜRESİ x 100 Devrede Kalma Oranları muhtelif kaynak yöntemleri için %35 , %60 , %80 olmak üzere üç grupta toplanmıştır. Manuel kaynak makinaları çok sık ve uzun süreler boşta çalışırlar, bu yüzden de D.K.O.ları düşüktür.

DEVREDE KALMA ORANI Bir kaynak işlemi 4 dakika sürüyor ve kaynakçı curuf temizleme ve penseye yeni bir elektrot takıp tekrar işe başlamak için 2 dakika harcıyorsa bu durumda devrede kalma oranı şu şekilde hesaplanır: ( % ) D.K.O. = 4 x 60 (4+2) x 60 x 100 = % 66,6

Elektrik ark kaynak makineleri, * yüksek gerilim ve düşük akım şiddetinde bulunan şebeke akımını, * düşük gerilim ve yüksek akım şiddetindeki kaynak akımına çeviren cihazlardır.

KAYNAK MAKİNALARININ STATİK KARAKTERİSTİKLERİ : DÜŞEY KARAKTERİSTİKLİ KAYNAK MAKİNALARI SABİT AKIMLI TİP (CC tip) : Bu tip makinalarda , makinanın ayarlama alanı içinde seçilen bir akım değeri (AMPER) ayarlanır ve kaynak yapılır. Kaynak sırasında elektrodun parçaya olan uzaklığı (ARK BOYU) değiştikçe , gerilim de buna bağlı olarak değişiklik gösterir. 65 V VOLT AMPER V0 V 1 V 2 A0 A 1 A 2 Ark alanı Küçük Ark Boyu Normal Ark Boyu Yüksek Ark Boyu Örtülü elektrod kaynak makinaları TIG kaynak makinaları

VERDİKLERİ AKIM CİNSİNE GÖRE KAYNAK MAKİNALARI ALTERNATİF (dalgalı) AKIM KAYNAK MAKİNALARI: [ AC ] KAYNAK TRAFOLARI [ TRANSFORMATÖR ‘ ler ] giriş akımı : AC 220 VOLT DÜŞÜK AMPER KAYNAK (çıkış) akımı : AC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER

ALTERNATİF AKIM KAYNAK MAKİNELERİ Örtülü elektrot ile ark kaynağında alternatif akım kullanmanın sağladığı faydalar: * Alternatif akımda ark üflemesi nadiren olur. * Kalın kesitlerin, büyük çaplı elektrotlarla kaynağına uygundur.

+ + - - VERDİKLERİ AKIM CİNSİNE GÖRE KAYNAK MAKİNALARI DOĞRU AKIM KAYNAK MAKİNALARI: [ DC ] REDRESÖRLER KAYNAK (çıkış) akımı : DC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER TRAFO çıkış akımı: AC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER giriş akımı : AC 220 VOLT DÜŞÜK AMPER - + + -

+ - VERDİKLERİ AKIM CİNSİNE GÖRE KAYNAK MAKİNALARI DOĞRU AKIM KAYNAK MAKİNALARI: [ DC ] JENARATÖRLER giriş akımı :(tahrik amaçlı) AC 220 VOLT DÜŞÜK AMPER Soğutma fanı ÇIKIŞ akımı : DC DÜŞÜK VOLT YÜKSEK AMPER Stator Rotor - + tahrik yöntemleri : Dizel veya Benzinli motorla Traktör kuyruk miline bağlantı ile Elektrikle , v.b. Stator Rotor

Doğru akımın alternatif akıma göre üstünlükleri: DOĞRU AKIM KAYNAK MAKİNELERİ Doğru akımın alternatif akıma göre üstünlükleri: *Düşük akım şiddeti ve ince çaplı elektrotlarda daha iyi sonuç verir. Bütün elektrot türleri ile kaynak yapılabilir. Arkın tutuşturulması daha kolaydır. Tavan ve dik pozisyonlardaki kaynağı daha kolay yapma imkanı sağlar İnce sacların kaynağında daha iyi sonuç verir. Doğru akımda daha az metal sıçraması olur.

INVERTER KAYNAK MAKİNELERİ *İnverterlerde şebekeden çekilen alternatif akım önce bir doğrultma köprüsüne girer ve doğru akım haline dönüştürülür. * Bu doğru akım, CHOOPER adı verilen özel bir cihazda yüksek frekanslı alternatif akıma dönüştürülür. Kaynak işleminde kullanılan bu frekans 20 000 Hz değerindedir. Bu yüksek frekanslı AA’nın gerilimi transformatörde kaynak için uygun bir değere indirilir. Sonra doğrultularak filtreden geçirilip doğru akım elde edilir.

INVERTER KAYNAK MAKİNELERİNİN ÜSTÜNLÜKLERİ *Daha yüksek verime sahiptirler, elektrik giderlerinde azalma ortaya çıkartmaktadırlar İnvertörler ağırlık ve abat olarak diğer kaynak makinelerinden çok daha hafif ve çok daha küçüktürler. Kaynak arkının kararlılığı yüksek seviyededir. Sıçramalar oldukça azdır. Özellikle bazik elektrotların tutuşturulmasında önem kazanan “Hot Start (sıcak başlama)“ tertibatının olması