TETRASİKLİNLER & AMFENİKOLLER

TETRASİKLİNLER Türevler Kimyasal grup Pozisyonlar Klortetrasiklin -Cl 15 Oksitetrasiklin -OH, -H 7 Metasiklin -OH, -H; =CH2 7;11 Demeklosiklin -OH, -H; -Cl 11;15 Doksisiklin -OH, -H; -CH3, -H 7;11 Minosiklin -H, -H; -N(CH3)2 11;15 Aralarında farmakokinetik farklar vardır, bu nedenle 3 gruba ayrılırlar; Kısa etki süreli: Tetrasiklin, Oksitetrasiklin Orta etki süreli: Demetilklortetrasiklin, Metasiklin Uzun etki süreli:Doksisiklin, Minosiklin

Streptomyces aureofaciensten 1948 de elde edilmiştir Streptomyces aureofaciensten 1948 de elde edilmiştir. En geniş spektrumlu antibiyotiklerdir. Bakteriyostatik etki 30S; aktif transport ile bakteri hücresine alındıktan sonra 30S’e bağlanırlar ve böylece 50S alt biriminin akseptör noktasına “A noktası”na aminoasil tRNA’nın bağlanmasını bloke ederler Kısıtlı selektivite (memeli hücresinde de protein sentezini ) Direnç: Tetrasiklinleri içeri pompalayan aktif transport sisteminin bozulması* Tetrasiklinleri dışarı pompalayan yeni bir aktif transport sisteminin oluşması Ribozom koruyucu proteinler oluşması Enzimatik inaktivasyon Tetrasiklinler arasında çapraz direnç vardır.

Absorbsiyon: jejunum yukarı kısmından Klortetrasiklin (% 30) Oksitetrasiklin, Demeklotetrasiklin, Tetrasiklin (% 60-80) Doksisiklin (% 95) Minosiklin (% 100) Şelasyon: Iron, Ca (doksisiklin ve minosiklin’de fazla) Dağılım: iyi (doksisiklin ve minosiklin’de çok iyi) Eliminasyon: Oksistetrasiklin, Tetrasiklin (böbrekler=glomerüler filtrasyon) Doksisiklin ve Minosiklin (Karaciğerde metabolize, safra içine itrah, enterohepatik dolaşım)

Bakteriler Gram (+) Streptokoklar, Stafilokoklar, Bacillus anthracis, Clostridium, Listeria monocytogenes, Propionibacterium acne, Actinomyces israelii Gram (-) Neisseria gonorrhoeae, Neisseria meningitidis, Brucella, Pseudomonas pseudomallei, Hemophilus ducreyi, Hemophilus influenzae, Vibrio cholerae, Yersinia pestis, Yersinia enterocolitica, Bordetella pertussis, Francisella tularensis, Pasteurella multicoda, Legionella pneumophila, Bacteroides, Fusobacterium fusiforme, Campylobacter jejuni, Helicobacter pylori Diğer Rickettsiae (prowazekii, typhi, conori, Coxiella burnetti), Chlamydiae (trachomatis, psittaci), Mycoplasma pneumoniae, Ureaplasma urealyticum, Spiroketler (Borrelia recurrentis, Borrelia burgdorferi, Treponema pallidum, Treponema pertenue), Nocardia asteroides, bazı protozoonlar (Entamoeba histolytica, Plasmodiumlar), Mycobacterium marinum

ENDİKASYONLARI Riketsiya enfeksiyonları Mikoplazma enfeksiyonları Klamidya enfeksiyonları (lemfogranuloma venereum, pnömoni, psittakoz, trahom, non-gonokoksik üretrit, akut pelvik inflamatuar hastalıklar) Gonore, sifiliz Bruselloz, tularemi, veba Kolera, turist diaresi Aktinomikozis, antraks, Vincent anjini, tetanos Nokardiyozis, leptospirozis, borreliozis Mycobacterium marinum enf., Amebiyazis, Plasmodium falciparum sıtması Akne, idrar yolu enfeksiyonları, anaerob enfeksiyonlar, sinüzit

YAN ETKİLERİ GİS bozuklukları: bulantı, kusma, diyare, epigastrik yanma, abdominal rahatsızlık, özofajit, özofageal ülser, süperinfeksiyonlar, psödomembranöz enterokolit Karaciğer bozuklukları: hepatit, yağlı dejenerasyon, azotemi, asidoz, irreversibl şok Böbrek bozuklukları: azotemi, asidoz, hiperfosfatemi, ciddi elektrolit dengesi bozuklukları, Fanconi sendromu özellikle kullanma tarihi bitmiş ilaçlarla gelişir (Renal tubular acidosis + aminoaciduria + albuminuria + hypokalemia), nefrojenik diabetes insipidus (demeklosiklin). Böbrek bozukluğu olanlarda Doksisiklin tercih edilmelidir Diş ve kemiklerde renk ve gelişme bozuklukları (12 yaşın altında kontrendikedir). Dişlerin mine ve dentin tabakasında hipoplazi gelişir. i.m. enjeksiyon yerinde ağrı, infiltrasyon; i.v. tromboflebit

Fotosensibilizasyon (demeklosiklin, doksisiklin) Onikoliz ve tırnaklarda pigmentasyon K vit.eksikliği, nötropeni, lökositoz, hemolitik anemi, trombositopenik Purpura Kafa içi basıncında artış (pseudotumor cerebri) Ürtiker, anjioödem, eksfolyatif dermatit, anaflaktik reaksiyonlar Herxheimer reaksiyonu; bakterilerin hızlı yok edilmesine bağlı açığa çıkan endotoksinlerin oluşturduğu anafilaktoid reaksiyon vestibuler bozukluklar (minosiklin) TEtracycline is a TEratogen that causes staining of TEeth in the newborn.

İLAÇ ETKİLEŞMELERİ Penisilinlerin etkisini azaltırlar Antasid ve antianemik ilaçlarla şelasyon, sukralfatın absorbsiyonunda azalma Karbamazepin, fenitoin ve barbitüratlar tetrasiklinlerin yıkımını artırır Metoksifluran ve güçlü diüretikler nefrotoksik etkide artışa yol açar Oral antikoagülanların etkisini artırırlar Oral kontraseptiflerin etkisini azaltırlar (absorbsiyonu ) Digoksinin etkisinde artış

AMFENİKOLLER Streptomyces venezuelae Kloramfenikol, Tiamfenikol Kloramfenikol, 4 özelliği nedeniyle diğerler antibiyotiklerin çoğuna üstündür; geniş spektrumludur istenmeyen yan tesir insidensi düşüktür vücutta dağılımı iyidir fiyatı düşüktür 50S alt-birime bağlanarak peptidil transferaz enzimini bloke eder, protein sentezini reversibl inhibe eder (makrolidler, bağlanma noktası nedeniyle kloramfenikol’ün etkisini ) Bakteriyostatik, düşük selektivite Direnç: Asetil transferaz enziminin salgılanması (bu enzim amfenikolleri asetilleyerek inaktive eder) Permeabilite azalması

Kloramfenikol, antibiyotikler içinde en fazla lipofilik olandır İnce barsaklardan % 100 absorbe edilir Tüm vücut sıvılarına iyi dağılır; (beyine plazma konsantrasyonunun 9 katı, BOS’a % 50’sine eşit konsantrasyonda) Kan-beyin engelini en iyi geçen antibiyotiktir Karaciğerde % 90 oranında glukuronik asidle metabolize edilir Çok az kısmı safraya geçer Doz: oral; erişkin ve çocuklarda 50 mg/kg, 6-8 saatte bir verilir i.v. enjeksiyon ile kloramfenikol sodyum süksinat kullanılır oftalmik solüsyon veya pomad formları da var

ENDİKASYONLARI Tifo Bakteriyel menenjit (H. İnfluenza, Neisseria v.s.) Beyin abseleri (ör; Bacteroides fragilis) Riketsiya enfeksiyonları Anaerob enfeksiyonlar (Bacteroides fragilis’e etkili; karın-içi ve pelvis-içi enfeksiyonlar Göz enfeksiyonları Bruselloz, tularemi, veba, listeria enf.

YAN ETKİLERİ kemik iliği depresyonu Birincil şekil; ilacın doza-bağımlı etkisi ile İkincil şekli; irreversibl aplastik anemi Gri sendromu (yenidoganda eliminasyon yetersizliğine bağlı olarak gelisen kusma, hızlı ve düzensiz solunum, abdominal distansiyon, siyanoz, metabolik asidoz, ciltte gri renk) Nörotoksisite: görme keskinliğinde azalma, reversibl optik nevrit, periferik nevrit, ensefalopatiler, depresyon, delirium, konfüzyon, baş ağrısı Herxheimer reaksiyonu (tifo, bruselloz, sifiliz v.s.) Citte döküntü, ürtiker, anjioödem Bulantı, kusma, diare, stomatit, glossit Bağışıklık oluşumunu engelleme Minör disülfiram-benzeri reaksiyonlar

İLAÇ ETKİLEŞMELERİ Fenitoin, klorpropamid, tolbutamid ve oral antikoagülanların etkisini şiddetlendirirler Rifampin, fenitoin ve barbitüratlar amfenikollerin yıkımını artırır Parasetamol kloramfenikolün yıkımını azaltır